روحانی در مذاکره تبحر داشت

دیپلماسی ایرانی: زمانی که تیم مذاکره کننده هسته ای ایران به ریاست حسن روحانی اداره می شد، ایران بیش از هر زمان دیگری به توافق هسته ای با غرب نزدیک بود. توافقی که ضمن حفظ حقوق هسته ای ایران می توانست به سال ها ایزوله سیاسی پایان دهد. اما آیا در آن زمان توافق به دلیل تبحر و  اختیار روحانی در مذاکره نزدیک بود یا اینکه به سادگی فضای سیاسی آن دوران اینگونه ایجاب می کرد؟ فضایی که در آن هم ایران و هم غرب تمایل بیشتری به معامله داشتند. برای دریافت پاسخ این پرسش ها ایران وایر با جک استراو، وزیر امور خارجه سابق انگلیس که در آن روزهای طلایی با روحانی پای میز مذاکره نشسته بود، گفت و گو کرده است. استراو به نفع روحانی و علیه نیروهایی در ایالات متحده سخن گفته که در جهت تضعیف این توافق تلاش کردند.

روحانی در مذاکرات از چه میزان اختیاری برخوردار بود؟ شما در کتاب خود به این نکته اشاره کرده اید که روحانی در جریان مذاکرات تلفن را برداشت و پس از اینکه پای میز بازگشت بخشی از توافق انجام شد.

زمانی که روحانی پای میز مذاکره می نشست واضح بود که اختیار عمل دارد. حسین موسویان، در کتاب خود با اشاره به نشست اکتبر 2003، تایید کرده است که تیم مذاکره کننده هسته ای به مشاوره با دفتر مقام معظم رهبری و شخص ایشان نیاز داشته است.

برداشت شخصی شما از روحانی چیست؟

روحانی همواره با عزمی راسخ برای منافع مردم ایران و جمهوری اسلامی تلاش می کرد. اما در عین حال این نکته را نیز با دیدگاهی پراگماتیستی مد نظر داشت که طرف مقابل نیز منافعی دارد.

آیا میزان تسلط روحانی بر زبان انگلیسی را به یاد دارید؟

صادقانه بگویم به یاد ندارم که روحانی تا چه حد زبان انگلیسی می دانست چرا که مذاکرات بسیار فنی بود و حتی اعضای مذاکره که تسلط زیادی به زبان فارسی یا انگلیسی داشتند نیز از مترجم استفاده می کردند. چرا که تا زمانی که تبحر ویژه ای وجود نداشته باشد، سخن گفتن به زبان دیگر ریسک است. البته می توانم بگویم که زبان انگلیسی روحانی به اندازه موسویان روان نبود.

آیا به نظر می رسید که روحانی برای توافق مصمم است یا اینکه تنها با همه چیز مخالفت می کرد؟

تفاوت مذاکرات آن روزها و مذاکرات امروز متفاوت بودن فضا است. چرا که در آن زمان هر دو طرف به دنبال  توافق بودند. مدل سه بزرگ اروپایی متشکل از انگلیس، آلمان و فرانسه به طور حتم انعطاف پذیری بیشتری در مقایسه با مدل کنونی یعنی گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) داشت. موسویان و کمال خرازی به این نکته اشراف دارند که ما به دنبال توافق بودیم و مانند آمریکایی های نئومحافظه کار عمل نمی کردیم. البته بخشی از مشکل اینجا بود که ما برای معامله با ایرانیان به همکاری آمریکایی ها نساز داشتیم. این یک تراژدی است که بنا بر برخی دلایل فرصت توافق از دست رفت.

شما در کتاب خود به قابل مدیریت بودن مشکل خاتمه دادن به ایزوله دیپلماتیک ایران اشاره کرده اید، گمان می کنید که هنوز هم این امکان وجود دارد؟

جان بولتون و نئومحافظه کاران به آنچه که می خواستند رسیدند و ضمن تضعیف محمد خاتمی اعتبار اصلاح طلبان را خدشه دارد کردند. اکنون  دیدگاه های آمریکا و اسرائیل در مورد ایران دستیابی به راهکار را دشوار تر کردن است. اما به عقیده من حل این موضوع ضروری است چرا که رسیدگی به بحران سوریه بدون خروج از بن بست ایران امکانپذیر نیست.

تحریریه دیپلماسی ایرانی  /10