تلاش برای دور کردن بشار از ایران به دعوا کشید

دیپلماسی ایرانی: "خاطرات سیاسی" مجموعه برنامه هایی است که شبکه العربیه از نیمه های اکتبر سال 2011 روزهای جمعه پخش آن را آغاز کرده است. در این برنامه، طاهر برکه، روزنامه نگار و خبرنگار لبنانی العربیه با چهره های سیاسی مطرح دنیا مصاحبه هایی را انجام می دهد که عموما بازگوکننده خاطرات آنها در دوران قبول مسئولیتشان است. خاطراتی که با همراهی و تعاملشان با رهبران سیاسی مختلف جهان همراه است.

طاهر برکه، یکی از مصاحبه هایش را با برنار کوشنر، وزیر امور خارجه اسبق فرانسه انجام داده است. چهره ای که علاوه بر سیاستمداری از جمله روشنفکران مشهور فرانسه و اروپا نیز محسوب می شود. برنار کوشنر متولد 1939 در آوینیون فرانسه است. پدرش یهودی و مادرش پروتستان است. همسرش کریستین اوکرانت، یکی از روزنامه نگاران مشهور فرانسوی است. کوشنر تا سال 1966 عضو حزب کمونیست فرانسه بود اما در این تاریخ از این حزب اخراج شد و از همین جا بود که فعالیت های ضدکمونیستی اش را نیز آغاز کرد. در سال ۱۹۷۱ سازمان پزشکان بدون مرز را بنیان نهاد اما براثر اختلاف با رئیس آن، سازمان دیگری به نام پزشکان دنیا را راه اندازی کرد. در سال ۲۰۰۳ از حامیان براندازی صدام حسین بود. او مدتی را در حزب سوسیالیست نیز عضو و از طرفداران خانم سگولن رویال بود اما بعدا از آن حزب نیز اخراج شد. تحصیلاتش علوم پزشکی است و متخصص بیماری های داخلی است. از آوریل ۱۹۹۲ تا مارس ۱۹۹۳ وزیر بهداشت و از می ۲۰۰۷ تا نوامبر ۲۰۱۰ وزیر امور خارجه فرانسه بوده است. دیپلماسی ایرانی در نظر دارد هر هفته به طور مرتب این سلسله مصاحبه ها را منتشر کند. اکنون یازدهمین بخش از این مصاحبه ها پیش رویتان قرار می گیرد:

از همین جا صحبت هایمان را ادامه دهیم، به رغم روابط نزدیک فرانسه و لبنان که رابطه ای استثنائی است و حداقل با بخشی از جریان های سیاسی لبنانی ارتباطات نزدیک دارد، زمانی که تو صاحب پست و مقام بودی، می خواستی که سوریه کنار شما باشد. به رغم این که بعد از ترور نخست وزیر، رفیق حریری روابط پاریس و دمشق قطع شده بود، و به رغم این که هم پیمان شما در لبنان، 14 مارس، سوریه را متهم می کرد که این ترور را انجام داده یا این که در آن داشته است. این مساله را چگونه تفسیر می کنی، آیا در آن تناقضی وجود ندارد؟

به این سوال پاسخ داده ام. گفتم که او به ما دروغ می گفت. طبیعتا او آمادگی نداشت که به چنین چیزی اعتراف کند. آنها نمی خواستند اعتراف کنند که رفیق حریری را ترور کرده اند. کما این که به ترور ژنرال وسام الحسن در لبنان اعتراف نمی کنند. الحسن رئیس دایره اطلاعات در نیروهای امنیت داخلی بود و بر پرونده ترور رفیق حریری نظارت داشت. برای همین در آن جا مواجهه ای میان سنی ها و علوی ها وجود داشت که در اصل در همان چارچوب مواجهه میان سنی و شیعه گنجانده می شود. برای همین رغبتی برای ترور وجود دارد. و این را هم نباید فراموش کنیم که سفیر ما در بیروت دولامار نیز مورد سوء قصد قرار گرفت. ما می دانیم کسانی که این ترور را انجام دادند ردشان به سوریه می رسد و با اذن سوریه عمل می کنند. و زمانی که من در لبنان در زمان جنگ در سال 1975 بودم و به عنوان پزشک کار می کردم و در همه جنگ ها حضور داشتم، با همه طرف ها از جمله شیعیان کار می کردم که در جنوب قبل از ظهور حزب الله حضور داشتند. هم زمان از صور و صیدا دیدن کردم که شهرهای سنی نشین هستند. بر اساس سیاست بین المللی برای من مهم نبود که چه کسی چه مذهب و دینی دارد، من می بایست با همه آشنا می شدم و تماس می گرفتم. این اتفاقی بود که افتاد و آنها را دوست می داشتم و می پذیرفتم و تعامل می کردم و با آنها برخورد می کردم و حتی اگر لازم می شد ازشان متنفر می شدم. من شناختی حسی در امور آن جا دارم.

همه تلاش هایی که برای سوریه انجام دادید، تبرئه سیاسی بود آن هم بعد از آن که ژاک شیراک قبل از شما او را متهم به ترور حریری کرده بود؟

بله این اتفاق افتاد. اما این اتفاق بعد از مدتی طولانی در طول نخست وزیری حریری اتفاق افتاد. در آن موقع بشار اسد، مسئول مستقیم آن حادثه نبود. این صحیح است که در آن وقت من با ژایک شیراک دیدار کردم و او به من گفت که من می توانم تلاش هایم را ادامه دهم اما این را هم گفت کسانی که با آنها تعامل می کنند، دروغگو هستند. بله تلاش هایی کردیم. هیچ چیزی بهتر از صلح نیست. و ژاک شیراک نیز برای تحقق همین مساله تلاش می کرد. همکاری های بسیار نزدیکی با مصر و اردن و فلسطین و تا اندازه ای با ترکیه داشتیم. در کنار همه اینها، یک طرف اصلی وجود داشت که آن سوریه بود. تلاش کردیم تا آن جا که ممکن است سوریه را از ایران دور کنیم.

اما آقای وزیر این مساله تا مدت ها ادامه داشت. یعنی فقط محدود به یک دیدار یا یک دعوت نبود، ادامه یافت. از اصرار رئیس جمهور سارکوزی در این زمینه چه برداشت کردی؟ در حالی که تو به او منتقل می کردی که سوریه به شما دروغ می گوید. شیراک هم می گفت که سوریه به شما دروغ می گوید. از این که سارکوزی سر این مساله اصرار می کرد، چه فهمیدی و چه برداشت کردی؟ البته من در مصاحبه ای جداگانه این سوال را از او خواهم پرسید. اما به هر حال تو با او کار کردی و می دانی که او چه می خواست؟

بله من با او کار کردم ولی به او ابلاغ هم کردم که در این زمینه کاری از پیش نمی رود. او هیئت هایی را فرستاد تا ثابت کند بهانه هایی که من می آورم کمترین ارزشی نسبت به کاری که هیئت هایش می کنند، ندارند. با توجه به این که سلف او ژاک شیراک نیز موفق نشد کاری کند و او تنها تصمیم گرفت که دوباره با عزمی جدی تر تلاش کند.

چه وقت تلاش هایتان را به طور کامل با سوریه در این زمینه متوقف کردید؟ یعنی در کدام نقطه یا مرحله؟

تاریخ ها را دقیق یادم نیست.

نه یعنی بعد از چه حادثه یا گفت و گو یا اتفاقی چنین تصمیمی گرفتید؟

در آخرین سفری که به سوریه رفتم و مذاکراتی که با بشار اسد انجام دادم مذاکراتمان واقعا تند بود. در آن جلسه احساس کردم که بشار اسد همه تلاش ها را رد می کند. و او عزمش را جزم کرده است تا به حزب الله در جنوب لبنان به موجب پیمانش با ایران، مهمترین هم پیمان سوریه، سلاح بفرستد. قبل از آن می دانستم که این نتیجه مورد انتظار است. اما با این حال طی دو سال تلاش هایم را برای تعامل ادامه دادم به رغم این که شکست آن را در برابر چشمانم می دیدم. با این وجود بعد از آن که دولت را هم رها کردم، تلاش ها همچنان ادامه یافتند. و سفیر ما نیز تلاش کرد که در همین جهت به تلاش هایش ادامه دهد. در آن جا اریک شوالیه را به عنوان سفیر تعیین کردیم، کسی که نزدیک ترین مشاور من بود.

چرا دیدارت با اسد خشونت آمیز بود، آن طور که خودت توصیف کردی؟ به او چه گفتی و او به تو چه جواب داد؟

دلیل آن این بود که ما دریافتیم حزب الله بین 40 تا 50 هزار موشک در اختیار دارد که واقعا رقم بزرگی بود. با چشم پوشی از این که اگر این موشک ها از داخل لبنان یا به سمت اسرائیل شلیک شوند خطر متوجه هر دو طرف خواهد بود. برای همین تاکید کردیم که باید حدی برای این وضعیت در نظر بگیریم.

ادامه دارد...