پیام آشتی ایران به عربستان با انتخاب شمخانی

دیپلماسی ایرانی: انتخاب علی شمخانی به سمت ریاست شورای عالی امنیت ملی از سوی دکتر حسن روحانی، رئیس جمهوری بازتاب گسترده ای در رسانه های عربی داشته است. به گونه ای که روزنامه الحیات آن را گامی مهم از سوی ایران برای بهبود روابط با دنیای عرب دانسته و روزنامه عراقی الزمان نیز تحلیل کرده است که این اقدام برای رساندن پیام آشتی جویانه از سوی تهران به ریاض برای بهبود روابط و پایان دادن به اختلاف های چند ساله اخیر بوده است.

روزنامه الزمان به نقل از منابع آگاه خود می نویسد که انتخاب شمخانی در راستای تلاش های تهران برای بهبود روابط با ریاض محسوب می شود چرا که عربستانی ها او را معمار بهبود روابط تهران با ریاض در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی که شمخانی در دولت او وزیر دفاع بود، می دانند.

به نوشته این روزنامه شمخانی در دوران وزارت دفاع خود نشان افتخار "عبدالعزیز آل سعود"، عالی ترین نشان عربستان را از دستان ملک عبدالله، پادشاه این کشور دریافت کرده بود. عبدالله در آن موقع ولیعهد عربستان بود اما به دلیل بیماری شدید ملک فهد زمام امور عربستان را در اختیار داشت.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان عرب، شمخانی تاثیر به سزایی در بهبود روابط ایران با عربستان و دیگر کشورهای عربی داشت. در زمان حضور او در سمت وزارت دفاع در دولت خاتمی روابط دفاعی ایران با کشورهای عربی به ویژه کشورهای عربی همسایه ایران در وضعیت بسیار مناسبی بود. اکنون انتخاب او دلیل روشنی است بر این که روحانی واقعا مصمم به بهبود روابط با عربستان و از بین بردن همه موانعی است که باعث خدشه دار شدن روابط دو کشور شده است.

شمخانی هنگامی که وزیر دفاع بود توافقنامه امنیتی ای را به نمایندگی از کشورش با عربستان در ریاض امضا کرد که نقشی مهم در از بین رفتن بسیاری از چالش های موجود در روابط دو کشور به ویژه در زمینه های امنیتی ایفا کرد.

روحانی در نخستین کنفرانس خبری اش بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در تهران گفته بود که بر نزدیکی روابط با عربستانی ها اصرار دارد و می خواهد ضمن حل اختلافات دو جانبه با عربستان دیدگاه های دو کشور را به یکدیگر نزدیک کند.

عربستانی ها نیز به هنگام انتخاب حسن روحانی در رسانه های مختلف خود به استقبال از پیروزی او شتافتند و حتی روزنامه الشرق الاوسط، روزنامه نزدیک به حکومت عربستان که در لندن منتشر می شود در سرمقاله ای با عنوان "به آمدن دوست و رفیقمان، روحانی خوشامد می گوییم" از انتخاب او به سمت ریاست جمهوری ایران استقبال کردند. حتی در برخی رسانه های عربی از جمله در روزنامه الحیات آمد که دعوتی از سوی عربستان برای سفر حسن روحانی به ریاض صورت گرفته است که می تواند به منزله نخستین گام ها برای پایان دادن به چندین سال تنش در روابط دو کشور و آغاز فصلی جدید در روابط دو جانبه ایران و عربستان قلمداد شود.

شمخانی متولد 1334 در شهر اهواز است و روابط بسیار خوبی با ایرانی های عرب زبان دارد و نزد خوزستانی ها بسیار محبوب است. وی همچنین از افراد دوست و نزدیک به مقام معظم رهبری محسوب می شود.

شمخانی در سابقه خود ریاست مرکز مطالعات راهبردی نیروهای مسلح، عضو شورای راهبردی روابط خارجی ایران و ریاست کمیته سیاست های دفاعی امنیتی شورای عالی امنیت ملی ایران را دارد و در کابینه میرحسین موسوی قائم مقام فرمانده کل و وزیر سپاه و در کابینه اول و دوم سید محمد خاتمی، رئیس جمهوری اسبق به مدت هشت سال وزیر دفاع بوده است.

شمخانی تنها وزیر دفاع ایران است که تا کنون به عربستان سفر کرده است. منابع آگاه به روزنامه الزمان گفته اند که شمخانی عالی ترین مقام دولت اصلاحات است که روحانی او را به سمت دبیر کلی شورای عالی امنیت ملی برگزیده است. شمخانی همچنین از چهره های عقلانی و معتدل است که از همکاران قدیمی دکتر حسن روحانی، رئیس دولت اعتدال محسوب می شود.

شمخانی از جمله چهره هایی است که بر اتخاذ سیاست های امنیتی و عقلانی با کشورهای عربی بر اساس مصالح مشترک و واقعیت های موجود تاکید دارد. او رویکردی روشن نسبت به امنیت ملی و منطقه ای دارد که می تواند به سوء تفاهم های موجود میان ایران با کشورهای عربی و خارجی پایان دهد. انتخاب شمخانی می تواند پیام حسن هم جواری دولت روحانی به شورای همکاری خلیج فارس و دیگر کشورهای عربی قلمداد شود.

روحانی تلاش می کند تا دوران روابط حسنه ایران با عربستان در دوران خاتمی را احیا کند اگر چه این نکته را نیز درک می کند که بحران سوریه به ضرر روابط دو کشور تمام شده است. با این حال منابع آگاه می گویند در صورتی که بحران سوریه وارد مرحله مذاکره برای یافتن راه حل سیاسی شود دو طرف می توانند مجددا به فکر بهبود روابط باشند.

انتشار اولیه: پنجشنبه 21 شهریور 1392/ باز انتشار: سه شنبه 26 شهریور 1392