مانور سیاسی دور از انتظار امیر

دیپلماسی ایرانی: منابع نزدیک به دوحه می گویند که رهبران جدید قطر با فشار ویژه از سوی شیخ حمد، پدر شیخ تمیم، امیر فعلی و امیر سابق در تلاش هستند تا با حکومت بشار اسد از طریق شخصیت های لبنانی نزدیک به دمشق ارتباط بگیرند. به ویژه از طریق ژنرال عباس ابراهیم، مدیر کل امنیت ملی لبنان که روز جمعه به دوحه سفر کرد و با امیر تمیم بن حمد آل ثانی دیدار و گفت وگو کرد.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، امیر تمیم در دیدار با اخضر الابراهیمی، نماینده جامعه جهانی در امور سوریه نیز با اصرار بر "حل سیاسی سریع" در سوریه که مبتنی بر آتش بس فوری و سرعت بخشیدن به حضور همه طرف های درگیر در کنفرانس ژنو 2 بدون هیچ گونه پیش شرطی از جمله مساله کنار رفتن بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از قدرت باشد بر حل بحران سوریه تاکید کرد. این مواضع که در حقیقت خلاف مواضع پدرش امیر حمد بن خلیفه است، به اعتقاد ناظران تلاشی است برای ایجاد نرمش در مواضع اسد و ترغیب وی برای بازگردان روابط گرم با قطر.  

منابع آگاه همچنین می گویند که دوحه از طریق واسطه هایش به اطلاع بشار اسد رسانده که حاضر است در راستای گرم شدن روابط میان دو طرف کمک های مالی هنگفتی به او بکند و در صورتی که حاضر به آشتی با دوحه شود همه نیازهای آنها را برای بازسازی سوریه و هر آن چه ویران شده است، برآورده کند. همچنین حاضر است سرمایه گذاری در پروژه های کلان روستاهای گردشگری که مختص به چهره های ثروتمند جهان باشد از جمله در راس بن هانی در لاذقیه را از سر بگیرد.

علاوه بر آن رهبران قطری به حکومت سوریه پیشنهاد داده اند که حاضر هستند باب گفت وگوی حکومت اسد با مجموعه مخالفان مسلح را که همچنان از دوحه دستور می گیرند، به ویژه جریان های تندروی نزدیک به القاعده یا اخوان المسلمین را بگشایند.  

لازم به یادآوری است که جریان های مسلح لیبرالی که با ارتش آزاد یا جریان های نزدیک به آن همکاری می کردند و مورد حمایت قطر قرار داشتند بعد از ورود جریان مورد حمایت عربستان به بحران سوریه، به شدت تضعیف شده و از روند سیاسی جاری در سوریه خارج شدند.

ناظران آگاه از فعالیت های مخالفان مسلح سوری بر این اعتقادند که قطر موفق شده است تا دیدارهای سری ای میان جریان های نزدیک به خود با نمایندگان ارتش وفادار به حکومت سوریه برگزار کنند که این دیدارها در اماکنی که جریان های اسلامی تندرو بر آن کنترل دارند، انجام شده است. به اعتقاد ناظران بعد از این دیدارها جریان های تندروی مسلح روش نظامی خود را تغییر دادند و تمرکز اصلی خود را بر فتح جبهه هایی که تحت کنترل ارتش آزاد است یا کردهای سوریه که بیشتر پایگاه های نظامی شرق سوریه را تحت کنترل خود دارند، قرار دادند. هدف آنها از این کار این بود که بتوانند با تسلط بر این شهرها و روستاها در گفت وگو با حکومت سوریه از قدرت میدانی برخوردار باشند.

به اعتقاد کارشناسان قطر توانست از روابط خوب خود با جریان های تندرو برای آزادی 9 گروگان لبنانی که در سوریه ربوده شده بودند، استفاده کند و بر آنها تاثیر بگذارد تا به میز مذاکره بیایند و تن به توافق دهند، به گونه ای که گفته می شود در برابر آزادی این گروگان ها 150 هزار دلار به آنها کمک مالی کرد.

قطر همچنین در تلاش است تا دو کشیش مسیحی پولس یازجی و یوحنا ابراهیم که در سوریه ربوده شده اند را نیز طی رایزنی هایش با حکومت اسد آزاد کند.

پیش از این برخی گزارش های خبری حاکی از آن بود که قطری ها برای انتقال پیام خود به سوری ها از محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان فلسطینی استفاده کردند و وی نیز پیامی خطی از سوی رهبران قطر برای سوری ها برد.

کارشناسان بر این باورند که آزادی گروگان ها نه تنها پیامی برای اسد بلکه برای ایران و حزب الله نیز بود، سه طرفی که در گذشته روابط بسیار نزدیکی با قطر داشتند و توانسته بودند قدرتی بالقوه برای این کشور در رقابت با عربستان ایجاد کنند. به اعتقاد آنها قدم زنی قطر در اطراف این سه هم پیمان برای بهره بردای از خشم عربستان از نقش امریکا در منطقه است و تلاش دارد خود را میان جی میان واشنگتن و حکومت اسد از یک سو و میان واشنگتن با جریان های تندرو از سوی دیگر جا بزند، همان طور که در گذشته موفق شده بود کانال ارتباطی میان امریکایی ها با تندروها در لیبی شود، علاوه بر آن تلاش دارد تا امریکایی ها را قانع کند که اخوان المسلمین تحت کنترل آن هستند و آنها ضمانتی برای مصالح واشنگتن محسوب می شوند.

به اعتقاد تحلیلگران قطر تلاش می کند تا دایره اختلافات میان عربستان و ایالات متحده را گسترش دهد تا دوباره خود را به عنوان بدیلی به جای عربستان در پرونده سوریه جا بزند، به ویژه که کاخ سفید تحت اداره اوباما چند ماهی است از دخالت قطر در پرونده سوریه جلوگیری کرده و آن را متهم به همکاری با جریان های اسلام گرای مخالف سوری کرده است. قطر همچنین می خواهد دوباره اعتماد امریکایی ها را به خود احیا کند، به ویژه بعد از آن که شانس اخوان المسلمین پس از سقوط حکومت اخوان در مصر نزد امریکایی ها کاهش یافت و عملکرد آنها در کشورهایی مثل تونس و لیبی نیز به شکست انجامید. به این ترتیب بسیاری از تحلیلگران که پیش بینی می کردند با کنار رفتن شیخ حمد، امیر سابق قطر که این روزها در قطر به "امیر والد" مشهور شده از قدرت قطر به جایگاه سابق خود به عنوان یک کشور مهجور کوچک در حوزه خلیج فارس باز خواهد گشت، از این تحلیل خود بازگشته اند و اکنون با بازگشت "امیر والد" به عرصه سیاسی جدید قطر پیش بینی می کنند که قطر مجددا سیر صعودی در تحولات بین المللی و منطقه ای بیابد.

انتشار اولیه: چهارشنبه 8 آبان 1392/ باز انتشار: یکشنبه 12 ابان 1392