روسیه جای عربستان نشست

گروه اقتصادی اعتماد | میزان ذخایر نفت و گاز در میان کشورهای عضو اوپک و غیراوپکی ها همواره یکی از مهم ترین موضوعات است چرا که کشورهای رتبه دار ذخایر و تولید انرژی در دنیا می توانند بر این اساس تاثیر بیشتری در بازار اقتصادی انرژی داشته باشند. به این جهت در ماه های گذشته اخبار مختلفی درباره میزان ذخایر اثبات شده نفت و گاز دنیا و رتبه بندی کشورهای عضو نشان داد عربستان همچنان بر سکوی نخست دارنده ذخایر نفت تکیه زده و بعد از آن، عراق جای ایران را در میان دارندگان ذخایر ثبت شده از آن خود کرده است. این در شرایطی است که لزوما دارنده بودن ذخایر به معنای رتبه دار بودن تولید نیست چراکه روسیه با اعلام تولید 10 میلیون و 380 هزاربشکه نفت در روز در ماه آگوست توانسته است عربستان را پشت سر بگذارد و رتبه نخست تولید کننده نفت دنیا را تصاحب کند.

بر اساس گزارش رویترز و به دنبال انتشار آمار تولیدی روسیه ظاهرا ولادیمیر پوتین برای تحقق وعده های خود نیازمند درآمدهای بالای نفتی است و در این راستا در ماه آگوست میزان تولید نفت خود را به گونه یی افزایش داده تا تولیدش از عربستان نیز پیشی گرفته و تولید بالای 10 میلیون بشکه را به ثبت رسانده است. بنا بر گفته ناظران پس از فروپاشی شوروی این برای نخستین بار است که روسیه توانسته تولید نفت خود را به این مقدار افزایش دهد. بر اساس گزارشی که به همین مناسبت منتشر شده است روسیه با افزایش چهار درصدی نسبت به ماه جولای در نهایت توانست تولید نفت خود را نسبت به بزرگ ترین دارنده ذخایر نفتی جهان، یعنی عربستان افزایش دهد. به گفته وزیر نفت روسیه، این کشور در ماه جولای نیز توانسته بود به طور متوسط روزانه 10 میلیون 340 هزار بشکه نفت (89/43 میلیون تن در طول یک ماه) تولید کند. با این حال بر اساس گزارش ها در طول سه ماه گذشته عربستان به طور متوسط 10 میلیون و 360 هزار بشکه در روز نفت تولید کرده است. به گفته کارشناسان پوتین برای تحقق وعده هایش درباره افزایش بودجه به این مقدار تولید نفت نیازمند بوده است. پوتین پیش از انتخابات ریاست جمهوری در اسفندماه سال 90 به برخی اصناف دولتی از جمله پرستاران، پزشکان، معلمان و نیروهای نظامی وعده افزایش حقوق داده بود. به گفته برخی رییس جمهوری روسیه برای پوشش این وعده ها نیازمند نفت 160دلاری بوده است. به نظر می رسد ولادیمیر پوتین با افزایش تولید نفت و به تبع آن افزایش صادرات نفتی این کشور قصد پوشش کسری بودجه امسال خود را دارد. این در حالی است که قیمت نفت نیز همزمان در ماه آگوست با افزایش 5/9 درصدی مواجه بوده است. به گفته برخی افزایش قیمت نفت در ماه های اخیر به دلیل بالا گرفتن تنش های ایران با غرب بوده و همین افزایش قیمت نفت در طول دو ماه گذشته توانسته است میزان درآمد مسکو را به نحو قابل توجهی افزایش دهد. روسیه به تازگی نیز با شرکت های بزرگ دنیا برای استخراج نفت از سیبری به توافق رسیده که به زودی قرار است از چاه های مستقر در این منطقه نیز بهره برداری کند. این در شرایطی است که چندی پیش سازمان کشورهای تولید کننده اوپک با تکیه بر جایگزین شدن عراق به جای ایران از تولید سه میلیون و 200 هزاربشکه یی این کشور خبر داده و همچنان عربستان را به عنوان دومین تولید کننده نفت جهان خوانده بود. به این جهت و با تلفیق دو گزارش اخیر یعنی گزارش اوپک و روسیه باید رتبه داران نفت را بازنگری کرد و رسما بعد از سال ها از کنارنشینی عربستان و ایران و صدرنشینی دو کشور روسیه و عراق خبر داد.

رتبه داران ذخایر نفتی جهان

در این شرایط البته پیش از این نیز اوپک آمارهای جدید را از میزان ذخایر نفتی اعضای اوپک اعلام کرده بود که خود نشان دهنده تمایل اعضا برای ثبات حضور در بازار جهانی و سهم گیری بازار بود و به خوبی نشان داد روال صعودی و نزولی قیمت نفت موجب شده دارندگان ذخایر نفتی طی سال گذشته عزم بیشتری برای کشف ذخایر جدید نفتی خود داشته باشند به گونه یی که آمار جدید سازمان اوپک نشان داد کشورهایی همچون هند با افزایش 55/4 درصدی و کلمبیا با افزایش 3/46 درصدی بیشترین میزان کشف ذخایر جدید نفتی را داشتند و اکوادور با 3/14 درصد، مکزیک با 18 درصد، دانمارک با 8/10 درصد، ایران با 3/2 درصد، چین با 1/13 درصد و مالزی با 5/5 درصد در رده کشورهایی هستند که برای ایجاد شرایط بهتر در بازار جهانی نفت سرمایه گذاری مناسبی را برای کشف ذخایر جدید نفتی داشته اند. البته همین گزارش درباره ذخایر کشورهای عضو به کاهش ذخایر کشف شده برخی کشورها همچون آنگولا به میزان 8/19 درصد، نروژ بع به میزان 3/5 درصد و عراق به میزان 2/1 درصد اشاره کرد. این کشف و افزایش ذخایر نفتی کشورهای عضو بر میزان حضور و بازاریابی اعضا در بازار جهانی نفت موثر خواهد بود. طبق این گزارش، سازمان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) مقدار تولید نفت ایران در ماه جولای را دو میلیون و817 هزار بشکه اعلام کرد و عراق در همین بازه زمانی با تولید روزانه سه میلیون و 79 هزار بشکه نفت در روز جایگاه دومی ایران در اوپک را گرفت. بنابر این گزارش تولید نفت ایران در ماه ژوئن دو میلیون و990 و در ماه مه سه میلیون و 140 هزار بشکه بود که 173 هزار بشکه کاهش داشته است، البته نکته حائز اهمیت در این گزارش این است که اوپک رسما اعلام کرده آمار خود را از منابع ثانویه گرفته که این امر نشان دهنده تغییر اعداد ذکرشده بعد از تایید منابع اولیه است. با این حال براساس این آمار، تولید نفت ایران در سال 2010، سه میلیون و 706 هزار بشکه بوده است که این عدد برای سال 2011، سه میلیون و 621 هزار بشکه ثبت شده است. ظاهرا روال کاهشی تولید نفت در فاصله این سال ها کاهش قابل توجهی یافته است. بررسی تولید نفت عراق نیز در این سال ها نشان می دهد عراق در سال 2010 تنها دو میلیون و 401 هزار بشکه تولید داشته است که با افزایش سرمایه گذاری و توسعه میادین نفتی میزان تولید در سال 2011 به دو میلیون و665 هزار بشکه افزایش یافته است. روال کاهشی و افزایش میزان تولید نفت ایران و عراق نشان می دهد میزان تولید نفت ایران در فاصله سال 2011 به ترتیب از سه میلیون و 621 هزار بشکه در سه ماهه اول سال 2011 به سه میلیون و 563 هزار بشکه در سه ماهه آخر سال 2011 به سه میلیون و 383 بشکه کاهش یافت. این روال در سال 2012 نیز ادامه یافت به گونه یی که در سه ماهه دوم سال 2012 میزان تولید نفت ایران به سه میلیون و 108 هزار بشکه رسید. بر اساس این گزارش در ماه مه 2012 تولید به سه میلیون و 140 هزار بشکه، در ژوئن 2012 به دو میلیون و 990 هزار بشکه و در نهایت در جولای 2012 به دو میلیون و 817 هزار بشکه کاهش یافت. این روال برای کشور عراق روال معکوسی را سپری کرد به گونه یی که میزان تولید نفت عراق از دو میلیون و 401 هزار بشکه در سال 2010 به دو میلیون و 665 هزار بشکه در سال 2011 افزایش یافت. ظاهرا روال افزایشی تولید نفت عراق در سه ماهه ابتدایی 2011 ادامه یافته و به دو میلیون و 666 هزار بشکه در روز رسیده و با ادامه فعالیت های نفتی خود در سه ماهه ابتدایی 2012 به دو میلیون و 705 هزار بشکه و در نیمه سال 2012 به دو میلیون و 967 هزار بشکه رسید. تا در نهایت در ماه مه گذشته تولید به دو میلیون و 949 هزار بشکه و در ژوئن 2012 به دو میلیون و 964 هزار بشکه رسید. بر این اساس عراق توانسته است در جولای 2012 تولید را به سه میلیون و 79 هزار بشکه برساند.