ناگفته‌های خرازی از قطعنامه 598

امروز 27 مرداد است و به اعتبار آنچه از برنامه صبح امروز تقویم تاریخ رادیو پخش شد روز برقرار آتش بس رسمی میان ایران و عراق در سال 1367 است. دقیقاً روز 27 تیر ماه نیز جمهوری اسلامی ایران قطعنامه مشهور 598 را پذیرفته بود.

به همین مناسبت بازخوانی گفت وگوی دکتر کمال خرازی با ماهنامه مدیریت ارتباطات را که در شماره چهارم آن منتشر شده بود، بی مناسبت ندیدیم.

کمال خرازی کیست؟

نسل دوم و سوم انقلاب اگر پیگیر سیاست باشند، با شنیدن نام او یاد نیویو رک، نمایندگی ایران در سازمان ملل و سمتش در دولت سید محمد خاتمی به عنوان وزیر امورخارجه می افتند و اگر هنوز هم پیگیر باشند، حتماً مطلع هستند که خرازی پس از پایان دولت دوم خاتمی با حکم رهبر انقلاب عهده دار ریاست شورای عالی راهبری روابط خارجی شد؛ شورایی که کهنه کاران دیگری نظیر علی اکبر ولایتی، علی شمخانی، محمد شریعتمداری و محمد حسین طارمی هم عضوش هستند. خرازی اما سالیان دورتر و در زمانه جنگ هشت ساله در قالب مسؤولیت مهم دیگری هم برای نظام جمهوری اسلامی ایفای نقش کرده است؛ مسؤولیت ستاد تبلیغات جنگ؛ ستادی که به گفته خرازی و راویان دیگر قرار بود تبلیغات منفی خارجی را خنثی کرده و برای اذهان داخلی به منظور «دفاع مقدس» خوراک تبلیغاتی تهیه کند.

با قطعنامه 598 نمی توان از عراق غرامت گرفت

مصاحبه ماهنامه مدیریت ارتباطات با خرازی در فضایی دوستانه و مطبوع انجام شد و بدون تعارف گفت اگر پای جنگ و ستاد در میان نبود، گفت وگو نمی کرد.

خرازی در بخشی از گفت وگوی خود با ماهنامه مدیریت ارتباطات در خصوص قطعنامه 598 توضیح داد: شورای امنیت سازمان ملل عملاً از صدام حمایت می کرد. اولین قطعنامه ای که این شورا صادر کرد و درخواست آتش بس کرد، زمانی بود که دشمن هنوز در سرزمین ما بود و لذا ما قبول نکردیم و گفتیم دشمن باید از سرزمین ما بیرون برود و متجاوز مشخص و تنبیه شود ولی آنها از همان اول در صدد این نبودند که ببینند حق با کیست، بلکه می خواستند شرایط جبهه را به نفع صدام تثبیت کنند. همان قطعنامه 598 را هم که دادند، در نهایت صدام را نجات می داد و هیچ وقت در آن قطعنامه پیش بینی نکردند متجاوز موظف است حقوق کشوری که به آن تجاوز کرده است، بپردازد.

وی ادامه داد: در بند 6 این قطعنامه آمده است که دبیرکل هیأتی را موظف می کند که بررسی کنند چه کسی متجاوز بوده و چگونه جنگ شروع شد و بند 7 نیز می گفت دبیرکل باید هیأتی را به دو کشور بفرستد تا میزان خسارات دو طرف را معین کند و سپس قطعنامه می خواست که صندوقی بین المللی تأسیس شده و از وجوه آن خسارات طرفین جبران شود. شورای امنیت نمی خواست مشخص شود چه کسی متجاوز بوده و چه کسی باید غرامت بدهد، بلکه می خواست خسارات طرفین جبران گردد، آن هم از صندوقی که هیچ وقت تشکیل نشد و قرار بود کشورها در آن پول بریزند تا به طرفین داده شود. روح حاکم بر این قطعنامه این بود که جنگ را تمام کنند و صدام را نجات دهند.

وی تصریح کرد: این هنر دیپلماسی ایران بود که پس از جنگ از همین فضای نامطلوب، براساس شرایط پیش آمده پس از حمله عراق به کویت استفاده و کاری کند که صدام توسط دبیرکل سازمان ملل به عنوان متجاوز معرفی شود. در زمانی که من نماینده ایران در سازمان ملل بودم، تلاش زیادی انجام گرفت تا آقای «دکوئیار» دبیرکل وقت سازمان ملل هیأتی برای بررسی علل وقوع جنگ تشکیل داد و در نهایت هیأت مزبور اعلام کرد که رژیم عراق جنگ را آغاز کرده است و بنابراین عراق کشور متجاوز است.

خرازی با بیان اینکه با قطعنامه 598 نمی توان از عراق غرامت گرفت، افزود: شورای امنیت که تحت سلطه آمریکا و سایر کشورهایی بود که در دوران جنگ به صدام کمک می کردند، اقدامی در برابر گزارش دبیرکل انجام نداد، در حالی که گرفتن غرامت نیاز به صدور قطعنامه دیگری داشت که با اشاره به گزارش دبیرکل، عراق را موظف به پرداخت غرامت کند.

خرازی در این مصاحبه تاریخی و خواندنی، درباره چرایی تعامل ستاد تبلیغات با رسانه های خارجی که از اهرم های اصلی تبلیغات منفی علیه ایران در فضای بین الملل بودند، دلایل عدم حضورش در فضای رسانه ای، دلتنگی اش برای حال و هوای آن روزها، مدیریت اخبار رسانه ها در زمان جنگ، نحوه هماهنگی میان رسانه ها در زمان جنگ، حضور خبرنگاران خارجی در ایران در دوران دفاع مقدس و.. سخن گفته است.

او در مورد نحوه رفتار و عملکرد ستاد تبلیغات جنگ درباره خبر پذیرش قطعنامه، گفت: در تنظیم خبر قطعنامه فضا خیلی سنگین بود و کسی باور نمی کرد که قطعنامه را پذیرفته باشیم، ولی به هر صورت خبر تنظیم شد، زیرا یکی از کارهای ستاد تنظیم خبرهای مهم بود.