صادق ربانی، قائم‌مقام پیشین سازمان انرژی اتمی:
گزارش «آمانو» دچار سیاسی‌کاری شده است
شرق، نفیسه زارع‌کهن: یک روز پس از برگزاری نشست بغداد میان ایران و 1+5 «آمانو»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش فصلی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران را منتشرکرد، گزارشی که اگرچه بخش اعظمی از آن همچون گزارش‌های قبلی، تکراری بود اما بخش جدیدی نیز در میانه آن به چشم می‌خورد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش خود ادعا کرده نشانه‌هایی از تولید اورانیوم ۲۷درصدی در «سایت فردو» کشف کرده و بر همین مبنا از ایران درخواست کرده است تا در این مورد توضیح دهد.
این در حالی است که به گزارش ایرنا، «علی‌اصغر سلطانیه»، نماینده ایران در آژانس گفته است: «گزارش تازه آژانس نشان از صلح‌آمیزبودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران دارد.»به گفته وی «گزارش جدید آمانو (مدیرکل آژانس) سندی دیگر از صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای و همکاری کامل با آژانس است و... همان‌گونه که در گزارش آژانس آمده این امر یک بحث فنی عادی است که توسط کارشناسان در حال بررسی می‌باشد.»وی افزود که گزارش آژانس که به گفته وی پس از بازرسی از «۱۶ مرکز هسته‌ای و ۱۰ مرکز جانبی آن» نوشته شده به منزله «نظارت کامل آژانس بر فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای» ایران است.
بنابر آنچه در گزارش آژانس آمده این کشف 27درصدی به گفته ایران «ناشی از نقص فنی بوده است» و از همین روی هم سلطانیه در واکنش به گزارش آژانس، اشاره‌ای به اورانیوم با غنای ۲۷درصدی نکرد و تنها گفت: «تاکنون شش‌هزار و ۱۹۷ کیلو اورانیوم با غنای تا پنج‌درصد و نیز 6/145کیلو اورانیوم تا غنای ۲۰درصد، زیر نظارت آژانس تولید شده (است).»
صادق ربانی، قائم‌مقام پیشین سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با «شرق» معتقد است که این گزارش چندان تفاوتی با گزارش‌های پیشین ندارد، اگرچه دچار سیاسی‌کاری شده است. وی با بیان اینکه باید بررسی‌های خاصی انجام شود تا علت غنای 27درصدی اورانیوم مشخص شود می‌گوید: «این مساله اگرچه از لحاظ فنی اهمیت چندانی ندارد و تفاوتی بین اورانیوم 20درصد و 27درصد وجود ندارد، اما از لحاظ سیاسی می‌تواند برای ایران دردسر ایجاد کند.»به گفته ربانی این امر در مذاکرات آتی مسکو تاثیرگذار خواهد بود هرچند که با حضور در کشور روسیه می‌توان به نتیجه بخش بودن مذاکرات امیدواربود.
جمعه شب گزارش فصلی مدیرکل آژانس از فعالیت‌های هسته‌ای ایران منتشرشد، به باور شما این گزارش چه تفاوت‌هایی با گزارش‌های پیشین داشت و آیا اصلا نکته جدیدی در گزارش تازه آمانو به چشم می‌خورد؟
بخش مهمی از گزارشی که آقای آمانو منتشر کرده‌اند تکراری و نتیجه بازرسی‌هاست. اما اشاره به فعالیت‌های جدید ایران مساله تازه‌ای است که در آن ذکر شده که البته از یک جهت تکرار گزارش‌ها و بازرسی از فعالیت‌های عادی است که آنها به لحاظ کار جدید بازرسی خود را انجام داده و گزارش کرده‌اند.
اما مهم‌تر از همه و جدیدترین نکته موجود در گزارش آمانو بحث به اصطلاح غنی‌سازی بیش از 20درصد است که از فردو نمونه‌گیری شده و این نمونه مغایر با پیش‌بینی‌ها بوده اگرچه ایران اعلام کرده که این اتفاق ماحصل نقص فنی بوده است.
تاکنون گزارش‌هایی که آژانس منتشر کرده سرشار از اتهام علیه ایران بوده است، اما به نظر برخی کارشناسان در گزارش تازه آمانو این لحن تند کاهش یافته است. ارزیابی شما از این گزارش چیست؟ آیا لحن آژانس ملایم‌تر شده است؟
به نظر می‌رسد مقداری سیاسی‌کاری وارد گزارش آژانس شده و اعتبار فنی گزارش‌های آمانو پایین آمده و بار سیاسی پیدا کرده است. در گزارش تازه‌ای که آمانو بعد از بازدید از ایران منتشر کرده لحن محتاطانه است اما، ادعاها و اتهامات تکرار و مساله عدم اجازه بازدید از پارچین مطرح شده است. مساله «پارچین» اساس اختلاف ایران و آژانس است، البته خود پارچین به طور خاص مطرح نیست بلکه مراکز نظامی هسته‌ای است که ایران تاکنون آنها را به آژانس اعلام نکرده است؛ چراکه طبق «ان.پی.تی» هر کشوری موظف است فعالیت خود را به آژانس اعلام کند، اما بر مبنای ادعای آنها ایران مراکزی داشته که آنها را هرگز معرفی نکرده هرچند که «جلیلی» با امضای آن موافقت کرده است.
آیا به نظر شما در نهایت اجازه بازدید از پارچین صادر می‌شود؟ و ایران با آن موافقت می‌کند؟
این طور که گزارش‌ها نشان می‌دهد سلطانیه موافقت خود را اعلام کرده است بنابراین اگر ایران در این زمینه مخالفت کند آنها مصر می‌شوند که حتما در پارچین فعالیت خاصی در حال انجام است به‌خصوص که مدعی‌اند تصاویر ماهواره‌ای فعالیت دوباره در پارچین را نشان می‌دهد. از طرف دیگر اگر اجازه هم صادر شود ممکن است آژانس مدعی شود که مراکز دیگر را هم می‌خواهد تحت بازرسی قرار دهد که این عملا همان پذیرفتن «پروتکل الحاقی» است که مغایر با اختیارات هر کشوری است.
به این ترتیب آیا ممکن است که این مقدمه‌ای برای امضای پروتکل الحاقی از سوی ایران باشد؟
این که جلیلی با بازدید از پارچین موافقت کرده است تنها به معنای یک اجازه خاص و خارج از ان.پی.تی است و مربوط به اختیارات هر کشور خارج از پروتکل الحاقی است. بنابراین ربطی به امضای پروتکل ندارد.
به نظر شما آیا سفر آمانو تاثیری در نوع و نحوه نگارش گزارش آژانس توسط وی داشته است؟
همان‌طور که عرض کردم نه‌تنها به دلیل بازدید که به خاطر انتقادات صریحی که از جانب افراد و شخصیت‌های علمی مطرح شده گزارش ایشان تحت‌تاثیر قرار گرفته است.
ادعای آژانس مبنی‌بر یافتن رگه‌های اورانیوم غنی‌شده با غنای 27درصد را چطور می‌بینید؟
ایران اعلام کرده که احتمالا این مساله به دلیل نقص فنی بوده است، اگرچه نمونه‌گیری شده و نتایج آن هنوز مشخص نشده است و تشخیص آن کار ساده‌ای نیست. ولی ممکن است در مرحله‌ای اپراتور سرخود این کار را کرده که اگر این امر باشد با آبروی ایران بازی کرده است. نکته دیگری هم که باید به آن اشاره کرد این است که اورانیوم 27درصد تفاوتی ماهوی با اورانیوم با غنای 20درصد ندارد چه وقتی از پنج‌درصد به 20درصد می‌رسد می‌توان از آن هم بالاتر رفت.
مساله‌ای که در این میان باید به آن پرداخت این است که اورانیوم 27درصدی مثل اورانیوم 20درصد قابل استفاده در سلاح هسته‌ای نیست که حساسیت‌برانگیز باشد. بنابراین می‌تواند یا خطا و اشتباه اپراتور یا خطای طراحی و دستگاه باشد ولی در کل اگر از این مقدار هم بالاتر برود جامعه جهانی نسبت به آن حساس خواهد شد.
این ادعا آیا تاثیری در روند مذاکرات آتی که بین ایران و 1+5 در مسکو برگزار می‌شود، خواهد داشت؟
حداقل به نظر می‌رسد به احتمال زیاد از لحاظ سیاسی تاثیر خود را خواهد داشت، اگرچه از نظر فنی اهمیت چندانی ندارد. اما برای آنان که بخواهند استفاده سیاسی کنند مسلما دستاویز خوبی خواهد بود. ولی احتمال دارد که در روسیه مقداری فضا به دلیل محل برگزاری مذاکرات آرام‌تر شود.
چرا؟ یعنی روسیه تاثیری در روند مذاکرات دارد؟
همان‌طور که مشخص است روسیه همکاری‌هایی در زمینه هسته‌ای از جمله «بوشهر» و سایر مراکز با ایران داشته است و از حق وتو هم برخوردار است در نتیجه مجموع اینها برای ایران امتیاز مثبت به حساب می‌آید.
یعنی مذاکرات مسکو را مثبت و نتیجه‌بخش ارزیابی می‌کنید؟
ما امیدواریم که این‌گونه شود
این در حالی است که به گزارش ایرنا، «علی‌اصغر سلطانیه»، نماینده ایران در آژانس گفته است: «گزارش تازه آژانس نشان از صلح‌آمیزبودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران دارد.»به گفته وی «گزارش جدید آمانو (مدیرکل آژانس) سندی دیگر از صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای و همکاری کامل با آژانس است و... همان‌گونه که در گزارش آژانس آمده این امر یک بحث فنی عادی است که توسط کارشناسان در حال بررسی می‌باشد.»وی افزود که گزارش آژانس که به گفته وی پس از بازرسی از «۱۶ مرکز هسته‌ای و ۱۰ مرکز جانبی آن» نوشته شده به منزله «نظارت کامل آژانس بر فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای» ایران است.
بنابر آنچه در گزارش آژانس آمده این کشف 27درصدی به گفته ایران «ناشی از نقص فنی بوده است» و از همین روی هم سلطانیه در واکنش به گزارش آژانس، اشاره‌ای به اورانیوم با غنای ۲۷درصدی نکرد و تنها گفت: «تاکنون شش‌هزار و ۱۹۷ کیلو اورانیوم با غنای تا پنج‌درصد و نیز 6/145کیلو اورانیوم تا غنای ۲۰درصد، زیر نظارت آژانس تولید شده (است).»
صادق ربانی، قائم‌مقام پیشین سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با «شرق» معتقد است که این گزارش چندان تفاوتی با گزارش‌های پیشین ندارد، اگرچه دچار سیاسی‌کاری شده است. وی با بیان اینکه باید بررسی‌های خاصی انجام شود تا علت غنای 27درصدی اورانیوم مشخص شود می‌گوید: «این مساله اگرچه از لحاظ فنی اهمیت چندانی ندارد و تفاوتی بین اورانیوم 20درصد و 27درصد وجود ندارد، اما از لحاظ سیاسی می‌تواند برای ایران دردسر ایجاد کند.»به گفته ربانی این امر در مذاکرات آتی مسکو تاثیرگذار خواهد بود هرچند که با حضور در کشور روسیه می‌توان به نتیجه بخش بودن مذاکرات امیدواربود.
جمعه شب گزارش فصلی مدیرکل آژانس از فعالیت‌های هسته‌ای ایران منتشرشد، به باور شما این گزارش چه تفاوت‌هایی با گزارش‌های پیشین داشت و آیا اصلا نکته جدیدی در گزارش تازه آمانو به چشم می‌خورد؟
بخش مهمی از گزارشی که آقای آمانو منتشر کرده‌اند تکراری و نتیجه بازرسی‌هاست. اما اشاره به فعالیت‌های جدید ایران مساله تازه‌ای است که در آن ذکر شده که البته از یک جهت تکرار گزارش‌ها و بازرسی از فعالیت‌های عادی است که آنها به لحاظ کار جدید بازرسی خود را انجام داده و گزارش کرده‌اند.
اما مهم‌تر از همه و جدیدترین نکته موجود در گزارش آمانو بحث به اصطلاح غنی‌سازی بیش از 20درصد است که از فردو نمونه‌گیری شده و این نمونه مغایر با پیش‌بینی‌ها بوده اگرچه ایران اعلام کرده که این اتفاق ماحصل نقص فنی بوده است.
تاکنون گزارش‌هایی که آژانس منتشر کرده سرشار از اتهام علیه ایران بوده است، اما به نظر برخی کارشناسان در گزارش تازه آمانو این لحن تند کاهش یافته است. ارزیابی شما از این گزارش چیست؟ آیا لحن آژانس ملایم‌تر شده است؟
به نظر می‌رسد مقداری سیاسی‌کاری وارد گزارش آژانس شده و اعتبار فنی گزارش‌های آمانو پایین آمده و بار سیاسی پیدا کرده است. در گزارش تازه‌ای که آمانو بعد از بازدید از ایران منتشر کرده لحن محتاطانه است اما، ادعاها و اتهامات تکرار و مساله عدم اجازه بازدید از پارچین مطرح شده است. مساله «پارچین» اساس اختلاف ایران و آژانس است، البته خود پارچین به طور خاص مطرح نیست بلکه مراکز نظامی هسته‌ای است که ایران تاکنون آنها را به آژانس اعلام نکرده است؛ چراکه طبق «ان.پی.تی» هر کشوری موظف است فعالیت خود را به آژانس اعلام کند، اما بر مبنای ادعای آنها ایران مراکزی داشته که آنها را هرگز معرفی نکرده هرچند که «جلیلی» با امضای آن موافقت کرده است.
آیا به نظر شما در نهایت اجازه بازدید از پارچین صادر می‌شود؟ و ایران با آن موافقت می‌کند؟
این طور که گزارش‌ها نشان می‌دهد سلطانیه موافقت خود را اعلام کرده است بنابراین اگر ایران در این زمینه مخالفت کند آنها مصر می‌شوند که حتما در پارچین فعالیت خاصی در حال انجام است به‌خصوص که مدعی‌اند تصاویر ماهواره‌ای فعالیت دوباره در پارچین را نشان می‌دهد. از طرف دیگر اگر اجازه هم صادر شود ممکن است آژانس مدعی شود که مراکز دیگر را هم می‌خواهد تحت بازرسی قرار دهد که این عملا همان پذیرفتن «پروتکل الحاقی» است که مغایر با اختیارات هر کشوری است.
به این ترتیب آیا ممکن است که این مقدمه‌ای برای امضای پروتکل الحاقی از سوی ایران باشد؟
این که جلیلی با بازدید از پارچین موافقت کرده است تنها به معنای یک اجازه خاص و خارج از ان.پی.تی است و مربوط به اختیارات هر کشور خارج از پروتکل الحاقی است. بنابراین ربطی به امضای پروتکل ندارد.
به نظر شما آیا سفر آمانو تاثیری در نوع و نحوه نگارش گزارش آژانس توسط وی داشته است؟
همان‌طور که عرض کردم نه‌تنها به دلیل بازدید که به خاطر انتقادات صریحی که از جانب افراد و شخصیت‌های علمی مطرح شده گزارش ایشان تحت‌تاثیر قرار گرفته است.
ادعای آژانس مبنی‌بر یافتن رگه‌های اورانیوم غنی‌شده با غنای 27درصد را چطور می‌بینید؟
ایران اعلام کرده که احتمالا این مساله به دلیل نقص فنی بوده است، اگرچه نمونه‌گیری شده و نتایج آن هنوز مشخص نشده است و تشخیص آن کار ساده‌ای نیست. ولی ممکن است در مرحله‌ای اپراتور سرخود این کار را کرده که اگر این امر باشد با آبروی ایران بازی کرده است. نکته دیگری هم که باید به آن اشاره کرد این است که اورانیوم 27درصد تفاوتی ماهوی با اورانیوم با غنای 20درصد ندارد چه وقتی از پنج‌درصد به 20درصد می‌رسد می‌توان از آن هم بالاتر رفت.
مساله‌ای که در این میان باید به آن پرداخت این است که اورانیوم 27درصدی مثل اورانیوم 20درصد قابل استفاده در سلاح هسته‌ای نیست که حساسیت‌برانگیز باشد. بنابراین می‌تواند یا خطا و اشتباه اپراتور یا خطای طراحی و دستگاه باشد ولی در کل اگر از این مقدار هم بالاتر برود جامعه جهانی نسبت به آن حساس خواهد شد.
این ادعا آیا تاثیری در روند مذاکرات آتی که بین ایران و 1+5 در مسکو برگزار می‌شود، خواهد داشت؟
حداقل به نظر می‌رسد به احتمال زیاد از لحاظ سیاسی تاثیر خود را خواهد داشت، اگرچه از نظر فنی اهمیت چندانی ندارد. اما برای آنان که بخواهند استفاده سیاسی کنند مسلما دستاویز خوبی خواهد بود. ولی احتمال دارد که در روسیه مقداری فضا به دلیل محل برگزاری مذاکرات آرام‌تر شود.
چرا؟ یعنی روسیه تاثیری در روند مذاکرات دارد؟
همان‌طور که مشخص است روسیه همکاری‌هایی در زمینه هسته‌ای از جمله «بوشهر» و سایر مراکز با ایران داشته است و از حق وتو هم برخوردار است در نتیجه مجموع اینها برای ایران امتیاز مثبت به حساب می‌آید.
یعنی مذاکرات مسکو را مثبت و نتیجه‌بخش ارزیابی می‌کنید؟
ما امیدواریم که این‌گونه شود
نظر شما :