دو فرصت طلایی که امریکا از دست داد

این در حالی است که ابعاد وقوع آن حادثه بزرگ همچنان سوال برانگیز و برای بسیاری مشکوک است. از جمله این که هنوز برای عده ای عوامل به وجود آورنده حوادث 11 سپتامبر مجهول باقی مانده است. اگر چه شمار بسیاری به دلیل دست داشتن در آن حادثه کشته یا حبس شدند و زندان مشهور گوانتانامو نیز به همین دلیل برای آنها ساخته شد و اسامه بن لادن، رهبر القاعده پس از نزدیک به 15 سال تحت پیگرد بودن کشته شد.

شبکه خبری الجزیره در سلسله برنامه تلویزیونی مفصلی تحت عنوان "بی نهایت سری" برنامه ای را تهیه کرده که در آن به دلایل و ابعاد 11 سپتامبر پرداخته و نظرات شماری از کارشناسان و صاحب نظران بین المللی را نیز جویا شده است. همچنین نگرش ها و سوال های بسیاری را که در این زمینه وجود دارد، مورد واکاوی قرار داده و تلاش کرده است که به بسیاری از پرسش ها پاسخ دهد. طبیعتا نمی توان بسیاری از این پاسخ ها را پاسخ نهایی این پرسش ها دانست ولی واکاوی و بررسی آنها می تواند نوری به زوایای تاریک حوادث 11 سپتامبر بتاباند. دیپلماسی ایرانی در نظر دارد هر هفته به طور مرتب این برنامه ها را ترجمه و منتشر کند. اکنون نهمین بخش از سلسله برنامه های "بی نهایت سری" در ارتباط با حوادث 11 سپتامبر پیش رویتان قرار می گیرد. تهیه کننده، مجری و مدیریت برنامه نیز بر عهده یسری فوده است. میهمانان این بخش از برنامه بت لانگ، عضو سابق سازمان امنیت نظامی امریکا، فیلیپ جرالدی، عضو سابق سازمان امنیت مرکزی امریکا، جک کلونان، عضو سابق سازمان مرکزی تحقیقات فدرال امریکا، وینسنت کانسینترارو، عضو سابق سازمان امنیت امریکا، محضار عبدالله، از دوستان سابق دو تن از اعضای القاعده، مایک ایزیکوف، روزنامه نگار مجله نیوزویک و انور العولقی، امام یکی از مساجد نزدیک به القاعده.

یسری فوده: در نهایت آلمانی ها توانستند ارتباط همه آنها را با یکدیگر کشف کنند، اما آیا کشفیات خود را در اختیار امریکایی ها قرار دادند؟ قطعا امریکایی ها از آنها خواستند که به نظارت و مراقبت خود ادامه دهند، از این جا، از برلین، محمد عطا توانست سوار هواپیمایی شود و با عبور از پراگ خود را به امریکا برساند. قبل از آن به چند ماه امریکایی ها حداقل دو فرصت طلایی را از دست داده بودند که حداقل در یکی از آنها می توانستند بن لادن را هدف قرار دهند، آنها هواپیماهای تجسسی خود را با موشک تجهیز کردند و خود را آماده یافتن بن لادن و هدف قرار دادن او هنگامی که با لباس سفید قصد دیدار با مجموعه بزرگی از میهمانان اماراتی اش در پایگاه نظامی ای در نزدیکی قندهار داشت، کردند.  

بت لانگ، عضو سابق سازمان امنیت امریکا: میان آنها مردی بود که از همه قد بلندتر بود به گونه ای که می توانستی به راحتی او را ببینی، همچنین این امکان برایت وجود داشت که خطر کرده و به کل مجموعه موشک شلیک کنی اما یک نفر گفت که این فکر خوبی نیست و نباید در کشتار انسان ها زیاده روی کرد.

فیلیپ جرالدی، عضو سابق سازمان امنیت امریکا: بدون شک در آن عملیات بن لادن کشته می شد اما کاخ سفید در اتخاذ آن تصمیم تعلل کرد، زمانی که خواستند کاری از پیش ببرند هم دیگر فرصت از دست رفته بود.

یسری فوده: فرصت طلایی دیگری که به دست آمد زمانی بود که امریکایی ها با برخی قبایل محلی قندهار توافق کردند که بن لادن را اسیر کنند یا در صورت لزوم بکشند، این را یکی از رهبران عملیات شهادت داد.  

جک کلونان، عضو سابق سازمان مرکزی تحقیقات فدرال امریکا: ما نظر خود را دادیم تا بدانیم نظر افراد درگیر در این جبهه چیست، فهمیدیم که بن لادن اگر در یکی از سه ساختمانی که در اختیار او و خانواده اش و اعضای بزرگ القاعده است، باشد می توانیم او را بگیریم، او در یکی از خانه های میانی بود و همین هم هدف ما شد، می خواستیم که از دور او را زیر نظر بگیریم و فورا از هواپیما فرود بیاییم و بن لادن را بگیریم.

وینسنت کانسینترارو، عضو سابق سازمان امنیت امریکا: نمی دانستم که این عملیات موفقیت آمیز خواهد بود یا خیر اما از رفتار افسران عملیات روشن بود که رهبران سیاسی از جمله رهبران (CIA) به هیچ وجه تمایلی به اتخاذ این تصمیم نداشتند.

یسری فوده: در سانتیاگو هیچ کس در جامعه مسلمانان گمان نکرد که هندی مسلمان، عبدالستار شیخ کسی بود که الحازمی و المحضار را برای اسکان به خانه اش آورد، او به طور سری به عنوان مخبر علیه مسلمانان برای دفتر تحقیقات فدرال کار می کرد، محضار عبدالله در همان روزها خنجر یمنی به کمر می بست و به رغم این که خلاف قانون بود در اماکن عمومی ظاهر می شد.

محضار عبدالله، دوست نواف الحازمی و خالد المحضار: یادآور شد که می شناسد یا با فردی آشنایی دارد که آدم مهمی در دفتر تحقیقات فدرال است و رئیس بخش شهرداری در بندر سانتیاگو است.  

یسری فوده: آدم مهمی در دفتر تحقیقات فدرال بود؟

محضار عبدالله: بله، آن طور که یادم می آید گفت که رئیس دفتر تحقیقات فدرال بود.

یسری فوده: در سانتیاگو؟

محضار عبدالله: بله اما...

یسری فوده: برایش وساطت می کرد؟

محضار عبدالله: بله، یعنی به ما گفت که می تواند شخصا با او صحبت کند.  

یسری فوده: تلاش کردیم که با عبدالستار الشیخ تماس بگیریم ولی نتوانستیم، شوکه هم نشدیم، چرا که حتی کمیته کنگره برای تحقیق حوادث 11 سپتامبر با آن بزرگی اش نتوانست او را بیابد، از سوی کاخ سفید به دفتر تحقیقات فدرال دستوری صادر شد مبنی بر این که هیچ کس تحت پیگرد قرار نگیرد.

مایک ایزیکوف: احساس می کنم که بعضی از محققان کمیته کنگره از دفتر تحقیقات فدرال که از آنها حمایت می کرد، چیزی را مخفی می کردند، آنها حضور و پرس و جو در برابر کمیته 11 سپتامبر را رد کردند، و وانمود کردند که هیچ آگاهی ای نسبت به فعالیت های تنگاتنگ المحضار و الحازمی ندارند.

جک کلونان: دو روز پس از حوادث، یعنی 13 سپتامبر گزارشی به دفتر تحقیقات در سنتیاگو رسید که شامل اطلاعات بسیار مهمی درباره این دو نفر بود، آنها چه می کردند، رایانه ای که استفاده می کردند از چه نوعی بود، خودرویی را که خریده بودند و با آن تصاف کردند یا هزینه هایی که صرف می کردند یا این که چه وقت از تلفن عمومی استفاده می کردند، ]همگی آمده بود[ همه اینها نشان می دادند که دفتر تحقیقات با استخدام فردی که برایش کار می کرد دقیقا می دانست که آنها چه می کنند، یعنی روشن است که ظرف دو روز نمی توان به اطلاعاتی دست یافت بدون این که کسی آنها را در اختیارشان قرار داده باشد و بگوید که بشنو، این همان چیزی بود که انجام می دادند، جایی بود که می رفتند یا خودرویی بود که می راندند.  

یسری فوده: لازم به یادآوری است که عبدالستار شیخ تنها کسی نبود که مکان هایی که اعضای القاعده در آن تردد می کردند را زیر نظر داشت، آنها تحت نظر بودند بدون این که مزاحمتی برایشان ایجاد شود، و حتی بدون این که مزاحمتی برای کسانی که آنها را می شناختند به وجود آید.

یسری فوده: آیا زیر نظر گرفتن آنها فقط به داخل مسجد محدود بود؟

انور العولقی: نمی دانم، پس از حوادث از من درباره نظرم نسبت به مساله فلسطین، محاصره عراق و بعضی مسائل سیاسی دیگر و همچنین مهم ترین حوادث روز پرسیدند.  

یسری فوده: بر اساس همان چیزهایی که برایشان ثبت شده بود؟

انور العولقی: هم شینده بودند و هم ثبت کرده بودند.

یسری فوده: یعنی چشمی برای زیر نظر گرفتن در اختیار داشتند؟

انور العولقی: فکر می کنم.

ادامه دارد...