دشمن مشترک ایران و آمریکا

بر اساس یک اصل ژئوپولیتیک سنتی، کشورها باید به دنبال کمک به دوستان خود باشند و به دشمنان خود آسیب برسانند که البته منطقی به نظر می رسد و می تواند به اطمینان از اینکه دشمن همچنان دشمن می ماند، کمک کند. بعضی اوقات هم این مسئله باعث می شود کشورها برای ضربه زدن به دیگران، منافع خود را نادیده بگیرند.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از بوستون گلوب، آمریکا پس از 35 سال دشمنی تلخ، مذاکرات محتاطانه با ایران را آغاز کرده است. بسیاری در واشنگتن هنوز ایران را صرفا دشمن و نه یک همکار بالقوه می دانند. با این حال ایران و آمریکا با یک چالش بزرگ روبرو هستند که هیچ یک به تنهایی قادر به حل آن نیستند و آن اعتیاد به مواد مخدر است.

اخبار مربوط به روند رو به رشد استعمال هروئین و مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد آن در آمریکا به هیچ وجه قابل چشم پوشی نیست. پیتر شوملین، فرماندار ایالت ورمونت تمام زمان سخنرانی سالانه سال جاری خود را صرف صحبت در مورد «بحران گسترده هروئین» کرد. ادوارد مارکی، سناتور ایالت ماساچوست از «افزایش سریع اعتیاد به هروئین» خبر داد. دادستان کل مایک دواین از اوهایو که سال گذشته شاهد مرگ 900 نفر بر اثر مصرف بیش از حد مواد بود گفت: «میزان مرگ و میر مردم اوهایو بر اثر مصرف هروئین به سطح بی سابقه ای رسیده است.» از فیلادلفیا تا میامی، از کنتاکی در شمال تا لوئیزیانای در جنوب، این بلا تلفات وحشتناکی از خود برجای می گذارد.

ایران می داند این بلا چه معنایی دارد. شاید این کشور بیشترین مشکل مواد مخدر در سطح جهان را داشته باشد. چهار میلیون از جمعیت 70 میلیون نفری ایران معتاد هستند. مرگ بر اثر مصرف بیش از حد مواد مخدر در ایران، دومین دلیل مرگ پس از تصادفات جاده ای است. نیمی از زندانیان مجرمین مواد مخدر هستند. در بسیاری از شهرها و برخی مناطق مانند دروازه غار، معتادان برای مصرف جمع می شوند و اغلب جان می بازند.

کارشناسان می گویند یکی از دلایل روی آوردن مردم ایران به مواد مخدر ناامیدی ناشی از افزایش نرخ بیکاری و مشکلات اقتصادی است و دلیل دیگر این است که مصرف الکل که می تواند مخدر دیگری باشد، غیرقانونی است. با این حال دلیل اصلی این مسئله کاملا آشکار است: مرز طولانی و پرمنفذ ایران با افغانستان که بزرگترین تولیدکننده خشخاش در جهان محسوب می شود.

ایران هر کاری که ممکن بوده برای مبارزه با این مشکل رو به رشد، انجام داده است. نیروهای ایرانی در این مرز پاسبانی می دهند- طی سال های اخیر هزاران تن از آنها توسط قاچاقچی ها کشته شده اند- و پلیس ایران بیش از هر نیروی پلیس دیگری در جهان، هروئین کشف و ضبط کرده است. تنها راهی که می توان به طور جدی عرضه مواد را کاهش داد، از طریق توسعه تلاش ها در درون افغانستان است.

ایران روابط طولانی و عمیقی با افغانستان دارد. بخش عمده نواحی غرب افغانستان در گذشته به ایران تعلق داشت و مردم این منطقه هنوز هم به زبان دری صحبت می کنند که بسیار نزدیک به زبان فارسی است. ایران شریک حیاتی برای اعمال هر پروژه مهمی به منظور ایجاد تغییر در افغانستان است. با این حال آمریکا به دلیل دشمنی سیاسی، ایران را به دور از بسیاری از تلاش های چندجانبه مربوط به افغانستان نگه داشته است. چراکه گفته می شود ایران به دنبال مزیت های استراتژیک در آسیای مرکزی است- که البته درست هم است اما آمریکا نیز همین هدف را دنبال می کند.

بخش عمده هروئینی که در آمریکا مصرف می شود از مکزیک وارد می شود اما جریان صدور مواد از افغانستان باعث کاهش قیمت های جهانی شده و خرید مواد را مقرون به صرفه می کند. خشک کردن ریشه این جریان باعث ثبات جهانی می شود و مانع جرایم سازمان یافته فراملی خواهد شد، ضمن اینکه با همکاری ایران و آمریکا روی پروژه ای که فوری اما غیرسیاسی است، راهی برای اعتمادسازی میان دو کشور پدید می آید.

اپیدمی مواد مخدر در ایران و آمریکا را نمی توان از وقایع افغانستان جدا دانست و این یعنی نمی توان این وقایع را از اقدامات آمریکا در افغانستان جدا دانست. در سال 2001، زمانیکه آمریکا به افغانستان حمله کرد، این کشور تولیدکننده یک تن هروئین بود. سال گذشته تولید هروئین آن به 5500 تن رسید. این اتفاق پس از صرف دو میلیارد دلار هزینه از سوی وزارت دفاع آمریکا در امور مبارزه با مواد مخدر رخ داد. هیچیک از ارزیابی های جنگ افغانستان بدون در نظر گرفتن این گونه آمارها، کامل نیست.

از آنجایی که ایران در مقایسه با آمریکا درک بهتری از افغانستان دارد، تبدیل کردن ایران به یک شریک در امور دراز مدت برای ایجاد تحول در کشاورزی افغانستان، کاملا عاقلانه است. یک کشور دیگر نیز در منطقه وجود دارد که دلایل خوبی برای کمک دارد: روسیه که میلیون ها معتاد به مواد مخدر دارد و روزانه نزدیک به 100 نفر به دلیل مصرف بیش از حد مواد جان می بازند. این مسئله نه تنها یک مشکل بهداشت و امنیت مهم است، بلکه فرصتی برای آمریکا است تا با دو کشوری که اغلب دشمن خود می داند، همکاری کند.