آیا حضور سفرا در نشست تهران کافی بود؟

جعفر قنادباشی

اعتماد: با توجه به شرایط فعلی جهان و مخصوصا اوضاع خاص منطقه و شرایطی که سوریه در آن قرار دارد، برگزاری اجلاس تهران بهترین و موثرترین اقدامی بود که جمهوری اسلامی ایران می توانست انجام دهد. نگاهی به تعداد کشورهای شرکت کننده در این اجلاس هم نشان می دهد که دیپلماسی ایران در این زمینه موفق بوده است. این اجلاس قطعا در زمینه های عملی نیز می تواند کارگشا باشد، چرا که کند شدن روند امور در سوریه نشان می دهد موازنه نیروها متعادل است و در چنین شرایطی که هیچ کدام از طرفین توان پیشرفت ندارند، تاثیر نیروی سوم خارجی در تعیین نتیجه بسیار زیاد است.

درباره سطح هیات های شرکت کننده در اجلاس تهران هم با توجه به اینکه قرار بود در این نشست اوضاع مردم سوریه مورد تاکید قرار بگیرد، و رویکرد نظامی و سیاسی مد نظر نبود، می توان گفت حضور سفرای کشورهای شرکت کننده در این اجلاس مطلوب است. مضاف بر اینکه پیچیدگی شرایط سوریه این اجازه را نمی دهد تا با فراغ بال به انجام دعوت های مرسوم دیپلماتیک از هیات های بلندپایه دیپلماتیک کشورهای مختلف اقدام کنیم، هرچند که اگر قرار بود در این اجلاس به تصمیم گیری نظامی یا سیاسی اقدام کنیم، قطعا حضور کشورها حداقل در سطح وزرای امور خارجه لازم بود، اما برای یک اجلاس مشورتی همین سطح از اجلاس هم مطلوب است.

توجه به این نکته که امریکایی ها هم برای تصویب قطعنامه علیه سوریه در مجمع عمومی سازمان ملل از سفرای 130 کشور جهان در سازمان ملل استفاده کرده اند، نشان می دهد که یارکشی در سطح سفرا هم اهمیت ویژه یی دارد.

مساله دیگری که در رابطه با این نشست باید به آن توجه کرد، شرکت سفرای چین و روسیه به عنوان دو کشوری که نقش بازدارنده را در بحران سوریه ایفا می کنند و همین طور حضور سفرای پاکستان و افغانستان و تونس به عنوان کشورهای تاثیرگذار منطقه در این اجلاس است. درباره غیبت کشورهایی نظیر مصر و لبنان در این اجلاس هم باید گفت که در کشور مصر هنوز مرسی اداره امور مربوط به سیاست خارجی را در دست نگرفته است، بنا براین با در نظر گرفتن نقش نظامیان حکومت سابق در سیاست های خارجی مصر و اینکه روابط ایران و مصر هنوز برقرار نشده و این کشور در ایران سفیر ندارد، غیبت مصر در این اجلاس قابل پیش بینی بود. درباره لبنان هم در نظر گرفتن مشکلاتی که در این کشور بر سر راه دولت وجود دارد و اختلافات سیاسی موجود در این کشور باعث می شود که ما از آنها انتظار نداشته باشیم در این اجلاس شرکت کنند. اما در نهایت و با توجه به شرایط جهانی که در آن کشورهای مختلف با دلارهای نفتی عربستان در مجمع عمومی سازمان ملل به قطعنامه یی علیه سوریه رای می دهند، برگزاری این اجلاس با حضور نزدیک به 30 کشور که بدون وعده های دلاری حاضر می شوند در صف مقابل عربستان و امریکا قرار بگیرند، حائز اهمیت است.

مهم ترین پیام این اجلاس هم برای کشور ترکیه بود که از دو اشتباه مهمی که در حال ارتکاب آن است دست بردارد. اشتباه اول ترک ها در ماجرای سوریه این است که با وجود همه ادعاهایشان مبنی بر دور شدن از دوران حکومت نظامیان، حالا اردوغان به شدیدترین وجه ممکن این کشور را وارد فاز نظامی کرده و اشتباه دوم آنها هم این است که برای پیشبرد پروژه نظامی خود در سوریه، اقدام به تجهیز سلفی ها و القاعده کرده اند. این دو اشتباه در واقع تامین خواسته امریکا و انگلیس برای استفاده از افراطیون مسلمان است که هدف نهایی آنها هم تنها سوریه نیست، بلکه می خواهند موقعیت برتر اقتصادی ترکیه در منطقه را نیز از بین ببرند. حالا با برگزاری این اجلاس ترک ها این پیام را دریافت کرده اند که سوریه در مقابل کشورهای مرتجعی مانند عربستان و قطر و کشورهای غربی، تنها نیست و 30 کشور حاضرند از حکومت فعلی سوریه که مورد تایید بیش از 50 درصد مردم این کشور است دفاع کنند.

کارشناس خاورمیانه