بهبود روابط در سایه غیبت صدام حسین

دیپلماسی ایرانی: روابط دولت و یا مردم کویت با فلسطین روابط عمیق و ریشه داری است. پس از سال ۱۹۴۷ که رژیم صهیونیستی تاسیس شد و تعدادی از فلسطینی ها آواره شدند، بخش قابل توجهی از آنها به کویت و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس و عربی همانند اردن، عمان، سوریه و لبنان رفتند و این کشورها، کشورهایی بودند که در حقیقت آوارگان فلسطینی را پذیرفتند. حتی یاسر عرفات بنیانگذار جنبش فتح نیز در کویت اشتغال به کار داشت و در این کشور زندگی می کرد و سپس از این کشور به سرزمین های پیرامونی همچون لبنان، سوریه و اردن حرکت کردند. روابط آنها بسیار طبیعی و مناسب بود که دولت کویت نیز از ابتدا جزو حامیان فلسطین بوده است و حتی در جنگ ۱۹۶۷ تعدادی از عناصر ارتش کویت در جولان با نیروهای اسرائیلی می جنگیدند و حضور فعالی داشتند. مردم کویت هم اعم از شیعه و سنی به فلسطینی ها علاقه مند بوده و روابط عمیقی با یکدیگر داشتند.

در سال ۱۹۹۰ که صدام کویت را اشغال کرد، حدود ۴۰۰ هزار نفر فلسطینی در کویت زندگی می کردند، آنها پس از آنکه صدام این کشور را اشغال کرد با صدام همکاری کردند همچنانکه یاسرعرفات از صدام به شکل رسمی حمایت کرد و به اشغال کویت توسط رژیم صدام به نوعی مهر تایید زده و صحه گذاشت. این مساله سبب شد تا  دولت کویت پس از شش یا هفت ماهی که این کشور از اشغال رژیم صدام آزاد شد و کویتی ها بازگشته و دولت آنها دوباره شکل گرفت، اکثریت قاطع فلسطینی ها را به خاطر کمک هایی که به رژیم صدام کرده و همکاری هایی که با ارتش عراق در طول اشغال کویت کرده بودند از کشورشان اخراج کنند و شاید در حال حاضر کمتر از ۱۰ هزار فلسطینی در کویت زندگی کنند.

در طول سالیان پس از آزادی کویت نیز به همین دلیل رابطه دولت کویت و حتی مجلس و مردم کویت با فلسطینی ها بسیار تیره و سرد بود و همچنین دولت کویت برخی از کشورهای دیگری که از صدام حمایت کرده بودند همانند سوریه، سودان و اردن و یمن و تونس را نیز به عنوان کشورهای ضد تلقی می کرد و به همین دلیل روابط خود را با آنها قطع کرده بود. روابط بدین شکل بود تا به تدریج در طول یک دهه گذشته رابطه کویت با کشورهایی که در طول جنگ به صدام کمک کرده بودند، عادی شد. در ابتدا با کشورهایی که آنها را ضد می دانستند همانند سودان و یمن روابط خود را عادی کرده و سفارتخانه های آنها مجددا باز شد. هچنین با فلسطینی ها نیز شروع به عادی سازی روابط خود کردند و در طول یک دهه اخیر دولت کویت کمک های خود را مجددا به فلسطینی ها از سر گرفت و به ویژه به سازمان آزادی بخش فلسطین که جنبش فتح اکثریت را داشت کمک زیادی کرد.

از جریانات و گروه های اخوانی کویت همانند اخوان المسلین و یا آنهایی که گرایش های سلفی داشتند افرادی بودند که به صورت علنی کمک هایی را برای حماس و یا سایر گروه های فلسطینی که حامی مقاومت بودند، جمع آوری می کردند و این در حالی بود که دولت کویت از این کمک ها خبر داشت و هرگز مانع آنها نمی شد و در حقیقت به نوعی سعی داشت هم جریان روابط با فتح را خود به شکل مستقیم جذب کند و در عین حال با جریانات جهاد اسلامی هم ارتباط نزدیکی داشت. حتی پس از حمله و جنگ ۲۲ روزه ای که در غزه اتفاق افتاد دولت کویت کمک خوبی را برای بازسازی مناطق آسیب دیده در جنگ کرد.

در طول ۵ سال اخیر نیز رفت و آمدهای آنها بیشتر شده و به ویژه محمود عباس و رهبران فلسطینی سفرهای متعددی به کویت داشته اند اما تا به امروز به دلیل همان حساسیت هایی که از گذشته وجود داشته به شکل رسمی در کویت دفتری به عنوان سفارت فسطین وجود نداشته است.اما اخیرا با توجه به اینکه دولت فلسطین از عضو ناظر سازمان ملل متحد به عنوان دولت عضو درآمد (چراکه در گذشته به عنوان یک جنبش بوده و سپس به شکل دولت مطرح شد)، آنها تصمیم گرفتند در کشورهایی که تا آن زمان دفتری نداشتند، دفاتری را تحت عنوان سفارت و یا نمایندگی خود ایجاد کنند. در کویت نیز تاسیس یک دفتر با حضور محود عباس در سفری که به کویت داشت نشان دهنده آن است که روابط آنها کاملا بهبود پیدا کرده و عادی شده است. انتظار می رود که در خصوص شهروندان و اتباع فلسطینی که از این کشور خارج شده بودند نیز تعدادی از آنها تا جایی که کویت ظرفیت آن را داشته باشد با توجه به اینکه این کشور هم تا اندازه ای نیاز به نیروی کار دارد با بهتر شدن روابط به سرزمین کویت بازگردند.

همچنین در خصوص روابط فلسطینی ها با کشورهای حوزه خلیج فارس نیز باید اشاره کرد که پس از اشغال و آزادی کویت به دلیل هماهنگی و همراهی که کشورهای حوزه خلیج فارس با کویت داشتند و تمامی آنها عضو شورای همکاری خلیج فارس بوده و در جریان اشغال کویت نیز از این کشور حمایت کردند، رابطه فلسطینی ها با کشورهای این حوزه به سردی گرایید. اما پس از مدتی و به تدریج روابط آنها عادی شد. فلسطینی ها با عربستان، قطر، امارات متحده عربی روابط عادی دارند و کویت آخرین کشوری بوده که به دلیل شرایط گذشته اجازه تاسیس دفتر به فلسطینی ها نمی داد.

در پایان باید اضافه کرد که چند جریان در کویت حضور دارند که یکی جریان سلفی است و در این کشور فعالند و به طور مرتب کمک هایی را برای فلسطینی ها جمع آوری کرده و به ویژه به غزه از طریق صحرای سینا به حماس و جهاد اسلامی و برخی از جریان های سلفی فلسطین کمک می کنند. دولت کویت نیز در بازسازی غزه کمک های زیادی کرده و همچنین به طور مداوم و مستمر مبالغی را به صورت سالیانه در اختیار حکومت خودگردان فلسطین قرار می دهد. شاید بتوان گفت کویت بیش از سایر کشورهای منطقه به وظایف خود در قبال فلسطین عمل کرده است./14

انتشار اولیه: چهارشنبه 28 فروردین 1392/ باز انتشار: یکشنبه 1 اردیبهشت 1392