منتظر تغییر سیاسی در چین جدید نباشید

ديپلماسي ايراني: با تشكيل كنگره حزب كمونيست در چين، هيئت رهبري در اين كشور تغيير كرد. تغييري كه از نگاه بسياري تحليل گران نمي توان آن را تغيير در سياست هاي اين كشور تعبير كرد. با اين حال برخي معتقدند نسل جديد رهبران آن گونه كه نسل هاي قبلي به كمونيست با قرائت مائو پايبند بوده اند، اعتقاد ندارند. ديپلماسي ايراني اين مسئله را در گفت و گو با جواد منصوري، سفير پيشين ايران در چين بررسي كرده است:

ساختار قدرت در چين چگونه است و گردش نخبگان سياسي چطور انجام مي گيرد؟

در ساختار اداري كشور در چين، حزب كمونيست چين بيشترين نقش را دارد. به اين ترتيب كه يك شوراي مشورتي سي و دو نفره وجود دارد كه اين شوراي مشورتي سالانه چند بار تشكيل جلسه مي دهد و درباره مهم ترين مسائل كشور تصميم گيري مي كند. اين تصميمات به كنگره حزب منتقل مي شود. كنگره حزب بعد از بررسي اين تصميمات راي نهايي خود را صادر مي كند. بنابراين يك روند تقريبا منظم و سيستماتيك براي تغييرات سياست ها و يا تغيير در مديريت هاي ارشد كشور وجود دارد. بنابراين معمولا سياست هاي چين دچار تغييرات و نوسانات شديد و ناگهاني نمي شود.

علاوه بر اين غالب مسئولان كشور از رده هاي پايين كشور به تدريج منتقل مي شوند و به سمت هاي بالاي كشور دست پيدا مي كنند. به گونه اي كه اكثر مسئولين كشور قبلا به عنوان معاون پست فعلي بوده است. بنابراين مديران كشور از ميان معاونين موفق همان دستگاه يا معاونيني كه مورد توجه هستند انتخاب مي شوند. به همين دليل مديريت كشور هم دچار نوسانات شديد و تابع نظرات افراد نيست. بلكه اين تغيير در مديريت هاي كشور تابعي از نظر مجموعه اي است كه از يك سياست هاي كلي پيروي مي كند. براي نمونه شخصي كه قرار است جانشين آقاي هو جين تائو، رئيس جمهور شود، كسي است كه بيش از پنج سال است معاون رئيس جمهور است. بنابراين از همه سياست هاي كشور به خوبي مطلع است و تمام چالش ها و تنگناها را مي شناسد. تمام مديران كشور را مي شناسد و به اين ترتيب او با اين مجموعه كار مي كند و فعاليت هاي خود را ادامه مي دهد. نه سياست ها و نه مديران تغييري خارج از روال تصميم گيري معمول نمي كنند.

در دوران مدرن نقش مردم در دولت بسيار حائز اهميت است. نقش مردم در تعيين رهبران چين چگونه است؟

معمولا مردم با انتخاب نمايندگان كنگره حزب و هم چنين با شركت در جلسات حزبي و انتخاب نمايندگان شهرها، كنگره بزرگ حزب را كه قريب به دو هزار و پانصد نفر عضو دارد، تشكيل مي دهند. اين دو هزار و پانصد نفر در كميسيون هاي مختلفي حضور دارند كه به مسائل مختلف مملكت در طول سال رسيدگي مي كنند.

نسل جديد رهبران در چين چه تفاوتي با نسل قبلي دارند؟ شما فرموديد ساختار ثابتي بر آن ها حكمفرما است، اما بعضي ها معتقدند كه رهبران نسل جديد تا حدي از كمونيسم فاصله گرفته اند و امپرياليسم خزنده اي در اين نسل قابل مشاهده است. به نظر شما اين مسئله تا چه حد نزديك به واقعيت است؟

به نظر من اين گونه اظهار نظر كردن در مورد چين ناشي از عدم اطلاع از ساختار اداري و بي اطلاعي از واقعيت هاي موجود در چين است. به علاوه معمولا امريكا و اروپا تلاش مي كنند اين طور القا كنند كه چين بي ثبات است و مبنايي براي كار خود ندارد و در آستانه گرفتار شدن در چالش هاي خود است. تبليغ زيادي در اين زمينه صورت مي گيرد. اين كار در مورد ايران نيز به طور دائم انجام مي شود. والا در داخل اين كشور چنين وضعيتي وجود ندارد.

نكته ديگر اين كه همان مسائلي كه الان مطرح مي شود كه نسل جديد رهبران قرار است آزادي هاي بيشتري به مردم بدهد و خصوصي سازي را به طور جدي پيگيري كند، در ده سال گذشته اين روند آغاز شده است. در حال حاضر در چين نسبت به سي سال پيش آزادي سياسي و مطبوعات تا حدي وجود دارد. اما هيچ گاه چيني ها مطابق اعتقادات و سياست هاي خود به آزادي هاي بي حساب و كتاب در غرب اعتقادي ندارند و چنين آزادي هايي را به مردم نخواهند داد.

به نظر شما تغييري در سياست خارجي چين نسبت به ايران يا نگاه اين كشور نسبت به امريكا ايجاد خواهد شد؟

حداقل در آينده نزديك چنين تغييري اتفاق نمي افتد. به دليل اين كه اين تغييرات سياست ها ناشي از گزارش هايي است كه بايد مراكز تحقيقاتي چين تهيه كند و به دولت و شوراي مشورتي ارائه كنند و آن ها را براي تغيير سياست هاي خود قانع كنند. به عنوان مثال وقتي چيني ها مي خواستند تصميم درباره تك فرزندي را لغو كنند، گزارش هاي تحقيقاتي مفصلي از دستگاه هاي متعدد براي شوراي مشورتي ارسال شد و دلايل كافي براي اين كه اين سياست گرچه در زماني خوب بوده اما الان مناسب نيست، ارائه كردند. بعد از يك سال از دريافت اين گزارش ها و مذاكرات در شوراي مشورتي، اين تصميم لغو شد. بنابراين اين طور نيست كه يك شبه يك نفر تصميم بگيرد و دستور دهد كه براي مثال سياست تك فرزندي لغو شود. بنابراين اگر قرار باشد تغييراتي هم در سياست خارجي اين كشور اتفاق بيفتد بايد مراحل خود را طي كند و طي اين مراحل زمان بر است.

واقعيت اين است كه غربي ها سعي مي كنند كه يك چهره لرزان، بي ثبات و دائما در حال تغيير از چين نشان دهند و به عناوين مختلف اين موضوع را تبليغ مي كنند. در حالي كه احساس مي شود در چين يك ساختار بسيار منسجم و مستحكم در حال تصميم گيري است. ممكن است برخي از اين تصميمات هم درست نباشد اما اين تصميمات قطعا خودسرانه و توسط يك فرد و به صورت لحظه اي اتخاذ نمي شود./12