گفت و گوی ایران و آمریکا از نوع غیر رسمی

دیپلماسی ایرانی: دو دانشمند متخصص در امور هسته ای ایران در گفت و گو با المانیتور از اقدام ایران برای برقراری تماس هایی با مقامات خارج از دولت آمریکا خبر دادند. به گفته آنها این نشانه ای از منفعت ایران در گفت و گو های پشت پرده به منظور کاهش حجم پیام های پیچیده در آستانه از سرگیری مذاکرات هسته ای به شمار می رود.

در این گزارش ادعا شده است که  مصطفی دولتیار- دیپلمات ایرانی که هم اکنون ریاست موسسه ایرانی مطالعات سیاسی و بین الملل (آی پی آی اس) را بر عهده داشته و روابط نزدیکی با وزیر امور خارجه ایران دارد- ارتباط هایی از سوی ایرانیان با کارشناسان سیاسی خارج از دولت آمریکا شامل گروهی از مقامات سابق آمریکایی برقرار کرده  است که به طور غیر رسمی از ایده مصالحه هسته ای با ایران حمایت می کنند. آی پی آی اس بخشی از این کانال ارتباط با مقامات غیر رسمی آمریکایی به شمار می رود، چرا که در شرایط فقدان روابط دیپلماتیک رسمی، راه های دیگری برای برقراری ارتباط مورد استفاده قرار می گیرد.

مارک فیزپاتریک، کارشناس امور ایران در موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک در لندن ادعا می کند که ایجاد تیم ویژه از سوی ایران برای گفت و گو با مقامات غیر رسمی آمریکا نشان دهنده تمایل طرف ایرانی برای رویکردی سازماندهی شده در رابطه با آمریکاست. با این حال وی در مورد اینکه بر سر طرح هایی برای مذاکره مستقیم ایران و آمریکا پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده توافق شده باشد، ابراز تردید می کند. چندی پیش نیز روزنامه نیویورک تایمز، گزارشی را در خصوص توافق پشت پرده تهران و واشینگتن برای مذاکره مستقیم پس از انتخابات آمریکا منتشر کرده بود که در آمریکا و ایران تکذیب شد.

فیزپاتریک در این زمینه اظهار داشت: به من گفته شده بود که ایران شخصی را به عنوان کانال ارتباطی برای تمامی رویکرد ها از سوی آمریکایی ها برگزیده است ، به خصوص رویکرد هایی از جانب کارشناسان غیر دولتی و مقامات سابق. وی ادامه داد: ایران می خواهد این رویکرد ساماندهی شده باشد و تهران با یک صدا سخن بگوید.

یک دیپلمات اروپایی در تشریح اظهارات دولتیار می گوید، ایرانیان اخیرا برای برقراری رابطه با ان جی او ها ابراز تمایل می کنند. این در حالی است که سخنگوی هیات ایرانی حاضر در سازمان ملل در گفت و گو با المانتیور از بی اطلاعی این هیات از گروهی برای رایزنی خبر داد. وی تاکید کرد که وزارت امور خارجه ایران سازمانی دارد که مسئول امور آمریکا و اروپاست.

به گزارش المانیتور در صورتی که ادعاها در مورد رابطه پشت پرده ایران و آمریکا صحت داشته باشد، روندی احیا شده که در گذشته نیز بین تهران و واشینگتن وجود داشته است. آی پی آی اس، پیش از این نیز در سال های 1990 ، به عنوان کانال ارتباطی بین وزارت خارجه ایران و سیاستمداران و تحلیلگران مستقل آمریکایی  به شمار می رفت. اما این کانال ارتباطی پس از روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد مسدود شد. به ویژه پس از آنکه رئیس جمهور کنونی ایران از این موسسه برای برگزاری کنفرانس انکار هولوکاست استفاده کرد.

دولتیار که در سال های 2002 تا 2006 نماینده ایران در سازمان ملل بوده و مدرک دکترا در روابط بین الملل را در سال 1998 در انگلیس اخذ کرده، در گذشته نیز در گفت و گو با کارشناسان هسته ای آمریکای دخالت داشته است. کارشناسانی که پست های کلیدی را در دولت آمریکا در اختیار داشته اند.

گفتنی است چندی پیش نیز گزارشی در خصوص تلاش دولت محمد خاتمی برای دعوت از گروهی از کارشناسان هسته ای آمریکایی به ایران و تحقیق آنها از برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی منتشر شد. البته در این گزارش آمده بود که پنتاگون با این طرح مخالفت کرده و این سفر هیچگاه انجام نشده است.

در سال 2008، دولتیار که ریاست بخش اروپای غربی وزارت امور خارجه ایران را بر عهده داشت در میان گروهی از دیپلمات های ایرانی بود که در گفت و گو با کارشناسان هسته ای آمریکایی در اروپا حضور داشتند. در تیم کارشناسان آمریکایی نیز چهره آشنایی مانند گری سمور حضور داشت که یک سال بعد اوباما وی را به سمت مشاور عالی کاخ سفید در امور منع اشاعه برگزید. گفته می شود که وی به همراه رابرت اینهورن، نماینده وزارت امور خارجه آمریکا در امور تسلیحاتی در مذاکرات 3 جولای گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) با ایران که در ترکیه برگزار شد، مشارکت داشته است.  

گفتنی است دولتیار پیش از این در جریان سخنرانی خود در کنفرانس منع اشاعه در مسکو که ماه گذشته برگزار شد، به مشارکتش در مذاکره با اروپاییان بر سر مساله هسته ای ایران اشاره کرده بود. مذاکراتی که در سال 2003 در نیویورک انجام شد. از سوی دیگر سرگئی ریباکوف، وزیر امور خارجه روسیه نیز که در همین کنفرانس سخن می گفت به جزئیات بیشتری از این مذاکرات پشت پرده اشاره کرد اما در عین حال هشدار داد که ادامه تاخیر در روند دیپلماتیک می تواند پس رفت در پرونده هسته ای ایران منجر شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10