آیا نتیجه انتخابات تاثیری واقعی بر پرونده هسته ای دارد؟

دیپلماسی ایرانی: خبرگزاری نووستی روسیه در گزارشی که اخیرا منتشر کرده ، پیش بینی کرده است دور بعدی مذاکره های هسته ای با ایران به زمانی پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران موکول می شود. پیش از این نیز بسیاری از کارشناسان با اشاره به اهمیت انتخابات در ایران اینگونه تحلیل کرده بودند که احتمالا دور بعدی مذاکرات تا مشخص شدن نتیجه انتخابات ، برگزار نخواهد شد.

اینچنین به نظر می رسد که هم ایران و هم غرب در شریط کنونی دست کم در یک نکته اتفاق نظر دارند و آن این است که پس از برگزاری انتخابات  ریاست جمهوری، مذاکرات هسته ای را دنبال کنند.

گروهی در غرب بر این باورند که دولت کنونی در ایران از قدرت تصمیم گیری لازم در زمینه هسته ای برخوردار نیست و احتمالا مقامات عالی جمهوری اسلامی می خواهند قدرت مانور بیشتری را در اختیار دولت بعدی قرار دهند تا مذاکرات هسته ای را پیش ببرد. به این ترتیب آمریکا و متحدانش که هم اکنون به هر گزینه ای برای طولانی تر کردن روند مذاکرات و پرهیز از گزینه نهایی، یعنی اقدام نظامی، چنگ می زنند، چند ماهی فرصت دارند تا به بهانه برگزاری انتخابات در ایران و روی کار آمدن دولت جدید، برای دور بعدی مذاکرات تجدید قوا کنند.

بی علاقگی واشینگتن و متحدانش در آنسوی آتلانتیک به ادامه مذاکرات در مدت زمان باقی مانده تا انتخابات اواخر خرداد ماه در ایران به اندازه ای مشهود بود که آنها صراحتا با وجود ابراز تمایل تهران، از تعیین زمان و مکان مذاکرات پس از آلماتی 2 خودداری کردند. کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به اعلام آمادگی جمهوری اسلامی برای تعیین زمان و مکان مذاکره ها ، تاکید کرد اعضای گروه 1+5 باید با پایتخت های خود مشورت کنند.

این در حالی است که باوجود ابراز تمایل تهران به ادامه مذاکرات، درواقع جمهوری اسلامی نیز نمی تواند در مدت زمان باقی مانده تا انتخابات با جدیت و فراغ بال در گفت و گو های هسته ای حاضر شود. همانگونه که شماری از تحلیلگران یادآور شده اند، اینک ذهن سیاستمداران ایرانی به طور کلی به انتخابات معطوف است و در این بین مساله هسته ای تنها می تواند به عنوان یک ابراز انتخاباتی برای کاندیداها مطرح باشد. همانگونه که حسن روحانی، مذاکره کننده سابق هسته ای ایران که به میدان انتخابات ریاست جمهوری ایران آمده، تاکید دارد این مذاکرات هسته ای در دوره وی بود که از اقدام نظامی ایالات متحده به ایران جلوگیری کرد.

دوران کنونی بسیار مشابه روزهای پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر گذشته است که ماه ها پیش و پس از آن مذاکرات هسته ای گروه 1+5، با ایران به حال تعلیق در آمد. در آن زمان نیز مساله هسته ای ایران، به یک موضوع انتخاباتی تبدیل شده بود که باراک اوباما و رقیب وی میت رامنی، آن را مورد توجه قرار می دادند. اما آنچه که روشن است ادامه سیاست قبلی آمریکا در قبال ایران، پس از انتخابات ریاست جمهوری 6 نوامبر 2012 در آمریکاست. با گذشت 5 ماه از این انتخابات دو دور مذاکره هسته ای با ایران با حضور آمریکایی ها برگزار شده و همچنان جمهوریخواهان و دمکرات ها بر سر نحوه برخورد با ایران دچار اختلاف نظر هستند. از سوی دیگر کنگره آمریکا نیز همچون 10 سال گذشته یعنی از زمان ریاست جمهوری جورج بوش، پروژه توسعه تحریم ها علیه ایران را دنبال می کند و اوباما نیز مانند همتای پیشین خود می کوشد، اقدام نظامی را به عنوان آخرین گزینه روی میز نگاهدارد که امیدوار است هیچگاه ناگزیر به استفاده از آن نشود.

این در حالی است به نظر می رسد نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران نیز هر چه باشد، به معنی تغییر سیاست های هسته ای نخواهد بود ، چرا که مقامات جمهوری اسلامی و هیات مذاکره کننده هسته ای ایران بارها اعلام کرده اند که تصمیم گیری در این زمینه بر عهده مقام معظم رهبری است. درسابقه ده ساله ای که پرونده هسته ای ایران در جامعه بین المللی داشته، دو دولت در ایران و دو دولت در آمریکا روی کار بوده اند، اما واقیعت این است که تغییر روسای جمهور، رویکرد هسته ای ایران را دستخوش تحول نکرده و از سوی دیگر در برخورد با آن نیز تحولات چشمگیری ایجاد نکرده است.

به بیان دیگر روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد با توجه به مواضع تند رئیس جمهور موجب شد آمریکا نیز واکنش جدی تری به برنامه های هسته ای ایران داشته باشد و برای تصویب تحریم های گسترده تلاش کند. اما به گفته حسن روحانی، این در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی بود که بسیاری از پیشرفت های هسته ای ایران رقم خورد، بدون اینکه تحریم های سنگین را به همراه داشته باشد.

شاید بتوان گفت ادبیات و قدرت مانور دولت بعدی ایران در زمینه هسته ای می تواند در تعیین رویکرد غرب در قبال پرونده هسته ای ایران موثر باشد اما این فاکتورها هیچگاه موجب نمی شود که روی کار آمدن دولت جدید در ایران به معنی تغییر سیاست هسته ای باشد. به این ترتیب به نظر می رسد باوجود برخی امیدواری های غرب به تاثیر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران در پیشرفت مذاکرات هسته ای، دست کم در آینده ای نزدیک روال سابق ادامه داشته باشد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: دوشنبه 26 فروردین 1392/ باز انتشار: جمعه 30 فروردین 1392