چرا تحریم ایران جواب نخواهد داد؟

دیپلماسی ایرانی : آیا تحریم های سنگینی که بر ایران تحمیل کردیم در نهایت ما را به هدفی که در سر داشتیم نزدیک تر کرده است؟ این پرسشی است که بسیاری از سیاستمداران غربی دوشادوش رهبران کاخ سفید در بسیاری از محافل خصوصی زمزمه می کنند. آیا تحریم ها با نیم نگاهی به گزینه نظامی می تواند ایران را به دست برداشتن از برنامه هسته ای خود ترغیب کند؟ استفان والت ستون نویس خوش نام فارین پالیسی که به نگاه واقع بینانه تر از سایر تحلیل گران خاورمیانه نسبت به مساله ایران شهرت دارد در تازه ترین نوشتار خود به بررسی اجمالی دلایل عدم موفقیت تحریم ها در متوقف کردن برنامه هسته ای ایران پرداخته است:

چندسال دیگر مورخان آمریکایی نگاهی به سیاست خارجی آمریکا در سالهای منتهی به 2013 خواهند انداخت. در آن روزها بی شک سر خود را به نشانه تاسف و تعجب تکان خواهند داد و نسبت به ناکارآمدی سیاست های امروز کاخ سفید در قبال ایران با ابهام برخورد خواهند کرد. این موضوع که امریکا سالهای سال تلاش کرد تا با تهدید تهران به حمله، تصویب قطعنامه های گوناگون در کنگره، تلاش برای براندازی نظام ایران، تحمیل تحریم های گوناگون و توطئه چینی برای روحانیون ایران،  این کشور را متقاعد به قطع برنامه غنی سازی اورانیوم کند ، بسیاری از تحلیل گران و کارشناسان آمریکایی در آینده را متعجب خواهد کرد. بی شک این افراد ساعت ها به این موضوع فکر خواهند کرد که چرا دولت شان در گذشته ای نه چندان دور اینچنین سرسختانه بر صحت یک استراتژی پافشاری کرده و هیچ گاه توجه نکرده است که چرا این سیاست پاسخ نمی دهد. مساله اینجاست که هر بار با تشدید تحریم ها ، ایران به مرحله دستیابی کامل به تسلیحات هسته ای نزدیک و نزدیک تر شده است. حتی این سیاست اشتباه تا بدانجا زمان را هدر داده که برخی کارشناسان ادعا می کنند که ایران امروز هم یک بمب هسته ای در اختیار دارد. در یک ماه گذشته به وب لاگ بسیاری از کارشناسان سر زدم تا شاید در خصوص علت عدم موفقیت سیاست های امریکا در قبال ایران چیزی دست گیرم شود. مساله اصلی این است که ما سعی می کنیم سر ایران را کلاه بگذاریم و حقیقت این است که هیچ کشوری دوست ندارد که در برابر تهدیدها سر تعظیم فرود آورد چرا که می داند وقتی یک بار کوتاه آمد تا مدت زمان طولانی باید همین استراتژی را ادامه دهد. ما همچنان تلاش می کنیم که با تهدید ایران به حمله نظامی ایران را از دستیابی به قدرت بازدارندگی هسته ای بازداریم، سیاستی که اگر نیک بنگری متوجه خواهی شد تنها و تنها به مصمم شدن بیشتر ایران منتهی می شود و لاغیر.

حقیقت این است که شرایط لازم برای تحقق دیپلماسی کامل هیچ گاه در این مذاکرات محقق نشده و ما هیچ گاه نتوانسته ایم به ایران در راستای همان سیاست مورد ادعای چماق و هویج ، مشوق های قابل توجهی ارائه دهیم. بر اساس این استراتژی امریکا در ایران بود که بسیاری از مخالفان مذاکره و مصالحه با غرب در تهران ادعا می کنند که غرب در مذاکره با ایران جدی نیست. اخیرا در شورای ملی ایران و امریکا گزارشی در خصوص تاثیر تحریم ها بر داستان هسته ای ایران منتشر شده که شامل گفتگوها و تحلیل های بسیاری از کارشناسان این فن است. در مفاد این گزارش تاکید شده است که کمپین تحریم های به راه افتاده که رهبری آن را آمریکایی ها بر عهده داشته و می توان ان را منسجم ترین تحریم ها علیه دولت ایران دانست ، تا حدود قابل توجهی تاثیرگذار بوده است.با اینهمه در بخش های دیگری از این گزارش به صراحت نتیجه گیری شده که تحریم ها نتوانسته اند برنامه هسته ای ایران را متوقف کنند و یا حتی ایران را در مسیر تحقق آن قرار دهند. در بخش هایی از این گزارش آمده است:

برنامه هسته ای ایران در بهترین حالت هیچ گونه تاثیری از تحریم ها نگرفته و در بدترین حالت هم باید تاکید کرد که منجر به تقویت آن شده است. افزایش تحریم ها به عنوان ابزاری برای اعمال فشار به ایران انگیزه لازم برای پیشبرد برنامه هسته ایش را داده است.
نویسندگان این گزارش همچنین در مقام نتیجه گیری تاکید کرده اند که استراتژی مذاکره امریکا نتوانسته فضایی برای مانور میانه روهای ایرانی باز کند. با وجود آنکه جامعه اقتصادی ایران از تحریم ها به شدت متضرر شده اما چندان اصراری بر لزوم تغییر در سیاست های هسته ای دولت نمی کند. دلیل این رویکرد چیست؟ هیچ اقتصاد دان یا تاجری در ایران نمی توان ادعا کند که متوقف شدن برنامه هسته ای ایران می تواند به لغو سریع تحریم ها  یا دریافت مشوق های دیگر از سوی غرب منتهی شود. اگر ایالات متحده و دیگر اعضای گروه 1+5 به معنای تمام کلمه به دنبال دستیابی به یک توافق هستند ، باید تصویر واضح و قانع کننده ای از منافعی که در صورت موافقت ایران شامل حال این کشور خواهد شد ، ارائه کنند. امریکا باید به جای تشدید مداوم تحریم ها، رد بازدارندگی ها و محدودیت ها و اصرار دایم بر این نکته که حمله نظامی گزینه ای بر روی میز است ، رسما استفاده از هرگونه گزینه نظامی را رد کرده و به جزئیات بیان کند که برای برون رفت پرونده هسته ای ایران از بحران چه در سر دارد؟
منبع: فارین پالیسی/ ترجمه: دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: چهارشنبه 7 فروردین 1392/ باز انتشار: سه شنبه 13 فروردین 1392