حسادت امریکا به روابط ایران و هند

واقعیت‌هایی وجود دارد که آنها خود را بر ما دیکته می‌کنند و یکی از این واقعیت‌ها هم این است که ایران را نمی‌توان نادیده گرفت، هم به لحاظ موقعیت استرتژیکی و هم از جهت منابع طبیعی که دارد. از سوی دیگر هند سعی دارد که شانه به شانه چین حرکت کند، حتی مدتی با هم رقیب و دشمن هم بودند. اگر هند قصد دارد که جایگاه اقتصادی خود را حفظ کند که از این کشور به عنوان یک غول اقتصادی در حال خیزش هم نامبرده می‌شود، باید ملاحظاتی را داشته باشد و نباید صرفا به امریکایی‌ها تکیه کند. بنابراین هند باید نوعی استقلال را در سیاست خود منظور کند که درنهایت به نفع کشور هند است هم به لحاظ واقعیت‌هایی که در درون جامعه هند وجود دارد و همچنین از این منظر که ایران را نمی‌توان نادیده گرفت.

در چنین چارچوبی به نظر می‌رسد که دو کشور تعامل خوبی با هم داشته باشند و در سفر هفته ‌آینده هیات تجاری هند به تهران راهکارهایی را پیدا کنند تا بتوانند تحریم‌های امریکا علیه ایران را دور بزنند. در نهایت به نظر می‌رسد که دو کشور هند و ایران با دور زدن تحریم‌ها بتوانند نیازهای خود را برطرف کنند. با توجه به اینکه ایران نیز پذیرفته بخشی از درآمد نفتی خود را با روپیه دریافت کند، به نظر می رسد که میان دو طرف توافقاتی در این زمینه‌ها انجام شده است.

نکته ظریفی که باید در روابط با هند مورد توجه قرار بگیرد این است که متخصصین ایرانی باید شناسایی کنند که کدام بخش از کالاهای هندی با بازار ایران مطابقت دارد و در نهایت با شناسایی کالاهایی که با بازار ایران مطابقت دارد می‌توانند بخشی از آن درآمد را نیز صرف خرید کالاهای هندی کنند تا بخشی ازنیازهای ایران را مرتفع کند. با توجه به زمینه‌ای که گفته شد به نظر می رسد که هندی‌ها نیز به مرحله‌ای رسیدند که باید با ایران تعامل داشته باشند و حسنه کردن روابط به نفع آنهاست تا اینکه سیاست‌های تحریمی علیه ایران را دنبال کنند.

روابط ایران و هند در سایه حسادت امریکا

به نظر می‌رسد روابط این کشورها دو حیطه متفاوت است، ضمن آنکه در زمینه‌هایی تاثیر و تاثر از یکدیگر دارند و شاید هم‌پوشانی هم داشته باشند اما هندی‌ها نیز سعی کردند تا حوزه‌هایی را مستقل از هم کنند. امریکایی‌ها بدون شک به هند فشار وارد می‌کنند و از هر اهرمی استفاده کرده تا سیاست هندی را به سمت خود سوق دهند. اما از آنجاییکه هندی‌ها دیپلمات‌های بسیار برجسته‌ای هستند، آنها نیز کارت‌هایی دارند و به این شکل نیست که در مقابل امریکا‌یی‌ها کاملا خلع  سلاح باشند. بنابراین هندی‌ها با امریکایی‌ها وارد چانه‌زنی‌ خواهند شد.

در سمیناری که دوسال پیش در دانشگاه تهران برگزار شده بود از آقای سیکری قائم مقام پیشین وزارت وزیرخارجه هند درباره تلاش امریکا در ممانعت از گسترش روابط ایران و هند سوالی شده بود. وی در پاسخ به این نکته اشاره کرده بود که معیار ما منافع ملی است.  بنابراین اگر هندی‌ها همچنان به همان معیار وفادار باشند، به طور قطع فشارهای امریکا نمی تواند تاثیری داشته باشد. چراکه این فشارها علاوه بر آنکه ایران را مورد هدف قرار داده، منافع هند را هم تحت‌تاثیر قرار داده و قدرت مانور هند را کم کرده است. اگر از این زاویه به فشارهای امریکا بر هند نگاه کنیم، هندی‌ها در مقابل اگر منافع ملی خود را در نظر بگیرند نباید تسلیم امریکایی‌ها شوند. ضمن آنکه امریکا نیز از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند تا با فشار آوردن بر هند از نزدیکی ایران و هند ممانعت کند.
 

سطح روابط تجاری ایران و هند

اگر قصد آن داشته باشیم که روابط ایران و هند را موشکافی کنیم، باید گفت این سطح از روابط تجاری ایران و هند رضایت‌بخش نیست و این روابط باید گسترش پیدا کند.این گسترش همکاری با توجه به منابع انرژی  و قدرتی است که در حوزه‌هایی در صدور خدمات تکنولوژیک دارد، در مقابل هند نیز چنین مزیتی در ظرفیت صدور خدمات تکنولوژیک و دانش فنی را دراراست. هند کشوری است که به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان مطرح شده، بنابراین در خلا به آن دست پیدا نکرده است. در نتیجه این کشور تکنولوژی‌های بسیار خوب و نهادهایی دارد که زیرساخت‌های آن را ساخته‌اند و به این مرحله رسیده است. بنابراین هند هم می‌تواند دانش و خدمات فنی به ایران صادر کند. همانطور که می‌دانید در حوزه پارس جنوبی تعدادی از مهندسین هندی حضور دارند و مشغول به کارند. بنابراین زمینه گسترش روابط فراهم است، اما اراده سیاسی قوی می خواهد که وارد میدان شود و از این فرصت‌ها استفاده کند. به نظر می‌رسدکه در سفر هفته آینده دو کشور درباره مواردم تعددی به نتایج قابل قبولی برسند تا منافع ملی دو طرف نیز حفظ شود./14