8 عکس و سرنوشت یک ملت

دیپلماسی ایرانی:ده سال از جنگ عراق می گذرد. جنگی با تلفات انسانی بی سابقه و اتلاف میلیاردها دلار سرمایه آمریکایی.جنگی که به میل جورج بوش رئیس جمهور جمهوری خواه ایالات متحده در مارس سال 2003 آغاز و به باراک اوباما دموکرات به ارث رسید. هرچند نخستین رئیس جمهور سیاه پوست آمریکایی در روزهای حمله به عراق در جامه یک سناتور مخالف این قشون کشی نظامی بود اما پیروزی در انتخابات سال 2008 میلادی وی را به وارث جنگی تبدیل کرد که آمریکا هنوز بابت آن مواخذه می شود. حمله به عراق به بهانه وجود تسلیحات کشتارجمعی انجام گرفت. همان تسلیحاتی که در یک دهه گذشته حتی یک مورد از آن هم پیدا نشده است. در این ده سال بارها امریکایی ها شیپور پیروزی را به صدا درآوردند.با اینهمه رسوایی های امریکا در عراق بیش از دستاوردهایش بود. فارین پالیسی در نوشتاری کوتاه به حوادث مهم جاری در عراق در ده سال گذشته به شکل مصور پرداخته است:

در نخستین روز ماه می سال 2003 میلادی ، رئیس جمهور وقت آمریکا جورج بوش بر روی عرشه یک کشتی حمل کننده جنگنده های نظامی به نام یو اس اس آبراهام لینکلن ایستاد. درست پشت سر رئیس جمهور بنری بالا رفته بود که بر روی آن نوشته شده بود : "ماموریت به اتمام رسید." بوش در سخنرانی پرشور خود بر روی عرشه این کشتی اعلام کرد که بخش اعظم جنگ در عراق درست چندماه پس از آغاز آن به پایان خود نزدیک شده است. در آن زمان تصویر رئیس جمهوری پیروز در میان جمعیتی که از ذوق بالا و پایین می پریدند، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. اما امروز این عکس تنها با خاطره ای دردناک گره خورده است. بیش از 4 هزار سرباز آمریکایی و 100 هزار شهروند غیرنظامی عراقی جان خود را از دست دادند. شخص بوش نیز بعدها از این تصویر به تلخی یاد کرد: نصب بنر " ماموریت به پایان رسید" بر فراز آن عرشه اشتباه بود.

در 9 آوریل 2003 ، مجسمه 40 فوتی صدام حسین در میدان فردوس بغداد به پایین کشیده شد. در آن زمان رسانه های غربی اعلام کردند که این مجسمه را جوانان عراقی که از رفتن دیکتاتور شاد بودند، به پایین کشیدند. این عکس در سرتاسر جهان با واکنش های مثبت بسیار همراه شد. اما اندک زمانی از انتشار این عکس نگذشته بود که حقیقت برملا شد: بله! عکس را جوانان عراقی پایین کشیده بودند اما نه آن جمعیتی که در رسانه های آمریکایی از آن یاد شد و البته سربازان آمریکایی هم به عراقی ها در این حرکت کمک کرده بودند.

عکس های صدام حسین با موهای ژولیده و ریش انبوه در حالی که از مخفیگاه خود بیرون کشیده می شد، عراقی ها را هم شوکه و هم خرسند کرد. برخی از عراقی ها شادی خود را با آتش بازی به تصویر کشیدند اما در جبهه مقابل هم بودند وفادارانی به صدام حسین که به سمت آمریکایی ها آتش گشودند. با اینکه خبرهای رسیده حاکی از آن بود که دیکتاتور در وضعیت جسمانی خوبی به سر می برد اما بسیاری از دیدن تصاویر محل پنهان شدن وی که مملو از زباله بود، شوکه شده بودند. بعدها تصاویری منتشر شد که در آن آمریکایی ها بدن وی را برای یافتن شپش مورد معاینه قرار دادند ،تصاویری که گفته شد برای تحقیر کردن صدام حسین بوده است.

عکس بالا یکی از دلخراش ترین عکس هایی است که از زندان ابوغریب منتشر شد. عکس های منتشر شده از این زندان عمدتا گویای شکنجه جسمی و جنسی بود که بر زندانیان روا داشته شده بود. عکس العمل ها به عکس های ابوغریب در برنامه 60 دقیقه سی بی اس در بهار 2004 بسیار دلخراش بود. این عکس ها  و تلاش های امریکا برای توضیح بیشتر در خصوص آنها تنها به احساسات ضدامریکایی بیشتر منتهی شد. این عکس ها تنها و تنها خوراکی مفید برای القاعده  و توجیه مبارزه های آنها شد.

ثمر حسن در خودرو خانوادگی خود به همراه والدین و برادرش نشسته بود که ناگهان دستانش غرق در خون شد. آمریکایی ها با شلیک گلوله های خود پدر و مادرش را کشتند و ثمر به چشم خود تکه تکه شدن برادرش را در صندلی کناری خود دید. این عکس چند دقیقه پس از این حادثه گرفته شد. امریکایی ها ادعا می کردند که به خودرو حامل ثمر و خانواده اش ایست داده اند اما با عدم توجه راننده وادار به شلیک به سمت ماشین شده اند. این عکس مولود سر و صدای بسیاری شد و نیویورک تایمز در مقاله ای تاکید کرد که پنتاگون باید برای کاستن از تلفات انسانی در جنگ های خود کاری بکند.

بصره عراق در سال 2005 میلادی غرق در خون شد.در این تاریخ سربازان انگلیسی در حالی که لباس غیرنظامی بر تن داشتند چند افسر عراقی را کشته و یک نفر را زخمی کردند. عراقی ها به خیابان ریخته و به آتش کشیدن هرآنچه که به نیروهای خارجی تعلق داشت، پرداختند. در تصویر بالا تانک ی انگلیسی توسط شهروندان خشمگین عراقی به آتش کشیده شد. تصویر سرباز انگلیسی که در حال خروج از تانک در آتش می سوخت، در صدر اخبار آن زمان رسانه ها قرار گرفت. این سرباز از مرگ نجات یافت اما تبعات انتشار این عکس انگلستان را به آشوب کشید.

رئیس جمهور سابق عراق صدام حسین به همراه برادرش ابراهیم التکریتی در جریان جلسه دادگاه خود در بغداد به نشانه اعتراض سر و صدا راه انداختند. صدام و برادر ناتنی اش به اتهام جنایت علیه بشریت در جریان کشتار کردها به دادگاه فراخوانده شده و متهم شناخته شدند. در جریان محاکمه ، صدام مشروعیت دادگاه را زیر سوال برد. در عکس بالا وی تاکید کرد که از صدور حکم اعدام برای خود واهمه ای ندارد. در بخش هایی از این جلسه هم وی فریاد می کشید : زنده باد عراق .حکم اعدام صدام در 30 دسامبر 2006 اجرا شد.

هفت سال پیش از گرفته شدن این عکس ، این گردان نخستین گردان نظامی بود که به عراق وارد شد. تاری این عکس نوامبر 2010 است. سربازان نخستین گردان آمریکایی که به عراق آمدند در حال بازگشت به خانه هستند.
ترجمه : تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: پنجشنبه 1 فروردین 1392/ باز انتشار : پنجشنبه 8 فروردین 1392