تشکیل واحد پول با کشورهای اکو گام نخست حذف دلا
در شش ماه اخیر نوسانات بازار ارز در کشور تبدیل به یک موضوع خبرساز شده به حدی که در روزهای گذشته گاهی قیمت در طول روز چندین بار افزایش داشت و این امر موجب ایجاد تقاضای کاذب و افزایش واسطه‌گری شده‌است.
از سوی دیگر این نوسانات، موجب افزایش نامحسوس قیمت برخی کالاها شده و تجارت خارجی کشور را نیز با کندی مواجه کرده است. این مسائل در شرایطی صورت می‌گیرد که برخی زمزمه‌ها مبنی بر افزایش فشار علیه بانک مرکزی به گوش می‌رسد. برای بررسی این موضوع گفت‌وگویی با مسعود دانشمند، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران انجام داده‌ایم .
فارس: با توجه به رکود اقتصادی جهانی وضعیت مبادله ارزهای مختلف در دنیا چگونه است؟
دانشمند: باوجود اینکه در سال گذشته حجم مبادلات با دلار کاهش یافته بود در حال حاضر این میزان روز به روز در حال افزایش گذاشته و دلیلش این است که بحران اقتصادی 2008هنوز آمریکا و اروپا را در برگرفته و آمریکایی‌ها زودتر بر این مشکل غلبه کرده‌اند، اما اروپایی‌ها الان در بطن این ماجرا و مواجهه با تظاهرات خیابانی و تعطیلی کارخانه‌ها هستند؛ در واقع به هم‌تنیدگی اقتصاد جهانی بگونه ای ست که اگر در کشوری اتفاقی بیفتد، چند ماه بعد کشورهای دیگر را دربر‌می‌گیرد.
فارس: به نظر شما در حال حاضر برای مقابله با افزایش فشارها، امکان حذف دلار از سبد ارزی کشور وجود دارد؟
دانشمند: این پیشنهاد را ما هم ما مطرح کردیم که در منطقه اکو یک واحد پولی تعریف کنیم و در یک حوزه کوچک‌تر این کار را شروع کنیم، سپس واحد پولی مشترک را به کشورهای حوزه خلیج فارس مرتبط کنیم اما به تنهایی این کار امکان پذیر نیست، جایگزینی ارز، یک عزم منطقه‌ای را طلب میکند و کشورها با ارزیابی قدرت اقتصادی خود این کار را انجام دهند.
فارس: اخیرا برخی کشورها مثل چین ارز واسط را حذف کردند و در مبادلات دوجانبه خود با کشورهایی نظیر ژاپن با ارز کشور مقابل مبادله می‌کنند.
دانشمند: این اقدام چین بسیار محدود صورت می‌گیرد و مشابه آن را ایران هم با لیره ترکیه انجام می‌دهد، ضمن اینکه ما با کشورهای حوزه اقیانوس هند هم مبادلات تجاری را بر مبنای دلار محاسباتی انجام می‌دهیم. اما نکته دیگر این است که اسپانیا چند روز پیش اعلام کرد که می‌خواهد برای جلوگیری از زیان از واحد پولی خود در کنار یورو استفاده کند و همچنین برخی کشورهای اروپا از اینکه از یورو استفاده می‌کنند ناراحتند، زیرا استقلال پولی ندارند.
فارس: بنابر صحبت شما اگر پول منطقه‌ای تشکیل دهیم ممکن است به سرنوشت یورو دچار شود؛ پس اگر مبادلات دوجانبه با حذف ارز واسطه داشته باشیم مناسب‌تر نیست؟
دانشمند: این موضوع را با چینی‌ها مطرح کرده‌ایم اما چینی‌ها یک امتیازی قائل شده‌اند که اگر تاجرشان با دلار مبادله کند از تحفیفاتی برخوردار می‌شود که اگر با واحد پول خودش انجام دهد از آن محروم خواهد شد. این کار برای جذب بیشتر ارز خارجی صورت می‌گیرد بنابراین چینی‌ها به این مسئله راضی نمی‌شوند. به طور کلی درعمل هر کدام از کشورها محدودیت‌هایی در این زمینه دارند و انجام این کار مشکل است.
فارس: پیشنهاد جایگزین شما در این زمینه چیست؟
دانشمند: سیستم چند ارزی و داشتن سبد ارزی می‌تواند مناسب باشد و می‌توانیم با در نظر گرفتن شرایط، تکیه خود را روی یک ارز بیشتر یا کمتر کنیم اما سیستم بانکی ما چون می‌بیند، دلار راحت‌تر است از آن بیشتر استفاده میکند و ما هم موافق نیستیم که تکیه روی دلار باشد. برای مثال الان با کره جنوبی اعتبار اسنادی با واحد پولی آنها باز کرده‌ایم و با پاکستان هم با ارزش دلار اکو کار می‌کنیم نه خود دلار.
فارس: از چه روش‌های دیگری در این زمینه می‌توان استفاده کرد؟
دانشمند: ما باید به پول آسیایی که در قدیم داشتیم برگردیم، اگر بتوانیم چنین واحد پولی درحوزه اکو تعریف کرده و سپس آن را به کشورهای خلیج فارس و سپس کشورهای آ.س.آن مرتبط کنیم قوت پیدا خواهیم کرد. استقلال اقتصادی کشور اهمیت دارد و باید از هر راهی برای رسیدن به آن استفاده کرد.
فارس: برای بهبود وضعیت بازار ارز داخلی چه باید کرد؟
دانشمند: برای اینکه هیجان کاذب در بازار را مهار کنیم یک پیشنهاد ساده این است که بانک مرکزی اجازه دهد افرادی که از خارج ارز به دست می‌آورند و در حساب خود قرار می‌دهند، بتوانند ارز خود را به هر کس در داخل یا خارج واگذار کنند. اگر این میزان ارز وارد سیستم شود تعادلی بین عرضه وتقاضا برقرار شده و قیمت کاهش خواهد یافت. حداقل حدود 10 میلیارد دلار ارز این چنینی در کشور وجود دارد که اگر این میزان وارد بازار شود، تقاضایی باقی نخواهد ماند.
در حال حاضر نوسانات بازار موجب شده تا سپرده‌های مردم از بانک خارج شده و تبدیل به دلار شود و این کار موجب می‌شود که بانک در اعطای تسهیلات دچار مشکل شده و در نهایت تولید و تجارت را با مشکل مواجه میکند.
از سوی دیگر این نوسانات، موجب افزایش نامحسوس قیمت برخی کالاها شده و تجارت خارجی کشور را نیز با کندی مواجه کرده است. این مسائل در شرایطی صورت می‌گیرد که برخی زمزمه‌ها مبنی بر افزایش فشار علیه بانک مرکزی به گوش می‌رسد. برای بررسی این موضوع گفت‌وگویی با مسعود دانشمند، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران انجام داده‌ایم .
فارس: با توجه به رکود اقتصادی جهانی وضعیت مبادله ارزهای مختلف در دنیا چگونه است؟
دانشمند: باوجود اینکه در سال گذشته حجم مبادلات با دلار کاهش یافته بود در حال حاضر این میزان روز به روز در حال افزایش گذاشته و دلیلش این است که بحران اقتصادی 2008هنوز آمریکا و اروپا را در برگرفته و آمریکایی‌ها زودتر بر این مشکل غلبه کرده‌اند، اما اروپایی‌ها الان در بطن این ماجرا و مواجهه با تظاهرات خیابانی و تعطیلی کارخانه‌ها هستند؛ در واقع به هم‌تنیدگی اقتصاد جهانی بگونه ای ست که اگر در کشوری اتفاقی بیفتد، چند ماه بعد کشورهای دیگر را دربر‌می‌گیرد.
فارس: به نظر شما در حال حاضر برای مقابله با افزایش فشارها، امکان حذف دلار از سبد ارزی کشور وجود دارد؟
دانشمند: این پیشنهاد را ما هم ما مطرح کردیم که در منطقه اکو یک واحد پولی تعریف کنیم و در یک حوزه کوچک‌تر این کار را شروع کنیم، سپس واحد پولی مشترک را به کشورهای حوزه خلیج فارس مرتبط کنیم اما به تنهایی این کار امکان پذیر نیست، جایگزینی ارز، یک عزم منطقه‌ای را طلب میکند و کشورها با ارزیابی قدرت اقتصادی خود این کار را انجام دهند.
فارس: اخیرا برخی کشورها مثل چین ارز واسط را حذف کردند و در مبادلات دوجانبه خود با کشورهایی نظیر ژاپن با ارز کشور مقابل مبادله می‌کنند.
دانشمند: این اقدام چین بسیار محدود صورت می‌گیرد و مشابه آن را ایران هم با لیره ترکیه انجام می‌دهد، ضمن اینکه ما با کشورهای حوزه اقیانوس هند هم مبادلات تجاری را بر مبنای دلار محاسباتی انجام می‌دهیم. اما نکته دیگر این است که اسپانیا چند روز پیش اعلام کرد که می‌خواهد برای جلوگیری از زیان از واحد پولی خود در کنار یورو استفاده کند و همچنین برخی کشورهای اروپا از اینکه از یورو استفاده می‌کنند ناراحتند، زیرا استقلال پولی ندارند.
فارس: بنابر صحبت شما اگر پول منطقه‌ای تشکیل دهیم ممکن است به سرنوشت یورو دچار شود؛ پس اگر مبادلات دوجانبه با حذف ارز واسطه داشته باشیم مناسب‌تر نیست؟
دانشمند: این موضوع را با چینی‌ها مطرح کرده‌ایم اما چینی‌ها یک امتیازی قائل شده‌اند که اگر تاجرشان با دلار مبادله کند از تحفیفاتی برخوردار می‌شود که اگر با واحد پول خودش انجام دهد از آن محروم خواهد شد. این کار برای جذب بیشتر ارز خارجی صورت می‌گیرد بنابراین چینی‌ها به این مسئله راضی نمی‌شوند. به طور کلی درعمل هر کدام از کشورها محدودیت‌هایی در این زمینه دارند و انجام این کار مشکل است.
فارس: پیشنهاد جایگزین شما در این زمینه چیست؟
دانشمند: سیستم چند ارزی و داشتن سبد ارزی می‌تواند مناسب باشد و می‌توانیم با در نظر گرفتن شرایط، تکیه خود را روی یک ارز بیشتر یا کمتر کنیم اما سیستم بانکی ما چون می‌بیند، دلار راحت‌تر است از آن بیشتر استفاده میکند و ما هم موافق نیستیم که تکیه روی دلار باشد. برای مثال الان با کره جنوبی اعتبار اسنادی با واحد پولی آنها باز کرده‌ایم و با پاکستان هم با ارزش دلار اکو کار می‌کنیم نه خود دلار.
فارس: از چه روش‌های دیگری در این زمینه می‌توان استفاده کرد؟
دانشمند: ما باید به پول آسیایی که در قدیم داشتیم برگردیم، اگر بتوانیم چنین واحد پولی درحوزه اکو تعریف کرده و سپس آن را به کشورهای خلیج فارس و سپس کشورهای آ.س.آن مرتبط کنیم قوت پیدا خواهیم کرد. استقلال اقتصادی کشور اهمیت دارد و باید از هر راهی برای رسیدن به آن استفاده کرد.
فارس: برای بهبود وضعیت بازار ارز داخلی چه باید کرد؟
دانشمند: برای اینکه هیجان کاذب در بازار را مهار کنیم یک پیشنهاد ساده این است که بانک مرکزی اجازه دهد افرادی که از خارج ارز به دست می‌آورند و در حساب خود قرار می‌دهند، بتوانند ارز خود را به هر کس در داخل یا خارج واگذار کنند. اگر این میزان ارز وارد سیستم شود تعادلی بین عرضه وتقاضا برقرار شده و قیمت کاهش خواهد یافت. حداقل حدود 10 میلیارد دلار ارز این چنینی در کشور وجود دارد که اگر این میزان وارد بازار شود، تقاضایی باقی نخواهد ماند.
در حال حاضر نوسانات بازار موجب شده تا سپرده‌های مردم از بانک خارج شده و تبدیل به دلار شود و این کار موجب می‌شود که بانک در اعطای تسهیلات دچار مشکل شده و در نهایت تولید و تجارت را با مشکل مواجه میکند.
نظر شما :