پشت پرده عذرخواهی نتانیاهو از اردوغان

 

به گزارش «تابناک»، پس از سه سال که روابط ترکیه با رژیم صهیونیستی به سبب حمله به کاروان حامل کمک های آنکارا به غزه تیره شده بود، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی با عذرخواهی از اردوغان، زمینه برای برقراری مجدد روابط دوستانه میان دو طرف فراهم کرد.

 

روزنامه «هاآرتص» در تحلیلی که در این زمینه منتشر کرده، سه عامل ادامه ناآرامی ها در سوریه، برنامه هسته ای ایران و فشارهای آمریکا را در این زمینه موثر دانسته است. 

 

اما نکته مهمی که این روزنامه در ابتدا به آن اشاره می کند، این است که بر خلاف آنچه از اخبار رسانه ها برمی آید، این در واقع ترکیه بوده که با نشان دادن موضع انفعالی، زمینه را برای اقدام متقابل رژیم اسرائیل فراهم کرده است. این موضع انفعالی، در عقب نشینی اردوغان از مواضع چند هفته پیش خود که رژیم اسرائیل را فاشیست خوانده بود، نمود پیدا کرده است. 

 

به نوشته هاآرتص، نتانیاهو در تماس تلفنی خود با نخست وزیر ترکیه گفته که از اظهارات اردوغان در مصاحبه با یک روزنامه دانمارکی که در آن، سخنان پیشین خود مبنی بر مرتبط دانستن رژیم اسرائیل و نژادپرستی را پس گرفته، قدردانی می کند. اردوغان هم برای همتای اسرائیلی خود توضیح داده که منظورش تنها سیاست های رژیم اسرائیل در غزه بوده و اظهارات وی اشتباه منعکس شده است. 

 

اردوغان همچنین به نتانیاهو گفته وی روابط دیرپا میان ترکیه و رژیم اسرائیل و نیز میان مردم ترکیه و قوم یهود را گرامی می داد و تأکید کرده که مایل به بهبود روابط است. 

 

اما هاآرتص اشاره می کند یکی از عواملی که در بعد داخلی توانست زمینه را برای عذرخواهی نتانیاهو فراهم کند، کنار رفتن «آویگدور لیبرمن»، وزیر خارجه تندروی این رژیم به سبب اتهامات مالی بود. نتانیاهو پیش از این نگران بود که عذرخواهی از ترکیه، سبب کنار رفتن لیبرمن از ائتلاف و سقوط دولت شود. 

 

تلاش های برخی مقامات نظامی رژیم اسرائیل، از دیگر عواملی بود که در بعد داخلی زمینه انجام این اقدام از سوی نتانیاهو را فراهم کرد. ایهود باراک، وزیر جنگ سابق این رژیم از افرادی بود که از عادی سازی روابط با ترکیه حمایت می کرد. «بنی گانتز»، رئیس ستاد مشترک ارتش رژیم اسرائیل که ارتباطات پنهانی با آنکارا دارد نیز در این ماجرا نقش داشت. گانتز استدلال می کرد حصول توافق بر سر این قضیه با ترکیه، می تواند سبب الغای پیگرد حقوقی علیه سربازان اسرائیلی حاضر در واقعه حمله به کاروان ترکیه شود. 

 

از سوی دیگر، باید اشاره کرد که اردوغان، همواره اعلام کرده بود حاضر به الغای این پیگردهای قانونی نیست. علاوه بر این، وی خواستار آن بود نخست وزیر رژیم اسرائیل به صورت علنی و در تلویزیون از ترکیه عذرخواهی کند. برداشته شدن محاصره غزه، از دیگر درخواست های اردوغان بود. اما اکنون مشخص شده که اردوغان بدون حصول این موارد، عذرخواهی نتانیاهو را پذیرفته است. 

 

از این ها گذشته، اردوغان به باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا قول داده بود که از انتقاد علنی از رژیم اسرائیل خودداری کند. اردوغان که انتظار واکنش شدید آمریکا به اظهاراتش در نژادپرست خواندن رژیم اسرائیل را نداشت، از این واقعه شگفت زده شد و پذیرفت که نخست وی اظهاراتش را پس بگیرد.

 

اما آنچه بیش از دیگر عوامل، اردوغان و نتانیاهو را به یکدیگر نزدیک کرده، ادامه و تشدید بحران در سوریه است که هر دوی آن ها را نسبت به سرایت درگیری ها نگران ساخته است. جای تعجب نیست که تنها چند روز پیش از تماس تلفنی نتانیاهو، اردوغان با مبارزان کرد «پ ک ک» تفاهم نامه ای را به امضا رساند. در حقیقت، اقدام به بهبود روابط با رژیم اسرائیل نیز بخشی از همین راهبرد آنکارا برای مقابله با تبعات بحران سوریه است. 

 

عامل دیگر، موضوع هسته ای ایران است. در سالی که گفته می شود سالی تعیین کننده در این موضوع خواهد بود، منافع مشترک آنکارا و تل آویو در این زمینه رو به افزایش است. به نظر می سد هرچند اردوغان نسبت به رآکتور هسته ای «دیمونا»ی اسرائیل نیز نگران است، اما نطنز و فردو ذهن او را بیشتر مشغول کرده است. همچون سال 2007 در سوریه، در صورتی که آمریکا و رژیم اسرائیل تصمیم به اقدام نظامی در این زمینه بگیرند، ترکیه خم به ابرو نخواهد آورد.

 

در نهایت، عامل سوم تأثیرگذار در این زمینه، اقداماتی است که باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و دن شاپیرو، سفیر این کشور در سرزمین های اشغالی انجام دادند. از زمان تیره شدن روابط میان ترکیه و رژیم اسرائیل، اوباما هموراه بر ضرورت عادی سازی مجدد روابط میان آن ها تأکید کرده است. این بار نیز وی در سفر به سرزمین های اشغالی، به نتانیاهو فشار آورده تا اقدامی در این زمینه انجام دهد.

 

به این ترتیب، مجموعه ای از عوامل خارجی و داخلی موجب شد نتانیاهو در تماس تلفنی با اردوغان، بابت حادثه سه سال پیش از وی عذرخواهی کند. به نظر می رسد از این پس باید بار دیگر شاهد همسویی گسترده و همه جانبه آنکارا و تل آویو در موضوعات مختلف منطقه ای باشیم.