رای به روحانی رد تندروی های احمدی نژاد بود

دیپلماسی ایرانی: پیروزی دکتر حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 1392 با استقبال جهانی روبرو شده است و مقامات بلند پایه کشورهای مختلف جهان و چهره های شاخص جهانی ضمن تبریک این انتخاب، خواهان بهبود روابط ایران با جامعه جهانی شده اند. بان کی مون، کاترین اشتون و مقامات عالی رتبه آمریکا، فرانسه، آلمان، انگلیس، ایتالیا، روسیه، ترکیه، عربستان سعودی و تعدادی دیگر از کشورهای جهان نسبت به این تحول واکنش مثبت نشان داده اند. با این حال مقامات اسرائیلی با خشم به این واقعه واکنش نشان داده اند و از احتمال کاهش فشار بین المللی بر ایران در پی انتخاب روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران ابراز نگرانی کرده اند.

در حالی مقامات اسرائیلی این تحول را کوچک شمرده اند که این اتفاق از منظرهای گوناگون دارای اهمیت است. نمی توان منکر این شد که این یک انتخاب جدی از سوی مردم است. مردم با وجود همه مشکلاتی که وجود داشت با ملاحظه همه خصوصیات و شرایط سیاسی ایران وارد صحنه شدند و فردی را انتخاب کردند که نوید آینده بهتر را می دهد. این انتخاب یک پیام مشخص در رابطه با سیاست خارجی دارد و آن پیام این است که ملت ایران از وضعیتی که در هشت سال گذشته بر سیاست خارجی حاکم بوده است راضی نیستند. طبیعتا دولت آینده به هیچ عنوان نمی تواند مسیری را که دولت فعلی  در هشت سال گذشته طی نموده دنبال کند و حتما تغییراتی در مسیر فعلی سیاست خارجی باید صورت گیرد. توجه به مواضع انتخاباتی و سخنرانی های کاندیداهای انتخابات و موضوعات مطرح در مناظره ها نشان می دهد که موضوع سیاست خارجی سوژه مهمی در این انتخابات به حساب می آمد. بخش مهمی از شعارهای تبلیغاتی آقای روحانی نیز به این عرصه مربوط می شد. حتی وقتی که در مورد مسائل و مشکلات داخلی به خصوص در زمینه اقتصادی صحبت می شد، راه حل این مشکلات در پیوند با سیاست خارجی مطرح می شد. این نگاه البته مختص به آقای روحانی نبود و تقریبا همه کاندیداها (غیر از کاندیدای طیف تندرو) این مسئله را مطرح می کردند که مسائل اقتصادی و مسائل داخلی با مسائل سیاست خارجی پیوند دارند و نمی توان مشکلات اقتصادی کشور و سیاست داخلی را مدنظر قرار داد ولی در مسائل سیاست خارجی تغییر رویکرد نداشته باشیم. شکست آقای جلیلی به عنوان مذاکره کننده هسته ای ایران در سالهای گذشته در انتخابات ریاست جمهوری نشان از نارضایتی عمومی از وضعیت دیپلماسی و سیاست خارجی کشور است. بنابراین تحول در سیاست خارجی در راس برنامه های دولت بعدی قرار خواهد گرفت.

بر این اساس باید به صراحت اشاره کرد که اگر دولت جدید بخواهد اقداماتش با موفقیت قرین باشد باید همه امکانات و نیروهای کشور بسیج شوند تا این دو اتفاق در کنار هم رخ دهد: اول، اصلاح در امور سیاست داخلی و توجه به مطالبات مردم و دوم، اصلاح رویکرد ایران در سیاست خارجی و توجه به مناسبات و واقعیات حاکم بر نظام بین المللی. توجه به واقعیات نظام بین المللی به معنی تسلیم در برابر فشارهای خارجی نیست بلکه به معنی درک و فهم قواعد جاری در عرصه جهانی است و این که منافع مردم ایران صرفا با یک رویکرد عقلانی قابل دستیابی خواهد بود و نه رویکردی شعاری و مبتنی بر توهامات و خیالات.

به عبارت دیگر، مهم ترین اولویت و رویکرد دولت آینده این است که سیاست خارجی بتواند نقش خود را در اقتصاد کشور ایفا کند. نباید فراموش کرد که با توجه به ترکیب آرا در سطح  کشور مناطق محروم نیز به آقای روحانی رای بسیار بالایی داده اند و اینگونه نیست که آقای روحانی صرفا با رای طبقه متوسط رئیس جمهور شده باشد. این رای در طبقات آسیب پذیر از نظر اقتصادی، نشان می دهد که مشکلات مردم از جمله بیکاری، فقر و تورم در رای مردم به آقای روحانی بسیار موثر بوده است. بدون شک پاسخگویی به مطالبات اقتصادی مردم به خصوص اقشار محروم از مهم ترین اولویت های کاری دولت آینده است. چنانچه دکتر روحانی اشاره کرده است بخشی از این مشکلات به تحریم های اقتصادی مربوط است و حل مشکلات سیاست خارجی و به دنبال آن کاهش تحریم ها می تواند به بهبود وضعیت معیشتی مردم بینجامد. سیاست خارجی نباید به عنوان مانعی برای پیشرفت اقتصادی کشور و ضربه به تولید داخلی عمل کند. افزایش واردات کالاهای چینی، کاهش صادرات نفت و  گاز ایران و محدودیت ها در مبادلات بانکی از مهم ترین مسائلی هستند که در این زمینه مطرح هستند. امیدواریم که کلید تدبیری که رئیس جمهور منتخب مردم، دکتر حسن روحانی، مطرح کردند در سیاست خارجی به بازشدن درهای جهان بر روی ایران منجر شود و به تبع این اتفاق اقتصاد کشور شکوفا شود.

از سوی دیگر تغییر در وضعیت سیاسی داخلی نیز از دیگر مطالبات مردمی است که به آقای دکتر روحانی رای داده اند. آقای دکتر روحانی با شعار میانه روی و اعتدال پا به صحنه انتخابات گذاشته اند. بدیهی است که برای پیشبرد این راهبرد باید مشکلات موجود در صحنه سیاسی داخلی حل شود و تندروی ها کنار گذاشته شوند. مشکلات بازمانده از انتخابات چالش برانگیز سال 88 به خصوص زندانیان سیاسی و حصر دو کاندیدای این انتخابات از مهم ترین مسائلی است که در عرصه سیاسی پیش روی دولت قرار دارد. حل این مسائل می تواند به ترمیم چهره ایران در سطح جهان منجر شود و دولت های غربی کمتر بتوانند با دستاویز حقوق بشری بر ایران فشار وارد کنند.

بنابراین در صورتی که دولت آینده بتواند در این دوعرصه یعنی سیاست داخلی و سیاست خارجی دستاوردهایی داشته باشد شاهد بهبود وضعیت کشور در همه زمینه ها خواهیم بود و نه اسرائیل و نه هیچ کشور خارجی دیگری نمی تواند مانع از این مسئله شود. بدیهی است که اسرائیلی ها از رئیس جمهور شدن یک نیروی میانه رو در ایران خوشحال نیستند. بسیاری از مقامات اسرائیلی تاکنون اشاره کرده اند که رفتارهای تندروانه دولت احمدی نژاد به سود سیاست های آنها در منطقه و جهان تمام شده است. اسرائیل توانسته است با پررنگ کردن مواضع آقای احمدی نژاد در زمینه حذف اسرائیل از نقشه جهان و هولوکاست، خود را از انزوا خارج کند و فشارهای بین المللی علیه ایران را افزایش دهد. بنابراین رفتارهای تهاجمی دولت های نهم و دهم در سیاست خارجی بیش از هرچیز به سود دولت نژاد پرست و اشغالگر اسرائیل و جناح های تندرو در آمریکا بوده است. بر این اساس رویکرد میانه روانه آقای روحانی می تواند مجددا انزوای منطقه ای را برای اسرائیل به دنبال داشته باشد. این مسئله در پیوند با رویکردهای دولت اوباما می تواند جدی تر دیده شود. اوباما با شعار تغییر و گفتگو با ایران به قدرت رسید ولی در سالهای گذشته به دلیل برخی مشکلات این شعار نتوانسته است محقق شود. به نظر می رسد که تغییر وضعیت سیاسی در ایران می تواند بیش از گذشته فضا را برای بهبود روابط ایران و آمریکا فراهم سازد.

با اراده ای که در آقای روحانی دیده می شود و با توجه به شور و شوقی که در کشور ایجاد شده است فضای کشور در عرصه داخلی و چهره ایران در سطح جهان به سرعت می تواند تغییر کند. چهره جدید ایران با وجود یک رئیس جمهور اعتدال گرا که مورد حمایت گسترده مردمی و اصلاح طلبان است، راه را برای بهبود رابطه ایران با جامعه جهانی باز خواهد کرد. همانطور که مردم ایران به تغییر اوضاع در کشور با دولت «تدبیر و امید» امیدوار شده اند، در بین مقامات اثرگذار جهان و سیاستمداران کشورهای مختلف نیز این چشم انداز ایجاد شده است که تنش بین ایران و جامعه جهانی از بین برود و بار دیگر شاهد ایرانی فعال و موثر در سطح جهان باشیم؛ ایرانی که کلید قفل های منطقه است. چشم ایرانیان و جهانیان اکنون به کلیدی است که در دست آقای روحانی است./ 16

انتشار اولیه: سه شنبه 28 خرداد 1392/ باز انتشار: پنجشنبه 30 خرداد 1392