دیپلماسی بیشتر، بن بست کمتر

دیپلماسی ایرانی: برای هشت سال، محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران در نقش یک تحریک کننده جهانی ظاهر شد: او هولوکاسی را زیر سئول برد، گفت اسرائیل باید از نقشه جهانی محو شود و قطعنامه های صادره از سوی شورای امنیت را کاغذ پاره خواند. این رفتار تحریک آمیز در داخل کشور نیز وجود داشت و برخی نارضایتی ها را زمینه ساز شد.اکنون رقابت بر سر جانشین احمدی نژاد آغاز شده و به نظر می رسد انتخابات بیشتر یک رفراندوم ضد احمدی نژاد باشد. نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری 24 خرداد از روز سه شنبه 17 اردیبهشت نام نویسی را آغاز کرده اند و آنگونه که آمار نشان می دهد در روز نخست 75 نفر در فهرست کاندیداهای ریاست جمهوری به ثبت رسیده اند.کاندیداهای مشهور ریاست جمهوری ضمن انتقاد از اظهارات بی فایده احمدی نژاد می گویند کشور باید خصومت کمتری با ایالات متحده داشته باشد.

اظهارات این کاندیداها نشان می دهد که آنها به دنبال دیپلماسی بیشتر و بن بست های کمتر هستند. اغلب آنها به دنبال تقویت چهره ایران در جامعه جهانی و ایجاد روابط با ثبات با غرب هستند.به این ترتیب به نظر می رسد نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران بیشتر به تغییر لحن منجر شود و نه تحول سیاست ها. روشن است که مقام معظم رهبری تصمیم گیری نهایی در مورد موضوعات هسته ای و نظامی را انجام می دهد و رئیس جمهور در نقش یک چهره عمومی به اقصی نقاط جهان سفر می کند. احتمالا رئیس جمهور بعدی ایران حرف بیشتری در عرصه بین المللی خواهد داشت و در روابط با همسایگان عرب و کشورهای غربی را می گشاید.

انتخابات ریاست جمهوری در زمان حساسی در ایران برگزار می شود. زمانی که مذاکرات هسته ای به بن بست رسیده و بشار اسد با حمایت مستقیم ایران همچنان در راس حکومت سوریه قرار دارد.از سوی دیگر این انتخابات در بحبوحه جنگ سایه ای ایران و اسرائیل برگزار می شود. تهران اسرائیل را به دست داشتن در سوء قصد به جان دانشمندان هسته ای متهم می کند و این در حالی است که تل آویو همچنان مدعی تسلیحاتی بودن اهداف هسته ای ایران و احتمال استفاده از گزینه نظامی برای برخورد با آن است.

به گزارش واشینگتن پست، هدف نهایی بسیاری از کاندیداهای ریاست جمهوری، کاهش تحریم های آمریکا و متحدانش است. اما تحقق این هدف دشوار است چرا که مقامات عالی جمهوری اسلامی ایران خواستار ادامه عملیات غنی سازی اورانیوم هستند که غرب بر تعلیق آنها تاکید دارد.

به گزارش این روزنامه آمریکایی، واضح است که احمدی نژاد پس از ترک ساختمان پاستور حاشیه نشین نخواهد شد. او همچنان در ایران به ویژه مناطق روستایی حامیانی دارد که از کمک های دولتی بهره مند می شوند و حمایت او از یکی از کاندیداها مهم خواهد بود. احمدی نژاد در حال حاضر تلاش می کند مشاور عالی و باجناق اش یعنی اسفندیار رحیم مشایی را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری معرفی کند. هرچند که احتمال رد صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان وجود خواهد داشت. با این حال او همچنان به همراه مشایی به شهرهای مختلف ایران سفر می کند که عده ای آن را یک نمایش انتخاباتی توصیف می کنند.

یکی دیگر از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری ایران محمد باقر قالیباف، شهردار تهران است که معتقد است موضع گیری های احمدی نژاد، چهره بین المللی ایران را تضعیف کرده است. علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری نیز بر این باور است که ایران به یک رئیس جمهور پایبند به اصول و عقاید نیاز دارد. ولایتی و قالیباف به همراه غلامعلی حداد عادل، ائتلاف 1+2 را تشکیل می دهند.

محسن رضایی، فرمانده سابق سپاه در این انتخابات نیز مانند انتخابات های گذشته بار دیگر شانس خود را در بوته آزمون می گذارد. او می گوید به دنبال مذاکره برد – برد است. حسن روحانی، مذاکره کننده هسته ای سابق ایران نیز به یک دولت با احتیاط اعتقاد دارد. در این بین هنوز مشخص نیست که آیا علی اکبر هاشمی رفنسجانی به صحنه انتخابات وارد می شود یا خیر. او که تجربه دو دور ریاست جمهوری در ایران را دارد، به عنوان چهره ای مدیر و مدبر شناخته می شود که موافقان و مخالفان زیادی دارد.

به هرترتیب آنچه از اظهارات کاندیداهای ریاست جمهوری ایران بر می آید این است که آنها دو موضوع اصلی در سیاست خارجی ایران یعنی مساله هسته ای و مذاکره با آمریکا را، قابل حل می دانند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: چهارشنبه 18 اردیبهشت 1392 / باز انتشار: یکشنبه 22 اردیبهشت 1392