ایران به دنبال دیپلماسی پنهان است

اخیرا زمزمه هایی از آغاز دوباره مذاکرات میان ایران و گروه 1+5 به گوش می رسد. طرح این مسئله را در فضای کنونی چگونه ارزیابی می کنید؟

 من فکر می کنم اظهار نظر هایی که طی چند روز گذشته در رابطه با تنگه هرمز از سوی مقامات ایرانی مطرح شد و هم زمانی آن با انجام مانور نیروی دریایی در خلیج فارس، فضای بین المللی را تا حدی علیه ایران مخدوش کرد. ایران برای آن که مقداری از التهاب بین المللی بکاهد، پیشنهاد کرد که برای ادامه مذاکرات آماده است. باید توجه داشت که این پیشنهاد از سوی ایران مطرح شده است؛ بر خلاف آن چه که تبلیغ می شود. در مقابل خانم اشتون اعلام کرده است که من هنوز با شرکای خود صحبت نکرده ام و هنوز پاسخی به این پیشنهاد ایران نداده است. البته گفته می شود که سفر آقای داود اوغلو به تهران به این مسئله مرتبط بوده است.

بنابراین باید ارتباط میان این دو مسئله را در تحلیل لحاظ کرد و توجه داشت که این کار برای این که تا حدی التهاب فضای بین المللی را علیه ایران کاهش دهد، کار درستی بوده است تا شاید مقداری آرامش ایجاد کند.

 این که ایران پیشنهاد مذاکره را داده است نشان می دهد که ایران به مذاکره علاقه دارد. واکنشی که امریکا و دیگر اعضای گروه 1+5 نشان داده اند این است که ایران باید بدون پیش شرط وارد مذاکره شود. آیا این پیش قدم شدن ایران را می توان این گونه برداشت کرد که احتمال دارد در مذاکره نرمش بیشتری به خرج دهد؟

 مذاکرات بدون پیش شرط از قبل مطرح بوده است. خانم اشتون پیش از این در این رابطه صحبت کرده بود. یک بار هم ایران چنین مسئله ای را مطرح کرد اما مذاکره ای صورت نگرفت. الان هم خانم اشتون به طور غیر مستقیم اعلام کرده است که اگر قرار باشد مذاکرات روی محورهای گذشته باشد، ضرورتی ندارد که اساسا مذاکرات از سر گرفته شود.

ممکن است ایران به دنبال یک دیپلماسی پنهانی باشد. هیئت هایی در رفت و آمد هستند تا شاید بتوان قدری از مواضع گذشته عقب نشینی کنیم. تا این کار انجام نشود، نمی توان پیش بینی کرد که آیا ایران می خواهد تغییری در رفتار خود ایجاد کند یا نه. به هر حال با توجه به این که در پشت درهای بسته مجلس هم در مورد تحریم ها صحبت شده است و آثار آن امروز کاملا در جامعه ما مشهود است و ممکن است این تهدید ها به یک نقطه خطرناک منتهی شود، به نظر می رسد ایران باید به این مسئله فکر کند که برای مسئله هسته ای تا چه میزان باید جرم و جریمه پرداخت کند و آیا ارزش این کار را دارد یا خیر. باید به این نکته فکر کنیم که آیا مسئله هسته ای ارزش وارد تقابل شدن با همه دنیا و به جنگ نزدیک شدن را دارد یا نه؟ این چیزی بود که مجلس هم درباره آن صحبت شده است. البته اطلاعی از نتیجه جلسه در دست نیست. اما به هر حال به نظر می رسد آن چه میان آقای جلیلی و خانم اشتون در جریان است تا حدی محرمانه باقی مانده تا مذاکرات برگزار شود. بنابراین در حال حاضر بسیار سخت است که پیش بینی کنیم که ایران عقب نشینی کرده یا قصد دارد این کار را انجام دهد یا خیر؟

 هم زمان با بحث هایی که در مورد مذاکره مطرح می شود، مسئله تحریم بانک مرکزی و نفت هم پیگیری می شود. در این فضا اگر ایران کوتاه هم بیاید، مذاکره قابل تصور است؟

 همه تلاش ما این است که به آن مرحله نرسیم که بانک مرکزی و نفت توسط اتحادیه اروپا تحریم شود. اگر به آن مرحله برسد، یعنی به آخرین مرحله تحریم ها رسیده ایم. مظاهر آزاردهنده تحریم همین الان هم در جامعه ما مشهود است. بنابراین من فکر می کنم که شورای امنیت ملی در پی این است که جلوی تحریم بانک مرکزی توسط اتحادیه اروپا را بگیرد. اگر غیر از این باشد، قطعا خانم اشتون هم تن به مذاکره نخواهد داد. دیپلماسی پنهانی هم که به آن اشاره شد، احتمالا راجع به همین قضیه است.

 چند روز پیش خبری از پیشرفت ایران در زمینه تولید میله های سوخت برای راکتور اتمی تهران منتشر شد. این اتفاق تا چه حد می تواند در مذاکرات موثر باشد و شرایط بهتری برای ایران فراهم کند؟

 این مسئله چندان مورد توجه امریکایی ها و اروپایی ها قرار نگرفت. این مسئله یا به لحاظ فنی چندان مهم نبوده یا فکر کرده اند که ایران بلوف می زند. غربی ها هنوز نسبت به مسائل قبلی مثل غنی سازی اورانیوم و اظهار نظر های مقامات ایرانی نسبت به بستن تنگه هرمز حساس هستند و واکنش های آن ها بیشتر در مورد این مسائل است. احتمال دارد که ایران با اعلام این خبر خواسته باشد وقتی پشت میز مذاکره قرار می گیرد از قدرت چانه زنی برخوردار باشد. اما من فکر می کنم زمان آن رسیده که ایران تن به نوعی از مصالحه دهد تا قدری از این التهاب بین المللی علیه ایران کاهش پیدا کند.

تهیه کننده:دیپلماسی ایرانی