آمریکا گرفتار شد

استاد دانشگاه جان هاپکینز، با اشاره به فشارهای اخیر آمریکا علیه ایران در منطقه، این امر را منجر به آن می داند که اکنون آمریکا در یک تنگنای اقتصادی – استراتژیک قرار گرفته است. فشار بیش از حد بر کشورهای متحد برای رها کردن تجارت با ایران، به تدریج منجر به سرپیچی از خواست های آمریکا شده و در نهایت منجر به تضعیف سیاست و دیپلماسی آمریکا خواهد بود.

به گزارش تابناک، جان دالی تحلیلگر مسائل خاورمیانه و قفقاز و استاد دانشگاه جان هاپکینز، در مطلبی در خصوص تنگنای استراتژیک-اقتصادی که اکنون آمریکا در برابر ایران با آن مواجه شده است، اشاره کرده که فشار بیشتر برای اعمال تحریم علیه ایران منجر به از دست رفتن تدریجی اعتماد دوستان آمریکا در منطقه خواهد شد. زیرا به تدریج تشدید تحریم ها منافع اقتصادی متحدان آمریکا را نیز به خطر می اندازد.

وی در این مطلب آورده:

از زمانی که آمریکا جنگ خود را با تروریسم در 2001 آغاز کرد، و از زمان اقدامان نظامی گسترده این کشور علیه القاعده، ترکیه و پاکستان جزو مهم ترین دوستان و متحدان مسلمان آمریکا بوده اند. ترکیه از طریق در اختیار گذاشتن حریم هوایی خود در جنگ های عراق و افغانستان و همچنین از طریق تخصیص نیروهای خود در ناتو به رهبری آمریکا برای جنگ. پاکستان نیز از طریق در اختیار گذاشتن مرزها و امکانات لجستیک برای نیروهای آیساف.

اما اکنون یک واگرایی در سیاست واشنگتن، آنکارا و اسلام آباد در حال وقوع است که موضوع آن بر سر برنامه هسته ای ایران است.

هرچند آمریکا از 1979 اقدام به وضع تحریم علیه ایران کرده، اما موضوع اصلی تحریم های اخیری است که در بخش نفت و گاز اعمال شده است و منجر به واگرایی هردو کشور پاکستان و ترکیه از سیاست های آمریکا بر اساس منافعشان شده است. و این واگرایی تنها به مخالفت ختم نشده بلکه عملاً بی اعتنایی به تحریم را در بر داشته که دولت اوباما را در موقعیتی دشوار برای تحت فشار قرار دادن ایران گذاشته است.

اما اقدام ترکیه و پاکستان بدون شک در راستای واقعیات اقتصادی کشورشان است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده در گزارش سال 2011 خود در مورد ترکیه اعلام کرده است که در سال 2009 ترکیه تنها 25 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی تولید کرده که این امر این کشور را به شدت وابسته به واردات گاز برای نیاز داخلی کرده است. رشد مصرف گاز ترکیه طی سال های اخیر یکی از سریع ترین روندها در میان سایر کشورهای جهان بوده است.

ایران در حال حاضر 18 درصد از گاز وارداتی ترکیه را تأمین می کند و الباقی بیشتر از سوی روسیه تأمین می شود. در 29 نوامبر سال 2012 تانر ییلدیز وزیر انرژی ترکیه با صراحت تمام بیان کرد که تحریم های اعمالی یک جانبه علیه ایران بر خلاف منافع ترکیه است و کشورش از آن ها تبعیت نخواهد کرد. وی اشاره کرده بود که ترکیه عضو سازمان ملل متحد است و تنها از احکام این سازمان تبعیت می کند. وی بر اهمیت واردات نفت و گاز از ایران برای کشورش تاکید کرد و به این ترتیب هرگونه شک و شبهه ای از سوی واشنگتن در مورد رویکرد ترکیه را از بین برد.

حتی ترکیه به این هم بسنده نکرد و چندی بعد وزیر اقتصاد این کشور، ظفر کاگلیان اعلام کرد که ترکیه تنها متعهد به قراردادهای بین المللی است.

اما در مورد پاکستان چطور؟

در 20 دسامبر وزیر خارجه پاکستان هینا ربانی اعلام کرد که رئیس جمهور آصف علی زرداری به زودی از ایران دیدار خواهد کرد و مشاور نخست وزیر پاکستان نیز گفت که پروژه 75 میلیارد دلاری خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان طبق برنامه تا پایان 2014 تکمیل خواهد شد.

ایران به حدی در خصوص این پروژه مشتاق است که پیشنهاد پرداخت تمام هزینه های آن را کرده است. این خط لوله 56 اینچی به پاکستان این امکان را می دهد که سالیانه 8.7 میلیون متر مکعب (310 میلیارد فوت مکعب) گاز از ایران وارد کند.

این خط لوله و پروژه حتی صدای عربستان سعودی را که اساساً به شکل سنتی روابط خوبی با پاکستان داشته است را درآورده. تا جایی عربستان از این پروژه نگران است که سفیر این کشور در پاکستان از نخست وزیر پاکستان درخواست یک دیدار برای مذاکره پیرامون مسائل فوری را کرده است، که مورد قبول نخست وزیر واقع شده.

نیاز به ذکر این امر نیست که آمریکا تا چه حد پاکستان را برای خروج از این پروژه تحت فشار قرار داد، اما چندی پیش سناتور مشاهد، اعلام کرد که اسلام آباد زیر بار فشار آمریکا نخواهد رفت زیرا این پروژه یکی از فاکتورهای داخلی برای رهایی از بحران انرژی این کشور بوده و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

با در نظر آوردن اهمیت پاکستان و ترکیه برای ماشین جنگی آمریکا در آسیای میانه، به نظر نمی رسد که بیش از این آمریکا بخواهد این دو کشور را برای قطع تجارت عادی شان در حوزه انرژی با ایران تحت فشار قرار دهد. همچنین نیازی به ذکر این مورد نیست که سایر متحدان آمریکا نیز از فشارهای این کشور به مرور به تنگ می آیند که نمونه آن ژاپن است که حتی برای ادامه تجارت خود با ایران لایحه ای به دادگاه این کشور برد.