ظرفیت خالی ۱۴ میلیاردی پتروشیمی‌ها

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، علیرغم اینکه ظرفیت نصب شده پتروشیمی کشور به 57.1 میلیون تن در سال رسیده است اما آمار تولید کشور محصولات پتروشیمی در سال گذشته از 41 میلیون تن فراتر نرفته است.

اگرچه مسئولان شرکت ملی پتروشیمی امیدوارند در سال جاری با افزایش ظرفیت تولید به 58.5 میلیون تن، تولید محصولات پتروشیمی به میزان 50 میلیون تن در سال افزایش یابد،اما فاصله ظرفیت و میزان تولید محصولات پتروشیمی در کشور بسیار قابل ملاحظه است، چنانکه این آما از خالی ماندن 16 میلیون تن یعنی یک سوم تا یک چهارم از ظرفیت نصب شده پتروشیمی کشور خبر می دهد. 

منصور معظمی دبیر انجمن صنفی کارفرمایان پتروشیمی می گوید 26 درصد از ظرفیت نصب شده پتروشیمی کشور بلا استفاده مانده و این 26 درصد ظرفیت اسمی خالی یعنی از 14 تا 15 میلیارد دلار ظرفیت پتروشیمی استفاده نمی کنیم.

وی خالی بودن ظرفیت پتروشیمی را مربوط به کمبود خوراک در صورت بالا بودن موجودی و اشکالات تعمیراتی و فرآیندی می داند.

بر این اساس به نظر می رسد عدم النفع سالانه 14 میلیارد دلاری را بتوان ناشی از 4 عامل اصلی کمبود خوراک، اشکالات ناشی از کیفیت ساخت تجهیزات، اشکالات فرآیندی متاثر از دانش فنی و افزایش موجودی محصولات پتروشیمی ها با توجه به ممنوعیت های صادراتی دانست.

*3 راهکار شرکت ملی پتروشیمی برای استفاده از ظرفیت خالی پتروشیمی ها

بر این اساس است که عبدالحسن بیات، مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی، برنامه شرکت متبوع خود برای برطرف کردن 3 عامل از عوامل 4 گانه یاد شده و استفاده از ظرفیت بلااستفاده مانده پتروشیمی ها را چنین برمی شمرد : «شناسایی نارسایی کیفیت ساخت تجهیزات یکی از این موارد است که شرکت ها برای ساخت تجهیزات جدید وارد عمل شده است.

نارسایی دانش فنی مشکل دوم است که بهینه سازی آن زمان می برد و البته بسیاری از نارسایی ها شناسایی شده و عملیات اصلاح آنها آغاز شده است.

نکته بعدی بحث موجودی هاست، چنانچه در سال گذشته درصدی از عدم امکان تولید به دلیل افزایش موجودی محصولات تولید شده بود که باعث متوقف شدن تولید شد، اما خوشبختانه با خرید به موقع کشتی ها بخش بزرگی از این مشکل حل شد.»

*سالانه 700 میلیون دلار تنها بابت تعمیرات پتروشیمی ها از دست می رود

مشکلات مربوط به صادرات محصولات پتروشیمی اعم از ممنوعیت های داخلی و ممانعت های ناشی از تحریم های بانکی و بیمه و کشتی مشکلاتی زودگذر هستند. در عین حال اگرچه نقش نارسایی کیفیت ساخت تجهیزات، دانش فنی غیر بهینه و تعمیرات اساسی در بلااستفاده ماندن ظرفیت پتروشیمی ها غیر قابل انکار است (چنانکه یکی از نخبگان حوزه تعمیرات اساسی می گوید کشور سالانه 700 میلیون دلار تنها بابت تعمیرات پتروشیمی ها از دست می دهد) اما ظاهرا کمبود خوراک جدی ترین عامل خالی ماندن ظرفیت پتروشیمی ها در ایران است.

*گریبان طرح های آماده افتتاح پتروشیمی در چنگ مشکل کمبود خوراک

واقعیت آن است که مشکل تامین خوراک برای پتروشیمی ها به خصوص پتروشیمی های خوراک مایع که اغلب آنها در هلدینگ خلیج فارس مجتمع شده اند، بسیار جدی است چنانکه بسیاری از این مجتمع ها به دلیل کمبود خوراک به خصوص پیش از تلاطمات ارزی و استفاده از فاصله قیمت ارز مرجع و بازار آزاد، روی مرز سود و زیان حرکت و با مشکلات مالی قابل توجهی دست و پنجه نرم می کردند.

مساله کمبود خوراک چنان جدی است که حتی گریبان طرح های افتتاح نشده پتروشیمی راه هم گرفته است چنانکه احمدرضا حیدرنیا مدیر طرح های شرکت ملی پتروشیمی راه اندازی چند طرح پتروشیمی ازجمله طرح های ASU پتروشیمی اروند، HD پتروشیمی ایلام، پتروشیمی لرستان، فاز نخست پتروشیمی کاویان و فاز دوم پتروشیمی کارون  را منوط به تامین مالی و تامین خوراک معرفی می کند و می گوید:« به شرط تأمین مالی و تأمین خوراک پتروشیمی مهاباد نیز سال جاری به بهره برداری می رسد و فاز 2 پتروشیمی کاویان نیز به شرط تأمین خوراک وارد سرویس خواهد شد.»

بر این اساس به نظر می رسد تمرکز روی طرح های تامین خوراک از بالادست یا پالایشگاه ها یا حتی استفاده از خوراک وارداتی مانند نفتای عراق در شرایط فعلی باید الزام صنعت پتروشیمی باشد تا ظرفیت کلان ایجاد شده در این صنعت بیش از این بلا استفاده نماند.

*تشکیل کنسرسیوم پتروشیمی ها برای جمع آوری بنزین وحشی

رمضان اولادی مدیر برنامه ریزی شرکت ملی پتروشیمی در این باره در گفت وگو با فارس گفت: در حال حاضر جلساتی برای رفع کمبود خوراک برگزار می کنیم که به عنوان مثال توجه به پروژه های NGL و جمع آوری گازهای همراه در دستور کار قرار گرفته است.

وی افزود: تعدادی طرح NGL در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب وجود دارد که در حال برگزاری جلساتی با آنها هستیم تا بتوانیم از طریق سرمایه گذاری در این طرح ها برای منطقه ماهشهر که دچار کمبود خوراک هستیم، خوراک تأمین کنیم.

این مقام مسئول اضافه کرد: مانند NGL 3200 که به وسیله سرمایه گذاری پتروشیمی بندر امام و قرارگاه خاتم الانبیا با شرکت متن قرارداد بسته شده، مجتمع های پتروشیمی که کمبود خوراک دارند مانند امیرکبیر و خود بندر امام و بقیه مجتمع ها کنسرسیوم شوند و در اجرای NGLها سرمایه گذاری کنند.

وی با تاکید بر اینکه شاید در شرایط فعلی جمع آوری گازهای همراه برای نفت در اولویت نباشد اما برای پتروشیمی چون کمبود خوراک دارد این کار در اولویت است، گفت: این کار از سال گذشته پیگیری می شود تا بتوانیم کمبود خوراک در منطقه ماهشهر را به وسیله ایجاد NGLها و جمع آوری گازهای همراه برطرف کنیم.

اولادی اظهار داشت: مشکل اصلی کمبود خوراک پتروشیمی ها در منطقه ماهشهر خودنمایی می کند و با رسیدن فازهای در دست اجرای پارس جنوبی به مدار تولید، پتروشیمی های عسلویه هم مشکل چندانی نخواهند داشت.

به گزارش فارس، پیش از این شرکت ملی نفت به دلیل کمبود منابع مالی روی جمع آوری گازهای همراه نفت که به بنزین وحشی مشهور هستند، سرمایه گذاری نمی کرد و در عین حال به دلیل حاکمیت نگاه بخشی به پتروشیمی هایی که به شدت از کمبود خوراک رنج می بردند نیز اجازه سرمایه گذاری در حوزه فعالیت خود  را نمی داد.

با این وجود به تازگی و با پیشگامی پتروشیمی بندر امام و دستور مساعد شرکت ملی نفت اولین مجوز سرمایه گذاری برای جمع آوری گازهای همراه نفت را صادر کرد و حمید بورد مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب که اغلب گازهای همراه نفت در حوزه فعالیت شرکت متبوع وی سوزانده می شود از پتروشیمی ها برای سرمایه گذاری در مهار کردن این هیدروکربور با ارزش دعوت کرد.

لازم به یادآوری است در صورت کم شدن فاصله تولید فعلی پتروشیمی ها با ظرفیت اسمی آنها عملا نزدیک به سه چهارم از فاصله صادرات غیر نفتی کشور با واردات پر می شود و نیاز کشور به ارز نفتی به میزان بسیار قابل توجهی کاهش خواهد یافت.