وقتی بی بی دست به دعا می شود

دیپلماسی ایرانی: با نزدیک شدن به دور سوم مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5، و ابراز امیدواری طرفین بر دستیابی به نتیجه ملموس در نشست پیش رو در ژنو، تل آویو موتور دیپلماسی خود را به کار انداخته تا پس از شکست نسبی در زمین کنگره، دست کم دوستان قدیمی خود را به همراهی با سیاست های سختگیرانه علیه ایران ترغیب کند.

در حال حاضر بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که در جدال لابی صهیونیستی و کاخ سفید بر سر کنگره، این دولت اوباماست که دست بالا را گرفته، چرا که با وجود سر رسیدن موعد تصمیم گیری سنا برای تصمیم گیری در مورد بسته تحریمی جدید علیه ایران، هنوز رای گیری انجام نشده و به نظر نمی رسد دست کم در هفته جاری – زمانی که مذاکرات هسته ای با ایران در جریان است- این بسته به تصویب برسد. به این ترتیب به نظر می رسد رایزنی های مکرر مقامات دولت اوباما با سناتورهای آمریکایی ، بیش از سابقه تاریخی نزدیکی تندروهای آمریکایی به لابی اسرائیلی موفق بوده، و سناتورها نئوکان آمریکایی مجاب شده اند در روزهای پیش رو با مطرح کردن بحث تحریم، مانعی در راه پیشرفت مذاکرات ایجاد نکنند.

موثر واقع نشدن آشکار سیاست های اسرائیل در مورد کنگره، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و همفکران اش را بر آن داشته تا این روزها میزبان دوستا قدیمی باشند و در عین حال نتانیاهو نیز مانند دیپلمات های آمریکایی برای همراه ساختن دیگر کشورها با مواضع اش، بار و بنه سفر ببندد.

از روز گذشته، نتانیاهو که به بی بی معروف است، از فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه پذیرایی می کند. همان فرانسه ای که گفته می شود مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات اخیر در ژنو شد و اکنون نیز با تهدید خواندن برنامه های هسته ای ایران ادعا می کند حمایت پاریس از اسرائیل نامحدود است.

اما در شرایطی که اولاند تا فردا(سه شنبه) در تل آویو حضور دارد، بی بی قصد دارد روز چهارشنبه به مسکو برود تا با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور با دستور کار مشخص مساله هسته ای ایران گفت و گو کند. دو روز بعد( جمعه) نتانیاهو باز هم در تل آویو میهمان دارد و این بار جان کری، وزیر امور خارجه آمریکاست که پس از ملاقات نه چندان دلگرم کننده ای که دو هفته قبل با نتانیاهو داشت، دوباره رو در روی او قرار می گیرد. آخرین باری که نتانیاهو و کری یکدیگر را دیدند، زمانی بود که خبر نزدیک شدن توافق هسته ای با ایران منتشر شد و وزیر خارجه آمریکا نیز تور خاورمیانه ای خود را نیمه کاره رها کرد تا به سرعت خود را به ژنو برساند.

گزارش ها حاکی از آن است که کری پس از مذاکرات اواخر هفته جاری در ژنو به تل آویو می رود تا با او در مورد مذاکرات انجام شده و روند پیش رو صحبت کند. این در حالی است که به نظر می رسد هیچ یک از دلداری های اوباما و کری به نتانیاهو در چند روز اخیر موثر واقع نشده و او همچنان بر مواضع قبلی خود علیه ایران پایبند است.

این در حالی است که گفته می شود گروه 1+5، (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان)، قصد دارند در نشست روز چهارشنبه با ایران  توقف ساخت پروژه راکتور آب سنگین اراک و محدود شدن ذخایر اورانیوم غنی شده ایران را روی میز بگذارد.

هاآرتص به نقل از مقامات مطلع آمریکایی گزارش داد: این پیشنهاد شامل یک سیستم نظارتی گسترده بر برنامه های هسته ای ایران است تا روند عمل کردن ایران به تعهدات اش طبق توافق جدید، مورد تایید قرار گیرد. این نظارت گسترده، بازرسی های روزمره را نیز شامل می شود.

کارشناسان می گویند، آمریکا و متحدان اش این موارد را در توافق جدید با ایران رعایت می کنند چرا که اوباما در تلاش برای متقاعد کردن اعضای کنگره از تحریم بیشتر ایران است. از سوی دیگر اوباما قصد دارد سناتورها از هر دو حزب را در اواخر هفته جاری به کاخ سفید دعوت کند تا جزئیات توافق پیشنهادی به ایران را برای آنها تشریح کرده و از آنها بخواهد فعلا برای تصویب تحریم های جدید دست نگهدارند.

منابع ناشناس در گفت و گو با این روزنامه اسرائیلی خاطرنشان کرده اند که به موجب این طرح، ایران باید ساخت راکتور اراک را متوقف کند . همچنین غنی سازی 20 درصدی در ایران نیز باید متوقف شود و ذخایر اورانیوم غنی شده ایران نیز محدود شود.

در این متن پیشنهادی هیچ اشاره ای به این نکته نشده که گروه 1+5، حق غنی سازی اورانیوم را برای ایران به رسمیت می شناسد. این در حالی است که محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در گفت و گو با ایسنا خاطرنشان کرده است ما حق غنی سازی ایران را نه تنها غیرقابل مذاکره می دانیم، بلکه هیچ ضرورتی برای شناسایی آن به عنوان یک "حق" نمی بینیم، زیرا این حق ذاتی و غیرقابل انفکاک است و همه کشورها باید به آن احترام بگذارند. با این حا پیش از این بسیاری از مقامات تهران تاکید داشتند گروه 1+5، باید حق غنی سازی ایران را به رسمیت بشناسد. به این ترتیب به نظر می رسد با موضع گیری ظریف یکی از موانع پیش روی به نتیجه رسیدن مذاکرات که در آن تهران بر به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی از سوی غرب تاکید داشت، از میان برداشته شده است.

دور سوم مذاکرات هسته ای در ژنو در حالی انجام می شود که همچنان گروه هایی خواستار به نتیجه نرسیدن مذاکرات هستند. گروه هایی که طیف آنها از محافظه کاران در داخل ایران تا محافظه کاران در آمریکا ،سوسیالیست های فرانسه و تندروها در عربستان و اسرائیل  گسترده است. اما در عین حال امیدواری ها نیز نسبت به این مذاکرات در مقایسه با سال های قبل به طور ملموسی افزایش پیدا کرده است. امیدواری هایی که از نشانه هایی مانند مذاکرات مستقیم مقامات ایرانی و آمریکایی که اخیرا به امری متداول تبدیل شده است.

شاید حل مساله هسته ای که در یک دهه اخیر رفته رفته به یک بحران عمیق تبدیل شد، در چند نشست و در فاصله چند هفته کوتاه امکانپذیر نباشد اما مذاکره برای حل این مجادله ، تابوی مذاکره با آمریکای و رو در رو قرار گرفتن دیپلمات های ایرانی و آمریکایی در برابر دوربین رسانه ها را از میان برداشته که می تواند نخستین گام ها در جهت بهبود تدریجی روابط باشد. این دستاوردی دیپلماتیک از مذاکراتی است که بنابود تنها هسته ای باشد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10