دولت امریکا با القاعده همکاری کرد؟

دیپلماسی ایرانی: واقعه 11 سپتامبر را می توان مهم ترین واقعه هزاره سوم تاریخ بشریت تا کنون دانست. چه از این بابت که ابعاد فاجعه آمیز آن بسیار بالا بود و چه از این بابت که زمینه ساز ایجاد و اعمال سیاست های بعدی جامعه جهانی شد. حادثه ای که حمله به افغانستان و عراق را به دنبال داشت و بسیاری از نگرش ها و سیاست های کلان جامعه بین المللی را تغییر داد. اتفاقی که تبعات آن به رغم گذشت بیش از یک دهه همچنان ادامه دارد و پیش بینی می شود که همچنان نیز ادامه داشته باشد. بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران آن حادثه را ابزار و وسیله ای برای انجام فجایع بزرگ تر مثل حمله به افغانستان و عراق که جان صدها هزار نفر را گرفت، می دانند.

این در حالی است که ابعاد وقوع آن حادثه بزرگ همچنان سوال برانگیز و برای بسیاری مشکوک است. از جمله این که هنوز برای عده ای عوامل به وجود آورنده حوادث 11 سپتامبر مجهول باقی مانده است. اگر چه شمار بسیاری به دلیل دست داشتن در آن حادثه کشته یا حبس شدند و زندان مشهور گوانتانامو نیز به همین دلیل برای آنها ساخته شد و اسامه بن لادن، رهبر القاعده پس از نزدیک به 15 سال تحت پیگرد بودن کشته شد.

شبکه خبری الجزیره در سلسله برنامه تلویزیونی مفصلی تحت عنوان "بی نهایت سری" برنامه ای را تهیه کرده که در آن به دلایل و ابعاد 11 سپتامبر پرداخته و نظرات شماری از کارشناسان و صاحب نظران بین المللی را نیز جویا شده است. همچنین نگرش ها و سوال های بسیاری را که در این زمینه وجود دارد، مورد واکاوی قرار داده و تلاش کرده است که به بسیاری از پرسش ها پاسخ دهد. طبیعتا نمی توان بسیاری از این پاسخ ها را پاسخ نهایی این پرسش ها دانست ولی واکاوی و بررسی آنها می تواند نوری به زوایای تاریک حوادث 11 سپتامبر بتاباند. دیپلماسی ایرانی در نظر دارد هر هفته به طور مرتب این برنامه ها را ترجمه و منتشر کند. اکنون آخرین بخش از سلسله برنامه های "بی نهایت سری" در ارتباط با حوادث 11 سپتامبر پیش رویتان قرار می گیرد. تهیه کننده، مجری و مدیریت برنامه نیز بر عهده یسری فوده است. میهمانان این بخش از برنامه؛ کوفر بلک، رئیس سابق سازمان مبارزه با تروریسم امریکا، مایک ایزیکوف، روزنامه نگار مجله نیوزویک و استفان گیل، متخصص امور تروریسم در دانشگاه پنسیلوانیا.

یسری فوده: در همان زمانی که فرمانده میدانی عملیات یعنی محمد عطا و همراه وی مروان الشحی آموزش خود را در مدرسه ای در ونیزیا در سواحل غربی فلوریدا به پایان رساندند، آن طور که برخی از اخبار می گویند زیاد جراح نیز به آنها پیوست اما حنجور و الحازمی به اوکلند کالیفرنیا نرفتند بلکه به ایالت آریزونا رفتند، جایی که حنجور در سال 1991 زبان انگلیسی را در دانشکده آریزونا در توسون یاد گرفته بود. آن طور که بسیاری از افراد مطلع می گویند این دانشکده محفل گرم بسیاری از اعضای چهره های مشهور القاعده بود. عجیب است که وی با برخی از افرادی که تحت نظارت دفتر تحقیقات فدرال امریکا بودند همکاری می کرد. بعضی از آنها حتی خلبانی را با او یاد گرفتند. حنجور در بهار سال 2000 به افغانستان رفت. در آن جا با محمد عاطف دیدار کرد که عاطف او را به شیخ محمد حواله داد تا آموزش های دینی لازمی را که به دیگران می داد به او نیز بیاموزد، همان اسرار خطابه های آتشین و تاثیرگذار. در 8 ژانویه 2001 بن شیبه بدون هیچ مشکلی پیامی را از بن لادن به فلوریدا یعنی به محمد عطا و شماری از چهره های دیگر القاعده رساند. یک هفته پس از آن به همراه مروان الشحی دیدار مرموزی را از مغرب انجام دادند و بعد از آن به یک هفته با فردی فرانسوی با اصالت مغربی موسوم به زکریا موسوی که پس از آن از فرودگاه هیثرو لندن به میناسوتا رفت تا آموزش های لازم برای هدایت هواپیمای بوئینگ 757 را ببیند، دیدار کرد. وی قبل از انتقالش به آن جا دیدارهای مرموزی را نیز با شماری از رجال و بزرگان وزارت امور خارجه امریکا انجام داد. کسانی که در آن موقع در راس کمیته مبارزه با تروریسم وابسته به سازمان امنیت امریکا در آن وزارت خانه بودند.

کوفر بلک، رئیس سابق سازمان مبارزه با تروریسم امریکا: ما فرزندان جنگ سرد بودیم، جنگی که امریکا برای رویارویی با خطر ورود به جنگ هسته ای با پیمان ورشو و اتحاد جماهیر شوروی داشت. ما در آن پروژه مهارت کافی را داشتیم اما بر عکس چیزی از جنگ با تروریسم نمی دانستیم، خیلی مسائل در این زمینه برای ما غامض بودند و اطلاعات ما در این زمینه به هیچ وجه کامل نبودند.

مایک ایزیکوف، روزنامه نگار مجله نیوزویک: آن چه ما نیاز داشتیم چیزی بود که بتواند ما را به فرماندهان عالی رتبه در شورای امنیت ملی کاخ سفید مرتبط کند تا آنها به ما بگویند خوب، چه چیزی برای ما دارید؟ رئیس جمهور اکنون با ما تماس گرفته و گفته است که از القاعده و ارتباطات داخلی آن در ایالات متحده چه می دانید.

یسری فوده: اما این دقیقا همان چیزی است که اداره جدید هماهنگ کننده ملی در مبارزه با تروریسم، ریچارد کلارک فریاد می زد.

استفان گیل، متخصص امور تروریسم در دانشگاه پنسیلوانیا: ریچارد کلارک آدم باهوشی بود، او بر اساس چارچوب کاری کلینتون کار می کرد همه را در یک نشست جمع می کرد و همه با هم بحث می کردند، اما بوش از طریق سلسله توصیه های رهبران سیاسی دور و برش می کرد، برای همین کلارک هنگامی که به طور مستقیم با رئیس سازمان مبارزه با تروریسم تماس گرفت، شوکه شد، او کلارک را به دنبال نخود سیاه می فرستاد و جدی اش نمی گرفت.

یسری فوده: برای نخستین بار در تاریخ امریکا معاون رئیس جمهور وارد جلسه های شورای امنیت ملی شد و پس از آن کلارک به توصیه کمیته ویژه کنگره که فقط حرف یک نفر و نه هیچ کس دیگر را گوش می کرد، از سمتش برکنار شد. در حالی که تیم های کاری جدید امریکا یک به یک از هم پراکنده می شدند و پشت سر هم مسئولان آنها تغییر می کردند و جناح پراگماتیک کاخ سفید جدید نیز اعضای تازه ای را در جمع خود می پذیرفت، القاعده بیشتر و بیشتر در امریکا نفوذ می کرد. از جنوب شرقی صعد عطا و الشحی آمدند تا به سواحل ویرجینیا رسیدند و از جنوب غربی نیز الحازمی و النجور آمدند که در حقیقت از اسکندریه به این شهر رسیده بودند و این همه در حالی بود که افق دید واشنگتن چیز دیگری بود. هر از گاهی افق دید آنها تیره می شد ولی به هیچ وجه گمان نمی کردند که روزی ممکن است در راه رفتن به کمیته مبارزه با تروریسم کشته  شوند. کمیته 11 سپتامبر گزارش می دهد که القاعده نمی توانست به این جا برسد جز این که کسی از درون دولت امریکا به آن کمک کرده باشد.