ورود ناظران اتحادیه عرب به نفع بشار تمام شد

دیپلماسی ایرانی:  با گذشت چهار روز از ورود ناظران اتحادیه عرب به سوریه برای نظارت بر وضع حقوق بشر در این کشور، خبر ها حاکی از ادامه خشونت توسط دو طرف است. اما مرتضی نعمت زاده، رایزن فرهنگی پیشین ایران در سوریه معتقد است ورود این ناظران به سوریه به نفع بشار اسد تمام شده است. مشروح گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با مرتضی نعمت زاده، رایزن فرهنگی پیشین ایران در سوریه را در ادامه می خوانید:

این اولین بار است که اتحادیه عرب به بحث حقوق بشر ورود می کند. سازو کار ترتیب داده شده برای ناظرانی که از طرف اتحادیه عرب به سوریه چگونه است؟

واقعیت این است که به این دلیل که برای اولین بار است که اتحادیه عرب به این مسئله ورود کرده است، هنوز اطلاعات دقیقی در مورد ساز و کار آن وجود ندارد. فقط می توان به این نکته اشاره کرد که این هیئت در چارچوب نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب اتفاق افتاده و به طور طبیعی آن ها گزارش خود را به این اجلاس ارائه خواهند داد. ممکن است در مراحل آینده نتایج این نظارت به سران اتحادیه عرب هم انتقال پیدا کند تا در مورد نهایت کار تصمیم گیری کنند.

ناظران اتحادیه عرب چند روزی است در سوریه حضور دارند. ورود آن ها به سوریه چه تاثیری بر میزان خشونت ها و کشتارها داشته است؟

از آن جا که منابع بی طرف خبری وجود ندارد که آمار دقیقی را در اختیار مردم بگذارد، در مورد این که آیا وجود این هیئت در میزان قربانیان حوادث سوریه تاثیر داشته یا نه اطلاعات تازه ای در دست نیست. در گذشته هم تعداد کشته ها و قربانیان از سوی منابع مخالفان اعلام و از سوی رسانه های عربی و غربی هم منتشر شده است و هیچ منبع مستقلی نبوده تا در مورد صحت یا دروغ بودن، تعداد کشتگان اعلام نظر کند. بنابراین نمی توان از لابه لای اخباری که منعکس می شود تشخیص داد که آیا وجود این هیئت توانسته است تاثیرگذار باشد یا خیر.

اما به نظر می رسد با توجه به این که این هیئت در مورد عملکرد نظام و مخالفین شهادت دهنده است، قطعا دو طرف را وادار می کند در رفتار خود و به کار گیری خشونت،جانب احتیاط و تعادل را رعایت کنند. در این باب که آیا واقعا و عملا این اتفاق افتاده یا نه، هیچ منبع بی طرفی وجود ندارد که مسئله را تایید یا رد کند.

آیا ممکن است این هیئت ناظران نقش بین المللی پیدا کنند و بخواهند گزارش خود را به سازمان ملل و یا شورای امنیت بفرستند؟

در حال حاضر پرونده سوریه در اتحادیه عرب در جریان است. این مسئله بستگی به شرایط دارد. کسانی که در اتحادیه عرب، در جهت ایجاد تغییرات در نظام سیاسی در سوریه فشار می آورند، در ارتباط با قدرت های فرامنطقه ای اروپا و امریکا هستند. لذا این ها ممکن است از هر فرصتی استفاده کنند تا پرونده سوریه را به شورای امنیت بفرستند. اما واقعیت این است که با توجه به شرایطی که وجود دارد نه اتحادیه عرب توانسته است کاری علیه سوریه از پیش ببرد، از جمله تحریم هایی که تصویب کرده بود، اجرایی کند و نه شورای امنیت سازمان ملل با توجه به معادله قدرتی که حاکم است و حمایت روسیه و چین از سوریه، توانسته است قدرت تصمیم گیری قابل ملاحظه ای داشته باشد. بنابراین پرونده سوریه در حال حاضر میان اتحادیه عرب و کشورهای اروپایی و امریکا در حال پاس دادن است.

به نظر شما هیئت ناظرانی که به سوریه وارد شده است تا چه حد ممکن است تحت تاثیر نیروهای خارجی قرار گیرد؟ استقلال این کمیته چگونه تعریف شده است؟

 مسئله اعزام ناظران، مورد توافق سوریه و اتحادیه عرب قرار گرفته است. یعنی بنا، بر اعتماد گذاشته شده است. تا کنون هم عملکردی که هیئت اعزامی داشته است، تا حدی تایید کننده همین مسئله است. این کمیته تا الان گزارشی را ارائه نداده و عجله ای هم در دادن گزارش نداشته است. البته این در مجموع ممکن است به نفع نظام حاکم بر سوریه باشد. چون به طور کلی رسانه ها چه رسانه های غربی و چه رسانه های عربی در خارج از سوریه، اطلاعات خود را از مخالفین می گیرند و از یک سیاست ضد نظام سوریه پیروی می کنند.

حضور این هیئت می تواند مسئله را تا حدی تعدیل کند. از این جهت که یک چهره دقیق تر و درست تری از وضعیت کشمکش داخلی سوریه ارائه دهد. به نظر می رسد تا الان هم این گونه بوده است. یعنی وقتی که ناظران در سوریه، نیروهای مسلح و سنگربندی هایی را که مخالفین مسلح ایجاد کرده اند، دیده اند قطعا به این مسئله پی برده اند که برخورد مسلحانه یک سویه نیست و دو طرف از خشونت استفاده می کنند.

بنابراین به نظر می رسد عملا، حضور این هیئت در سوریه چه به لحاظ سیاسی و چه به لحاظ رسانه ای به نفع نظام حاکم بر سوریه بوده و تا حدی باعث ایجاد تعادل بیشتری در عرصه رسانه ای و انعکاس واقعیت های سوریه شده است.

به نظر شما ورود این هیئت به سوریه چه نتایجی می تواند داشته باشد؟

یک معادله وجود دارد و آن هم این است که اکثریتی که در اتحادیه عرب حضور دارند معتقدند در سوریه باید تغییرات بنیادی ایجاد شود. بنابراین نمی توان پیش بینی کرد که هیئتی هم که فرستاده شده تا چه حد گزارش بی طرفانه ای ارائه می کند. اما به هر حال فرصتی است که سوری ها می توانند از آن در جهت ممانعت از دخالت خارجی استفاده کنند. چون هم افکار عمومی جهان عرب و هم افکار عمومی خود سوریه و حتی مخالفان سوری مخالف مداخله نظامی در این کشور هستند. تنها یک گروه از مخالفان سوریه هستند که از این مسئله دفاع می کنند و آن ها هم کسانی هستند که می خواهند به هر قیمتی در سوریه تغییرات اساسی ایجاد کنند. اما کسانی که در سوریه نگران آینده کشور خود هستند، ترجیح می دهند اگر هم تغییراتی در سوریه ایجاد می شود، بدون دخالت خارجی و یا از طریق اصلاحات باشد.

بنابراین این مسئله فرصتی را برای دولت و مخالفان سوریه و هم چنین جهان عرب ایجاد کرده که در این زمینه گام مثبتی را بردارند اما این که این مسئله چه نتیجه ای خواهد داشت قابل پیش بینی نیست.

منبع: تحریریه دیپلماسی ایرانی