در جستجوی حل چالش با کانادا

داوودهرمیداس باوند

اعتماد:اقدام دولت کانادا برای قطع روابط از مناظر گوناگون قابل تحلیل خواهد بود. آنچه مشخص است، این است که غرب به دنبال تشدید فشارهای خود بر ایران است. در ماده 41 منشور سازمان ملل نیز موردهایی از کاهش و قطع روابط اقتصادی گرفته تا ارتباطات راه آهن، دریایی، هوایی، پستی، تلگرافی، رادیویی و سایر وسایل ارتباطی و در نهایت قطع روابط سیاسی پیش بینی شده است و اصل بر این است که این سه مورد می توانند به موازات هم باشند یا می توانند جداگانه اعمال شوند.

زمانی که به روند تیرگی روابط ایران و کانادا نگاه کنیم، می بینیم که پس از آن اتفاق کانادا در هر مساله یی و در تمام مجامع یکی از دولت های فعال در تصویب قطعنامه ها علیه ایران بوده است. این روند نشان می دهد که مسائلی که از نظر ما چندان مهم به نظر نمی آیند، ممکن است چه نتایج جدی و مخربی به دنبال داشته باشند. انتصاب افرادی که با مسوولیت های خود به خوبی آشنایی ندارند یا از تجربه کافی برای برخورد با موارد پیچیده برخوردار نیستند، می تواند پیامدهای بسیار نامطلوبی برای کل جامعه و منافع ملی کشور به دنبال داشته باشد. علاوه بر این، کانادا یکی از نخستین کشورهایی بود که از تحریم های یکجانبه امریکا و اروپا پیروی کرد و به تحریم های بانکی و نفتی علیه ایران پیوست و بر سردی روابط افزود. در اردیبهشت ماه گذشته نیز سفارت کانادا در ایران با تعطیل کردن بخش صدور ویزا اعلام کرد ایرانیان برای گرفتن ویزای این کشور باید به سفارت کانادا در آنکارا، پایتخت ترکیه، مراجعه کنند که این خود نشانه یی دیگر از رویکرد کانادا برای کاهش روابط با ایران بود. در تیرماه گذشته نیز کانادا در واکنش به گفت وگوی رایزن فرهنگی ایران در این کشور نسبت به استفاده ایران از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور برای اهداف خود و تحت پوشش برنامه های فرهنگی هشدار داد و با متهم کردن ایران به مداخله در امور داخلی اش از حضور دیپلمات های ایرانی در کانادا ابراز ناخشنودی کرد. به هر حال رفتار کانادا درباره قطع روابط با ایران را نباید جدای از رویکرد کلی جهان غرب در قبال ایران دانست.

کانادا در راستایی گام برمی دارد که امریکا و بریتانیا حرکت می کنند. این نکته را نیز باید در نظر گرفت که این قطع کامل مناسبات نیست بلکه قطع رابطه دیپلماتیک است و روابط ایران و کانادا در عرصه های فرهنگی، ورزشی و... تداوم خواهد داشت هرچند روابط دیپلماتیک قطع شده و روابط اقتصادی نیز به دلیل همراهی کانادا با قطعنامه های شورای امنیت و تحریم های یکجانبه غرب علیه ایران از پیشتر قطع بود. به هر حال قطع روابط دیپلماتیک کشوری مثل کانادا نباید با قطع روابط کشورهایی مثل مراکش یا گامبیا که روابط خود را با ایران قطع کرده اند، یکسان دیده شود چرا که کانادا به دلیل عضویت در ناتو و توانایی های اقتصادی، تاثیرگذاری بیشتر در سطح جهانی و مجامع تصمیم گیر بین المللی دارد و می تواند بر تند شدن فضای جهانی علیه ایران تاثیر بگذارد. از سوی دیگر حضور چند صد هزار ایرانی در کانادا، عاملی است که این کشور را با کشورهایی که ایرانیان چندانی در آن حضور ندارند، متفاوت می کند. ایران اکنون با دو موضوع مواجه است؛ یکی مساله تکنولوژی هسته یی است که مذاکرات 1+5 در پیش است و ایران می تواند از این مذاکرات به سود خود استفاده کند و نکته دوم، تغییر سیاست های کلی در تعاملات بین المللی و مسائل حقوق بشری است که آزادی زندانیان و خبرنگاران و مسائل اینچنینی می تواند به حل این چالش کمک کرده و فضای بین المللی را تغییر دهد.