ایران باید به توازنی بین آمریکا و روسیه دست یابد

دیپلماسی ایرانی: بازگشت وزیر خارجه کشورمان از سفر نیویورک، پرونده حضور هیئت دیپلماتیک ایران در شصت و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل را بست. با توجه به اتفاقات رخ داده در طی سفر رئیس جمهور و وزیر خارجه کشورمان در نیویورک و دیدارهای صورت گرفته در ادامه تحولات ماههای اخیر در صحنه منطقه ای و بین المللی و روی کار آمدن دولت جدید در ایران، می توان گفت که محور سه گانه ایران، روسیه و آمریکا، وضعیت و حرکت جدیدی پیدا کرده است که توجه به آن خالی از لطف نمی باشد.

در ایران، نتیجه انتخابات باعث شده است که دستگاه سیاست خارجی ایران فرصت و امکان مانور خوبی پیدا کند. در نتیجه این تغییر، ایران اکنون می تواند با هر دو بخش روسیه و مجموعه غرب به طور همزمان تعامل و رایزنی داشته باشد و از پتانسیل های هر یک در مقابل دیگری استفاده نماید. این وجه ممتاز و الزام ژئوپلتیک ایران است که زمانی می تواند از منافع خود به بهترین وجه استفاده نماید که هر دو بالش (رابطه با روسیه و مجموعه غرب) بطور همزمان فعال و آماده پرواز باشد. می توان گفت با تحولات صحنه بین المللی، اکنون این فرصت برای تهران فراهم شده است. اولین دیدار جناب آقای روحانی با همتای روسی و چینی به بهترین وجه و کیفیت برگزار و مذاکرات پرمحتوی و وزینی حول موضوعات منطقه ای و بین المللی صورت گرفت.

مسکو، تحولات ایران را با حساسیت و در عین حال مراقبت دنبال می نماید. ایران کشوری است که روسیه در دهه های اخیر روابط خوبی با آن داشته و در بسیاری موضوعات منطقه ای و بین المللی بین طرفین اشتراک نظر وجود دارد. روسیه با همراهی ایران می تواند نقش بهتری در منطقه خاورمیانه ایفا نماید بخصوص که در این منطقه شاهد خلا قدرت و افول قدرت آمریکا هستیم و روسیه مترصد آن است که عقب نشینی های سالهای گذشته را جبران و جایگاه بهتری برای خود کسب نماید. سوریه، موضوع مهمی برای دستیابی به این هدف است و بودن ایران و روسیه در یک موضع می تواند توان بسیاری برای هر دو طرف فراهم سازد. علی رغم این وضع، نباید واقعیتی مغفول واقع شود که ایران توانمند و بدون مشکل با غرب هم برای روسیه خوب نیست و روسیه حدی از تعامل همسایه جنوبی خود با غرب را مفید و فراتر از آنرا تضعیف کننده موقعیت مسکو در وزن کشی های بین المللی بویژه در برابر آمریکا می داند.

در ضلع سوم این بازی، آمریکا و غرب نیز تمایل ملموسی برای تغییر وضعیت مناسبات با ایران دارند که با انتخابات در ایران و ناکامی هائی که در نتیجه سیاستهای دوگانه خود در موضوعات منطقه ای و برخی موضوعات بین المللی مواجه شده اند، امکانی فراهم گردیده تا فضای متفاوتی از گذشته در مناسبات با ایران بگشاید که نمونه ملموس آنرا در مذاکرات و ملاقاتهای جناب آقای روحانی رئیس جمهور محترم و وزیر امور خارجه در نیویورک شاهد بودیم.

غرب امروز این واقعیت تلخ را بیش از گذشته احساس می نماید که حل اساسی مشکلات منطقه خاورمیانه و مسائل مهم سیاسی دنیای امروز بدون توجه به دیدگاهها و منافع ملی ایران حل نمی شود لذا باید فرصت پیش آمده را مغتنم شمرد و به شکلی که ظاهر آبرومندی برای آنان داشته باشد همکاری با بازیگران تاثیرگذار منطقه را در دستور کار قرار داد. آنچه در جمع بندی این گفتار می توان اشاره داشت این است که:

اولا، مثلث اثرگذار ایران، روسیه و آمریکا با وضعیت متفاوت هر کدام از بازیگران به حرکت درآمده و هر ضلع بر اضلاع دیگر اثرگذاری و رابطه مستقیم دارد اما در مورد ایران می توان این نکته را مورد اشاره قرار داد که توانمندی و قدرت ایران در به حرکت درآوردن هر دو ضلع متصل به خود می باشد. بدون تردید نه روسیه و نه غرب هیچکدام به طور طبیعی حاضر به اعطای حق طبیعی ایران و ارتقاء جایگاه آن نیستند و ایران زمانی می تواند به نتیجه بخش بودن رفتار خود در این مثلث امیدوار باشد که در برابر هر بازیگر بخوبی و حرفه ای رفتار نماید به نحوی که رقبا راهی غیر از اعتراف به ظرفیتها و توانمندیهای ایران نداشته باشند.  

ثانیا ما ایرانی ها باید با درایت و هوشیاری بسیار به استقبال وضعیت جدید برویم و اینطور نباشد که به قول معروف با یک کشمش گرممان شود و با غوره احساس سرما کنیم. نباید اینگونه فکر کنیم که با تحولات و دیپلماسی صورت گرفته در نیویورک همه چیز تمام شده بلکه به قول وزیر محترم امور خارجه، این تازه آغاز راه است و باید همه تلاش خود را بکار بندیم تا از این راه پر پیچ و خم به سلامت عبور و منافع ملی که بخش مهمی از آن ارزشهای اسلامی و دینی جامعه می باشد را فصل الخطاب همه اقدامات قرار دهیم.  

ثالثا، باید کاملا متوجه باشیم که هر گونه توفیق ایران در پیشبرد منافع خود از جمله تثبیت فعالیتهای صلح آمیز هسته ای و کنار زدن تحریم های ظالمانه، بدخواهان و دشمنان خاص خود را دارد که تلاش می کنند گامهای شجاعانه ایران را ناکام گذارند. به همین خاطر وظیفه داریم در کنار تعاملاتی که با مجموعه غرب انجام می دهیم مناسبات با همسایگان و کشورهای منطقه ای را همچنان در اولویت نگه داریم و نگذاریم حرکتی که در سایه لطف الهی و نتیجه انتخابات در ایران ایجاد و فرصتی برای ما فراهم شده است دچار کندی حرکت و خدای ناخواسته توقف گردد و همچنان ابتکار عمل را در دست داسته باشیم. /16