ایران می داند اوباما مرد جنگ نیست

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در زیر شانزدهمین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

در گفت وگوهای خود با یکی از مقام های رسمی سابق و فعال در فرایند صلح به ویژه در پرونده فلسطینی – اسرائیلی و پژوهشگر فعلی در یکی از ریشه دارترین مراکز مطالعاتی در امریکا درباره عربستان گفتم: «چیزی درباره علما و مردان دینی عربستان نگفتی. در عربستان عموما میان آل سعود و علما سال ها پیش تفاهمی حاصل شده اگر چه گفته می شود که اصطکاک ها و اختلاف هایی میان دو طرف وجود دارد.» گفت: «فرقه های بسیاری در آن جا وجود دارد و مشکلات فراوانی نیز میان آنها به وجود آمده است. وقتی من از مشکلات سنتی صحبت کردم منظورم همین مردان دینی هستند. قطعا تلاش هایی برای پوشش دادن اختلاف ها و حل آنها می شود. و هیچ کس تا کنون نمی داند ممکن است در سال های آینده چه اتفاقاتی بیفتد، مثلا برای 10 سال آینده. اما این حقیقت ثابت و راسخ وجود دارد که همه چیز به این شکل باقی نمی ماند. آیا عربستان شاهد دوره انتقالی خواهد شد؟ نمی دانیم. اما شاهد دوره انتقالی از نسل شیوخ و افراد مسن فعلی به نسل های جوان از جمله فرزندان عبدالعزیز، موسس کشور خواهیم بود. اما مساله این است که برخی از آنها خود شیخ دینی شده اند. ملک عبدالله خود بسیار مسن و مریض است. امیر سلمان، ولیعهد نیز از مشکلات جسمی رنج می برد در حالی که تازه سمت جدیدش را به عهده گرفته است. معاون دوم نخست وزیر، امیر مقرن احتمالا انشاء الله به زودی ولیعهد یا شاید حتی پادشاه خواهد شد. امیر سعود الفیصل، وزیر امور خارجه مریض است. امیر بندر بن سلطان برای زنده ماندن منصوب شد (قطعا مجازی) که سال ها است از قدرت دور مانده یا محکوم به دور ماندن است. با این حال او الآن قدرتمند است و صاحب نقشی قوی در قدرت است. امیر محمد بن نایف، وزیر کشور و امیر متعب بن عبدالله، فرمانده "گارد ملی" نیز مطرح هستند. پسر ولیعهد سلمان و امرای جوان دیگر مسئولیت پروژه های متعددی را به عهده دارند. راستی چرا در میان کسانی که اشاره کردی نامی از امیر ترکی فیصل نیاوردی؟ با علم بر این که آدم باهوش و بافرهنگی است و نه از قدرت دور مانده و نه مریض است.» جواب دادم: «حقیقتش نمی دانم. اسم او هم مطرح است. اما خارج از فرایند رسمی عربستان، مدت ها است که نام او به عنوان چهره های اصلی قدرت مطرح نیست حالا یا خودش تصمیم به این کار گرفته یا دستور پادشاه است. فرزندان ملک فیصل اکثرشان باهوش هستند. یکی از آنها سعود، وزیر امور خارجه است که مدت ها است این سمت را بر عهده دارد. اما به دلیل بیماری اش امرای دیگر نیز کارهای او را انجام می دهند. شاید خانواده سدیری، آن طور که از زبان یکی از کارشناسان شنیدم، اهمیت چندانی آن طور که باید بدهد، نمی دهد به ویژه بعد از آن که یکی "خارج" از آنها به قدرت رسید. با علم بر این که یکی از کارشناسان یکی از دلایل استمرار امیر سعود الفیصل در تحمل مسئولیت هایش را کار بر روی ایجاد زمینه های لازم برای تقویت جایگاه بردارش ترکی دانسته است.»

درباره روابط ایران و عربستان پرسیدم، جواب داد: «ایران طبیعتا محدودیت ها و تهدیدهایی برای عربستان به وجود آورده است. نوعی تمایل میان شیعیان عربستان در منطقه الشرقیه به ایران وجود دارد. این مساله سبب شده تا اجحاف بسیاری در حق شیعیان عربستان از سوی حکومت چه به شهروندان و چه به چهره های دینی شیعی بشود. اما تمرکز در حال حاضر مثل سابق بر روی این امر نیست. شاید ایران بخواهد شیعیان عربستان را از طریق تمایل به آنها و القای این که تنها نیستند، قوت قلب دهد. این ایران مشکلاتی با امریکا و هم پیمانان عربش دارد. موضوع هسته ای مهمترین این مشکلات است. به نظر من اوباما نمی خواهد به ایران حمله نظامی انجام دهد و ایران هم این را می داند. به رغم آن در گفته هایش در رسانه ها گفته است که همچنان گزینه نظامی را روی میز گذاشته است. با این حال نمی خواهد خودش را مقید کند که در جهان جایی برای ایران هسته ای حتی با گزینه نظامی وجود ندارد. وعده هایی داده می شود که امکان حمله نظامی وجود دارد. شاید اگر بنا باشد این اتفاق بیفتد اسرائیل آن را انجام دهد. اما در این صورت امریکا خود را در اضطرار می بیند که حمله نظامی را تکمیل کند و با ریشه های آن عملا چه نظامی چه سیاسی برخورد کند. به هر حال حتی در چنین حالتی امریکا به هر وسیله ای تلاش می کند تا حمل و نقل کشتی رانی در تنگه هرمز متوقف نشود، شاید چند موشکی هم به سمت ایران شلیک کند. بعد از آن شورای امنیت ظرف سه روز، بیشتر یا کمتر، تشکیل جلسه می دهد و با ارتباطات گسترده میان واشنگتن و مسکو و پکن مشکل حل می شود. با این حال شکی نیست که مشکل بزرگ به قوت خود باقی می ماند و واقعا هم خطرناک خواهد بود.»

پرسیدم: «اگر ایران بعد از حمله نظامی اسرائیل به این رژیم حمله کند، چه خواهد شد، اگر حتی پایگاه های نظامی امریکا در خلیج فارس نیز هدف قرار دهد؟» جواب داد: «ایران می گوید که قدرتمند است و سلاح های پیشرفته بسیاری در اختیار دارد. خوب، اما تا کنون آنها را در جنگی تجربه نکرده است. اما نمی توان مطمئن بود که این موشک ها چقدر دقت دارند و دایره عملشان تا کجاست. علاوه بر آن من معتقدم که ایران به امریکا و پایگاه های نظامی اش حمله نمی کند. حزب الله، جریانی است که به جای ایران به اسرائیل حمله می کند.» پرسیدم: «خوب به نظرت موضوع یا مشکل ایران را چگونه می توان حل کرد؟» جواب داد: «راه حل ژاپنی. که ایران در کوتاه مدت آماده ساخت بمب اتم خواهد شد (شناخت و دسترسی به مواد را لازم را خواهد یافت) در صورتی که مورد تهدید بزرگی قرار بگیرد. و به این ترتیب ایران کاملا هسته ای می شود.»