ایران منزوی نیست

دیپلماسی ایرانی : در صحنه روابط میان کشورهای جهان امروز گردهمایی ها و اجلاس های بین المللی به عنوان یکی از مهم ترین اهرم های تبلیغاتی و سیاسی به کار گرفته می شود و در این طریق کشورهای رو به توسعه از هنگام برگزاری کنفرانس باندونگ در سال 1955 به عنوان قطبی جدید در میان مراکز جهانی پا به صحنه وجود نهاده و در در پی آن کنفرانس های ادواری اعضای نهضت عدم تعهد فصل نوینی را در تاریخ روابط بین الملل گشود. بروز انقلاب کبیر اسلامی در ایران خود انقلابی را در صحنه روابط جهانی باعث شد که ضمن ارائه نظام فکری و خط مشی تازه ای در میان مستضعفین در مقابل مستکبرین، معادلات و ضوابطی را که قرن ها بر روابط میان دولت ها با یکدیگر حاکم بوده دگرگون ساخت.

جمهوری اسلامی ایران با عضویت در بیش از 300 سازمان بین المللی و شرکت فعالانه در اجلاس سالیانه این گونه سازمان ها در خارج از کشور از بدو پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون، ندای حق طلبانه نظام را به گوش جهانیان رسانده و رویای استکبار را در به انزوا کشیدن ایران در صحنه بین المللی پریشان می سازد. گردهمایی و بحث و تبادل نظر پیرامون مسائل مبتلا به جهان از دیرباز یکی از ابزار قدرت نمایی و تعیین سرنوشت ملل از سوی قدرت های وقت بوده است. نام شهرهایی چون پاریس، وین و برلین از قریب به دویست سال قبل در قرون معاصر یادآور نشست هایی از این قبیل بوده است. گرچه در گذشته های بسیار دور جسته و گریخته در لا به لای تاریخ می توان از گردهمایی هایی از نوع بدوی آن در پایتخت های کشورهای مقتدر آن زمان نام برد، که حاکی از اراده مشترک ملت ها و سران کشورها و ملل گوناگون جهت زدودن مسائل بغرنج مبتلا به و یافتن راه حل صلح آمیز بهتری می باشد، اما به مرور زمان که حاکی از تحولات همه جانبه در زندگی بشری بود و به ویژه بعد از جنگ جهانی دوم و دوران جنگ سرد، یکی از عمده ترین تحولات در روابط بین المللی چند قطبی شدن مراکز قدرت و افزایش نقش و توانایی بالقوه کشورهای رو به توسعه بوده است.

معنی و مفهوم گردهمایی های بین المللی بعد جدیدی به خود گرفته است. با ملحوظ داشتن کشورهای مستقل از یک طرف و توسعه وسایل حمل و نقل و سیستم های ارتباط جمعی از طرف دیگر، به نظر می رسد تغییرات بنیادینی در نحوه اداره روابط دو جانبه و چندجانبه میان دولت ها رخ داده است. از جمله عمده ترین تغییرات مذکور توسل به مجموعه مذاکراتی است که نمایندگان کشورها طی نشست هایی در محل مشخص و دارای امکانات ویژه به انجام می رسانند.

جنبش عدم تعهد با عضویت صد و بیست کشور جهان بزرگترین نهاد چند جانبه بعد از سازمان ملل در نظام بین الملل محسوب می شود که به دلیل تنوع جغرافیایی، فرهنگی، زبانی، اقتصادی و سیاسی از نوع خود کم نظیر است. جنبش دارای دبیرخانه ثابت نبوده و از چهار رکن اصلی کنفرانس سران (Summit)، رئیس جنبش(Chairman of the movement)، کنفرانس وزرای خارجه(Ministerial conference ) و دفتر هماهنگی (COB) تشکیل می شود. کنفرانس سران هر سه سال یک بار در پایتخت یکی از کشورهای عضو برگزار می گردد و رئیس کشور میزبان تا اجلاس آینده ریاست جنبش را عهده دار خواهد گشت. کنفرانس وزرای خارجه نیز هر سه سال یک بار در فاصله برگزاری دو نشست سران برگزار می گردد. هم چنین قبل از برگزاری نشست سران در پاره ای از مواقع، اجلاس وزرای امور خارجه برای انجام مقدمات کنفرانس سران نیز برگزار می گردد. دفتر هماهنگی مرکب از وزرای خارجه یا نمایندگان کشورهای عضو است که در مواقع اضطراری و در بین اجلاس ها تشکیل جلسه می دهند. دفتر هماهنگی جنبش عدم تعهد در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک به عنوان مقر دفتر هماهنگی جنبش وظیفه پیگیری تصمیمات سران و وزرای خارجه جنبش را به عهده داشته و در سطح نمایندگان دائم کشورهای عضو جنبش عدم تعهد به صورت رسمی و غیر رسمی در کنار جلسات ملل متحد مواضع اعضا را هماهنگ می نماید تا به عنوان یک گروه متشکل در فعالیت های سازمان ملل متحد مشارکت کنند. این جلسات به ریاست نماینده دائم کشوری که ریاست جنبش را بر عهده دارد برگزار شده و هر سال یک بار هم زمان با نشست سالانه مجمع عمومی ملل متحد در سطح وزرا تشکیل جلسه می دهد.

علی هذا نظر به این که هم اکنون جنبش عدم تعهد در شرایط نوین جهانی را در پیش دارد و بسیاری از کشورها علاقمند به عضویت در جنبش عدم تعهد هستند همان گونه که در نشست های قبلی در سطح سران و وزیران خارجه این جنبش مطرح شده است، در اجلاس سران تهران نیز که از ظرفیت های بالای منطقه ای برخوردار است، باید موانعی را که باعث شده است که سازمان ملل و شورای امنیت از مسئولیت های خود شانه خالی کنند شناخته شود و آن گاه مکانیزم های رفع این موانع ارائه گردد. با توجه به شرایط موجود جهانی باید در روش شورای امنیت تجدید نظر شود تا فعالیت های این شورا دموکراتیک تر، جهانی تر، صریح تر و منطبق با نیاز ها و منافع جامعه جهانی باشد. تجدید ساختار شورای امنیت الزاما باید به احترام به حاکمیت برابر ملت ها، اجرای انصاف در اختصاص اعضا از نظر جغرافیایی و صراحت در تصمیم گیری منتهی شود و قدرت قانونی مجمع عمومی که به خوبی در منشور آمده است و شامل نظارت موثر و کنترل شورای امنیت است، باید به عمل درآید. لذا هماهنگی کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها برای نیل به اهداف اجلاس تهران به منظور حصول صلح و ثبات منطقه ای و بین المللی را باید به فال نیک گرفته و برای برگزار کنندگان این نشست تاریخی در میهن اسلامی ایران، آرزوی توفیق نمود.

تاکید می نماید استفاده از دیپلمات های چابک بین المللی جمهوری اسلامی ایران ، مترجمین شایسته و پرسنل مجرب تشریفاتی و برگزار کنندگان شایسته که از پتانسیل های بالایی در نشست های بین المللی برخوردارند، ولو کسانی که در سی و سه سال گذشته بازنشسته و یا برکنار شده اند، امری شایسته است که می تواند در موفقیت اجلاس تهران تاثیرگذار شود. /12