دیپلماسی ایران و پیچیدگی‌های مصر

دکتر حمیدرضا آصفی*

آرمان: مصر کشوری مهم در جهان اسلام و دنیای عرب است. هم سابقه تمدنی دیرینه و هم فرهنگ درخشانی دارد و هم دارای جمعیت قابل توجهی است. این کشور در بین بسیاری از کشورهای آفریقایی و عربی، از نفوذ قابل توجهی برخوردار بوده و بی شک این سابقه فرهنگی و تمدنی پشتوانه بزرگی برای این کشور است. حال وضعیت خاص استراتژیکی اش را که مرهون موقعیت جغرافیایی این کشور آفریقایی است به موارد فوق که ذکر شد، اضافه کنید. بی شک با این ویژگی ها، مصر برای هر کشوری می تواند مهم و غیر قابل چشم پوشی باشد. برای جمهوری اسلامی ایران نیز این کشور اهمیت زیادی داشته و دارد، حتی بیش از سایر کشورهای منطقه. به همین خاطر، ایران از ابتدا از حرکت های مردم مصر حمایت کرد، با رژیم گذشته مصر قطع رابطه نمود و در انقلاب اخیر مصر در کنار مردم بود. سمت و سوی اتفاقاتی که در مصر رخ داد، خواسته جمهوری اسلامی و خوشایند ما بوده است لذا مصر برای جمهوری اسلامی ایران، نسبت به کشورهای دیگر اهمیت چند برابر دارد. اگرچه در مصر جریان های مختلفی حضور دارند، از جریان های تند سلفی تا جریان های روشنفکری لیبرال و جریان های اخوانی معتدل اما به نظر من قاطبه آنها طرفدار جمهوری اسلامی هستند. رویکردهایی که این گروه ها نسبت به جمهوری اسلامی اتخاذ می کنند، علی العموم مثبت است. به عنوان مثال، مصاحبه مرشد عام اخوان المسلمین درباره ایران نشان می دهد که آنها همیشه از جمهوری اسلامی حمایت کرده اند حتی آن زمان که آمریکایی ها و صهیونیست ها به طور غیر مستقیم این جریان را تحت فشار قرار می دادند، اینها از مواضع مثبتشان نسبت به جمهوری اسلامی دست نکشیدند البته در مصر ممکن است برخی گروه ها با ایران موافق نباشند که این خصومت در هر کشور دیگری نیز می تواند مطرح باشد. ولی مهم این است که اکثریت گروه ها نظر مثبتی نسبت به جمهوری اسلامی دارند. به ویژه اینکه مردم کوچه و بازار مصر از طرفداراران ایران هستند. از این جهت است که همیشه گفته می شود جمهوری اسلامی ایران مقبولیت بالایی در مصر و افکار عمومی مردم آن دارد. منتها متاسفانه ما شاهد هستیم آمریکا، رژیم صهیونیستی و برخی دولت های مرتجع منطقه، دولت آقای مرسی را تحت فشار قرار می دهند تا روابطش با جمهوری اسلامی آنچنان که باید و شاید پیش نرود. من تصور می کنم ما در جمهوری اسلامی باید در نگرش خود به مصر همه این جوانب و زوایا را در نظر بگیریم و با هر اظهارنظر و اقدامی که در مصر از سوی گروه های مختلف صورت می گیرد، شتاب زده عکس العمل نشان ندهیم. ما باید پیچیدگی های مصر را در جلوی دید خود داشته باشیم. نباید دچار این برداشت غلط هم باشیم که چون اتفاقاتی رخ داده و انقلابی شده، روابط با مصر خیلی سریع عملی می شود. پیش تر هم به این موضوع اشاره داشته ام که در مصر نهاد های مختلفی وجود دارند. علاوه بر دستگاه وزارت خارجه، نهادهای امنیتی و اطلاعاتی مصر در این موضوع دخیل هستند. موضوع روابط با ایران در زمان حسنی مبارک در دست نهاد های امنیتی بود و یکی از عللی که سبب می شد روابط به جلو نرود همین قضیه بود. البته فشارهای آمریکا و رژیم صهیونیستی و گرایش خود مبارک هم بود، اما به دلایلی که گفتم موضوع مقداری پیچیده بود. آن ساختارها هنوز در مصر کاملا از هم نپاشیده است. خود مصری ها هم می دانند داشتن روابط خوب و مستحکم با جمهوری اسلامی به نفع آنهاست. این رابطه می تواند آنها را در برابر مطامع رژیم صهیونیستی و آمریکایی ها حفظ کند. نکته دیگر در روابطمان با مصر این است که ما نباید خیلی روابط با مصر را از منظر تبلیغات رسانه ها پیش ببریم. لازمه پیشبرد روابط ما با مصر، استفاده از دیپلماسی خیلی ظریف و غیر علنی است. اگر به این نکات توجه داشته باشیم، حتما روابط با مصر به جلو می رود.

* سخنگوی وزارت خارجه دولت اصلاحات