ایران تسلیم تحریم ها نمی شود

 دیپلماسی ایرانی:هومان مجد، رونامه نگار ایرانی – آمریکایی در مقاله ای که اخیرا در روزنامه نیویورک تایمز به رشته تحریر درآورده به تحریم ها علیه ایران اشاره کرده که به نوعی از مجموعه مجازات ها تبدیل شده اند که به نظر نمی رسد تغییراتی را که دولت های غربی به دنبال آن هستند، حاصل کند.

در سال های اخیر به موازات ادامه فعالیت های هسته ای ایران، کشور های غربی نیز بر شدت تحریم های دوجانبه خود علیه جمهوری اسلامی افزوده اند. برخی ناظران خارجی ادعا می کنند که برنامه های هسته ای ایران به منظور تولید سلاح هسته ای دنبال می شود. از سوی دیگر اخیرا سخن پراکنی در خصوص اقدام نظامی علیه ایران نیز به موضوعی متداول در رسانه های غربی تبدیل شده است و این در حالی است که هم اسرائیل و هم ایالات متحده در فهرست کشور های مجهز به سلاح هسته ای قرار دارند.

مجد که 100 درصد ایرانی و 100 درصد آمریکایی توصیف می شود، 2 کتاب در مورد ایران به رشته تحریر درآورده و اغلب روزهای سال 2011 را در ایران سپری کرده تا در روی کتاب سوم خود کار کند که اواخر سال جاری روانه بازار خواهد شد. مجد اغلب در خصوص روابط دوستانه خود با محمد خاتمی، رئیس جمهور سابق ایران و حمایت از میر حسین موسوی در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 می نویسد.

مجد از طریق تلفن با خبرگزاری الجزیره در خصوص بحث جنگ که در رسانه ها مطرح است و تاثیر تحریم ها بر مردم ایران گفت و گو کرده است. آنچه در زیر می خوانید متن این مصاحبه است.

آیا شما در مورد بحث جنگ علیه ایران که در رسانه ها مطرح است، نگران هستید؟

این بستگی دارد که چه رسانه ای آن را مطرح می کند زیرا برخی رسانه ها در آمریکا اندکی محتاط تر هستند. اکنون این بحث مطرح است که آیا شرایط شبیه زمانی است که آمریکا در سال 2003 عراق را هدف قرار دارد یا خیر.

به عقیده من تفاوت آشکار این بار این است که دولت به دنبال آماده کردن افکار عمومی برای جنگ نیست و رسانه ها را به تسخیر خود درنیاورده است. این نکته ای قابل توجه است چرا که در برخی موارد رسانه ها حتی به دنبال عقب نشینی در این زمینه هستند. اما برخی دیگر از رسانه ها هم هستند که به موضوع جنگ می پردازند. البته در این زمینه تاثیر رسانه های اسرائیلی و ماشین تبلیغاتی اسرائیل نیز وجود دارد که بسیار نیرومند است. در این رسانه ها این داستان مطرح می شود که اسرائیل از سوی ایران در معرض نابودی قرار دارد و درصورتی که جنگی درگیرد، این جنگ عادلانه خواهد بود.

البته من نمی گویم که مردم به شدت تحت تاثیر این ماشین تبلیغاتی قرار می گیرند اما به هر ترتیب این تبلیغات تاثیر گذارد است و می توانم بگویم که بله این موضوع من را نگران می کند.

آیا سیاست ایران در دولت آمریکا از زمان روی کار آمدن دولت اوباما تغییر کرده است؟

اوباما با شعار تعامل با ایران روی کار آمد اما در واقع هیچگاه این اقدام صورت نگرفت. اینکه به ایرانیان گفته شود معامله ای را بپذیرند یا نه آن هم معامله هایی که گمان می کنند به نفع غرب است، به معنی دیپلماسی نیست.  مخالفت بی درنگ با ابتکار برزیل- ترکیه که در سال 2010 مطرح شده بود و هدف از آن تعدیل بحران بود نیز دیپلماسی نیست. شما نمی توانید بگویید که دولت آمریکا با ایران تعامل کرده است. این سخنی خارج از منطق است.

تحریم ها چه تاثیری بر مردم ایران داشته است؟ آیا موضع تندرو ها در ایران را تقویت کرده است؟

پاسخ به این پرسش که آیا موضع تندرو ها در ایران تقویت شده، دشوار است اما گمان می کنم که نوعی حس ملی گرایی در بین مردم وجود دارد و مردم بر این باورند که به طور ناعادلانه ای هدف قرار گرفته اند. آمریکا و اسرائیل از ایران می خواهند که تسلیم شود به این معنی که فعالیت های غنی سازی را متوقف کند اما ایران این فعالیت ها را حق خود می داند. به عقیده مردم ایران مساله هسته ای یک مساله ملی است.

آیا تحریم ها باعث شده که مردم ایران بخواهند برنامه هسته ای کنار گذاشته شود؟

شاید این عقیده در بین برخی از مردم وجود داشته باشند اما حقیقت این است که هنوز اتفاق نیفتاده است. برای مثال مردم در کوبا هم نمی خواهند کاسترو در مقابل آمریکا تسلیم شود.

از سوی دیگر گروه قابل توجهی از مردم نیز باور ندارند که تحریم ها لغو می شوند و رسانه ها در ایران تکرار می کنند که مساله هسته ای تنها یک بهانه برای غرب است و در صورتی که مساله هسته ای حل شود، یک بهانه دیگر پیش رو خواهد بود.

علاوه بر این لغو تحریم ها نیز موضوعی ساده نیست. در مورد عراق، تحریم ها تا 6 سال پس از حمله لغو نشدند. دولت آمریکا نیز در شرایط دشواری قرار دارد و اوباما نمی تواند تنها دست خود را تکان بدهد و بگوید تحریم ها لغو شده است.

پس نهایت این است که تحریم ها کارآمد نبوده اند؟

در واقع این نقطه ای است که من با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در مورد آن اشتراک نظر دارم، زمانی که می گوید تحریم ها کارآمد نخواهند بود. اما در مورد بخش دیگری از اظهاراتش که می گوید به دلیل تاثیر گذار نبودن تحریم ها باید به ایران حمله کرد، با نتانیاهو موافق نیستم . این تصور بر مبنای تلاش تهران برای دستیابی به سلاح هسته ای شکل گرفته است و این در حالی است که به عقیده من ایران در حال حاضر سلاح هسته ای نمی سازد. البته من با این بخش از اظهارات نتانیاهو موافق هستم که می گوید ایران تکنولوژی ساخت بمب هسته ای را در اختیار دارد یا آن را در اختیار خواهد گرفت. اما باز هم این به معنی تولید بمب هسته ای در ایران نیست.

برخی بر این گمانند که حمله به ایران می تواند انگیزه تهران برای ساخت بمب هسته ای را تقویت کند تا از قدرت بازدارندگی برخوردار شود.

بله این احتمال وجود دارد. به گمان من این درست است و این در حالی است که در رسانه های غربی کمتر به آن پرداخته می شد. رسانه های غربی در صورتی که خط مشی های خاصی را در مورد ایران دنبال کنند و تیتر های هشداردهنده ای را مورد استفاده قرار دهند، دچار اشتباه می شوند.

شما بخش قابل توجهی از سال گذشته میلادی را در ایران سپری کرده اید. آیا مردم در ایران در مورد احتمال اقدام نظامی سخن می گویند ؟ و دیدگاه آنها در مورد آینده چیست؟

برخی از مردم تا حدودی نگران هستند. در روزهای واپسین سال گذشته، نگرانی ها در مورد احتمال اقدام نظامی تشدید شده بود و مردم نسبت به سابق با جدیت بیشتری در این مورد سخن می گفتند. در سال گذشته تحریم بانک مرکزی جمهوری اسلامی از سوی انگلیس اجرا شد و آمریکا نیز قانون مشابهی را تصویب کرد و سفارت انگلیس در تهران نیز به تسخیر گروهی معترض درآمد.

برای ایرانیان متوسط پیش بینی شرایط آینده تحت تاثیر تحریم هایی که آمریکا هدایت آنها را بر عهده دارد، دشوار است اما اینکه تحریم ها ایران را در مقوله هسته ای تسلیم کند، موضوعی است که به گمان من اتفاق نمی افتد.

اما تا زمانی که اوباما رویکرد خود را در مورد ایران تغییر نداده و به دنبال مصالحه در مذاکرات با جمهوری اسلامی نباشد، مردم ایران در مورد تغییرات بدبین خواهند بود.

تهیه کننده : تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10