پرونده ایران روی میز جان کری

دیپلماسی ایرانی: سکوت سناتور جان کری در روز جمعه حرکتی  بود که به طور طبیعی چندان از وی سرنمی زند.  زمانی که پرزیدنت اوباما، نامزدی کری را برای جانشینی وزیر امور خارجه فعلی هیلاری کلینتون اعلام کرد،سناتور دموکرات ماساچوست در کنار وی ایستاده بود و بدون این که صحبت کند،اتاق را ترک کرد.اما پیش بینی می شود که در ماه های آینده، زمانی که وی با چالش های سیاست خارجی روبه رو شود، همین طور کم حرف باقی نماند.

باراک اوباما هفته گذشته  در سخنرانی اعلام نامزدی جان کری، که در اتاق روزولت کاخ سفید،انجام شد گفت :می توان گفت که جان در تمام طول عمرش برای این پست آماده شده است.وی در طول خدمت فوق العاده برجسته اش درمجلس سنا  طی 30 سال گذشته در تمام بحث های سیاست خارجی نقش مرکزی را ایفا کرده است.

در حقیقت،تعدادی از تحلیل گران معتقدند که تجربه ی کری موجب برتری وی در مذاکرات خواهد شد و به نسبت کلینتون،بازیگر مهمتری در سیاست خارجی خواهد بود.

لسلی گلب رئیس سابق شورای روابط خارجی در این باره می گوید :وضعیتی که کری از نظر آگاهی و علم دارد موجب می شود که وی نسبت به دیگر افراد دوره ی اول دولت، از قدرت بیشتری برخوردار باشد.کری برای صحبت کردن بی میل نیست و حالات طبیعی وی را در جلسه ی تأیید و یا در کنفرانس خبری خواهید دید.

ایران :

برنامه ی هسته ای ایران بزرگترین چالشی است که اوباما در ابتدای دور دومش با آن روبه رو است.بسیاری از تحلیل گران معتقدند که کری تمایل دارد در استراتژی مذاکرات بالقوه میان ایالات متحده با ایران نقش ایفا کند و شاید حتی خودش در مذاکرات شرکت کند.

لسلی گلب می گوید «شکی نیست که وی در این موضوع دخالت خواهد کرد.این موضوعی است که کری در آن صاحب نظر خواهد بود» الیوت آبرامز، معاون مشاور امنیت ملی در دولت جورج دبلیو بوش می گوید «من می دانم که سال 2013 سال بسیار سختی درباره ی ایران خواهد بود.اگر من جای کری بودم،سعی می کردم تا مسئول باشم و مذاکره کنندگان از طرف من باشند نه کاخ سفید»

کری در رابطه با این قبیل مذاکرات دارای تجربه است،البته با هیاهوی کمتر : در سال های اخیر کری به عنوان فرستاده ویژه ی دولت اوباما نقش ایفا کرده است و به قول کلینتون، وظایف حساس دیپلماتیک را، در سوریه،افغانستان،پاکستان و سودان انجام داده است.

کلینتون معتقد است که شکست کری در انتخابات ریاست جمهوری سال 2004  از وی دیپلمات مؤثرتری ساخت، وی می گوید «آن طور که من یاد گرفته ام،توانایی مذاکره صادقانه ی کسی که در انتخابات پیروز شده و همچنین در آن شکست خورده، یک سرمایه بزرگ است وقتی می خواهد با یک دموکراسی در حال ظهور یا شکننده ارتباط برقرار کند»

در فوریه 2011 ، کری با سفر به پاکستان به آرام شدن موقعیت وخیم شکل گرفته میان پاکستان و ایالات متحده کمک کرد.این تنش بعد از بازداشت یک پیمان کار سازمان سیا و عصبانیت معترضین و تیراندازی دو نفر از افراد محلی به وجود آمد.

پی.جی.کراولی، سخنگوی وقت وزارت خارجه در این رابطه می گوید «کری به طور سودمندی به توقف رابطه ی خونینی که بین ایالات متحده و پاکستان شکل گرفته بود،کمک کرد»

سندی برگر مشاور امنیت ملی بیل کلینتون می گوید «من کری را در موقعیت مذاکره کردن دیده ام، وی به طور آشکاری در این موقعیت بسیار عالی عمل می کند و در طی این 30 سالی که در کنگره بوده این کار را در رابطه با جهان انجام داده است»

شیبلی تلهامی از مرکز سابان برای سیاست خاورمیانه و دانشگاه مریلند می گوید «کری شخصی است که به تعامل علاقه دارد و این موضوعی ریشه دار در رفتار وی است.کری مایل به تعامل و مذاکره است و این مدل کاری وی می باشد.او به دنبال راه حلی خواهد بود تا مهارت های دیپلماتیک خودش را به نتیجه برساند»

صلح فلسطین – اسرائیل :

کری در بیشتر اوقات دوره اول دولت اوباما از مباحث دور نبوده است.ولی در یک اظهار نظر در اوایل سال گذشته  با رویکرد دولت مبنی بر مخالفت با شهرک سازی های اسرائیل به عنوان مسئله ای که صلح را متوقف می کند،اختلاف نظر داشت و معتقد بود این رویکرد یک شکست است.

کری در این رابطه می گوید «من مخالف تلاش طولانی مدت در رابطه با شهرک سازی به صورت عمومی هستم.به خاطر این که من معتقدم این مسئله هیچ وقت مفید نخواهد بود و ما یک سال ونیم را به خاطر اهدافی که دست یافتنی نبودند از دست دادیم»

تلهامی که متخصص امور صلح خاورمیانه است می گوید، کری به نسبت کلینتون دیدگاه دوستانه تری نسبت به اعراب دارد «به نسبت کری،کلینتون بیشتر به میانه گرایش داشت.هیلاری اعتبار بسیار زیادی نزد اسرائیل و گروه های حامی اسرائیل داشت.به ویژه این که وی سناتور نیویورک بوده است»

یک سؤال مهم این است که آیا کری در رابطه با حل مباحث کلیدی سیاست خارجی با دولت اوباما به مخالفت خواهد پرداخت.یک مقام سابق وزارت خارجه که خواست نامش فاش نشود در این زمینه می گوید «این دوره، کاخ سفید محوری ترین، سیاست خارجی است که من از زمان مشاور امنیت ملی بودن هنری کیسینجر تاکنون دیده ام.در حالی که هیلاری شخصیت بزرگی بود ولی کاملاً به کنترل از سوی کاخ سفید وفادار بود و سؤال این است که کری در این پست چه خواهد کرد و اگر کری به این فشار پایان دهد چه خواهد شد؟ تصور من این است که کری وضعیت بسیار سختی در رابطه با خاورمیانه خواهد داشت» دیگر تحلیل گران هم شانس کمی برای کری در زمینه ی ایجاد معاهده صلح یا چیزی شبیه به آن قائلند.

کوری شیک از مؤسسه هوور که مشاور سیاست خارجی جان مک کین در انتخابات ریاست جمهوری 2008 بود می گوید «کری اوباما را شگفت زده نخواهد کرد آن طور که مادلین آلبرایت، بیل کلینتون را درباره ی کوزوو شگفت زده کرد»

سوریه :

 دولت اوباما هرروز بیش از دیروز  به مخالفین سوریه نزدیک تر می شود و حتی امکان ارسال سلاح هم در دست بررسی است.اما جان کری یک مذاکره کننده کلیدی میان دولت اوباما و سوریه بوده است، وی از سال 2009 تاکنون پنج دیدار با بشار اسد داشته است.

عکسی که در سال 2009، از کری و همسرش در دمشق، در حال صرف شام با اسد و همسر وی گرفته شده است،به طور گسترده در اینترنت منتشر شده و به عنوان نمادی است که دولت اوباما با اسد مشکلی ندارد.

جاناتان شنزر از بنیاد دفاع از دموکراسی،روز جمعه در توئیتر به طعنه گفت «نکته ی بسیار عالی در رابطه با نامزدی کری این است که وی چه مقدار اعتبار در نزد دولت جدید سوریه پس از سقوط اسد خواهد داشت»

دیگر تحلیل گران می گویند که موضع کری در این مسئله اساساً همان است که وی در رابطه با دیگر نقاط جهان داشته است مانند دهه ها تلاش برای راضی کردن سوریه به انعقاد معاهده صلح با اسرائیل.

افغانستان – پاکستان :

  اوباما با یک تصمیم بزرگ درباره ی این که چگونه به سرعت، شمار 68 هزار سرباز باقی مانده در افغانستان را کاهش دهد و این که چه میزان از آنها باید بعد از پایان عملیات نظامی (هدف دولت، سال 2014 است) در آن جا باقی بمانند،روبه رو است.

کراولی می گوید «جان کری کارهای زیادی در رابطه با مذاکرات مربوط به توافق نامه وضعیت نیروها و مأموریت آنها باید انجام دهد» همچنین انتظار می رود که کری، ترمیم رابطه بین پاکستان و ایالات متحده را ادامه دهد.رابطه ای که بعد از کشتن اسامه بن لادن و کشته شدن 24 سرباز پاکستانی توسط نیروهای ناتو،تیره و تار شده بود.

گلب می گوید «کری به نسبت کلینتون زمان بیشتری را بر روی مسئله ی پاکستان و افغانستان کار کرده است.کلینتون اقدامات لازم را برای جلوگیری از فاجعه انجام داد ولی من فکر می کنم کری در این زمینه کارهای بیشتری انجام خواهد داد»       

نویسنده : جاش گرشتاین / منبع : پولیتیکو