تحریم بانک مرکزی، تیر به خودی غرب

اولین توقف رسمی‌ در لندن بود، جایی که کوهن مقامات انگلیسی را در روز 24 اکتبر برای مذاکره در مورد تحریم‌های جدید احتمالی علیه ایران در پاسخ به این توطئه ملاقات کرد. کوهن از آنجا پیام خود را به برلین، پاریس و رم ‌برد.

تحلیلگران معتقدند که تحریم‌های جدید قلب معاملات مالی ایران و بانک مرکزی این کشور را هدف قرار می‌دهد و می‌تواند اثر فلج کننده‌ای بر اقتصاد این کشور و قطع تقریبی تمامی ‌معاملات مالی بین‌المللی را به دنبال داشته باشد. کوهن روز 24 اکتبر در لندن گفت که تحریم‌ها می‌تواند تلاش‌ گسترده‌تری برای بازداشتن ایران از دنبال کردن قابلیت‌های هسته‌ای در پی داشته باشد.

کوهن در این رابطه افزود: "ما در صدد هستیم تا آن دسته از موسسات مالی که با فعالیت‌های غنی سازی هسته‌ای ایران سروکار دارند را در نظر داشته و سعی می‌کنیم که از فعالیت‌های مالی بین‌المللی آنها جلوگیری کنیم."

ایران نیز ضمن رد اتهام و هرگونه دست داشتن در ترور سفیر عربستان در امریکا؛ این ادعا‌ها را "بی معنی" خوانده است.

ایران از واکنش قاطعانه خودداری می‌کند

با توجه به سخنان علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران که روز 18 اکتبر گفت: "ایران در حال حاضر با سخت‌ترین تحریم‌‌های سیاسی و اقتصادی در طول 32 سال گذشته مواجه است."، می‌توان برداشت کرد که تهران در برابرهرگونه پاسخ محکم، خود را مقاوم نشان می‌دهد.

سفر کوهن به اروپا تعیین کننده بود، خواه واشنگتن برای قرار دادن بانک مرکزی در لیست سیاه و حمایت مورد نیاز بین‌المللی تلاش کند یا نه. هفته گذشته اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه پنج شخص که ادعا ‌شد در توطئه دست داشتند را اعمال کرد. همچنین این اتحادیه هشدار داد اگر ایران نتواند نگرانی‌ها در مورد برنامه هسته‌ای‌اش را بر طرف سازد، اقدامات بیشتری علیه ایران انجام خواهد شد.

در جلسه کمیته بانکداری مجلس سنا، کوهن بر اهمیت گسترش تحریم‌های ایالات متحده و اعمال آنها تاکید کرد. او گفت: "اگرچه موسسات مالی ایالات متحده هم اکنون به طور کلی از انجام هرگونه داد و ستد با هر بانکی، از جمله بانک مرکزی ایران، منع شده اند، با این حال در صورت کسب حمایت‌های چند جانبه، اقدامات بیشتر آمریکا علیه بانک مرکزی منجر به انزوای بیشتر این بانک می‌شود که تبعات موثری را در آینده بر ایران خواهد داشت.

فریدون خاوند، استاد روابط بین‌المللی اقتصادی و کارشناس اقتصادی ایران در پاریس، معتقد است هدف قرار دادن بانک مرکزی ایران، که به گفته او شریان اصلی ارتباط با خارج از کشور است، نقطه عطفی در اقدامات آمریکا علیه ایران خوا‌هد بود.

محدود کردن معاملات مالی ایران

کوهن همینطور گفت: "این اقدام می‌تواند آخرین مرحله قبل از تحریم صادرات نفت ایران باشد. بنابراین حرکت آمریکا علیه بانک مرکزی جهشی مهم در فرآیند کشمکش‌های طولانی میان تهران و واشنگتن خواهد بود."

چنین اقدامی‌ در صورت اجرا، اثر فلج‌کننده‌ای بر اقتصاد ایران، که 80 درصد درآمد ارزی‌اش متکی بر نفت است، خواهد‌ داشت. به عقیده فریدون خاوند، اگر بانک مرکزی ایران تحریم شود معاملات مالی کشور در سراسر جهان پر‌هزینه خواهد بود زیرا ایران ناچار است برای معاملات نفتی خود به معاملات غیراستاندارد متوسل شود.

وی افزود: "چنین چیزی به این معنا نیست که ارتباط ایران با جهان به طور کامل قطع خواهد شد، اما هزینه معاملات مالی ایران با جهان به شکل قابل توجهی افزایش پیدا خواهد کرد."

تحریم‌های غرب علیه بانک مرکزی ایران می‌تواند منجر به افزایش چشمگیر قیمت نفت شود که می‌تواند اثر مخربی بر بازار‌های جهانی داشته‌ باشد. این به نوبه خود می‌تواند به امریکا و متحدانش که در حال مبارزه و تحت کنترل گرفتن رکود اقتصادی جهانی هستند، صدمه وارد کند.

بلوف سیاسی یا تهدیدی جدی؟

مقامات ایرانی آشکارا تهدید‌ تحریم‌ها علیه بانک مرکزی ایران را بی‌اهمیت جلوه داده و مدعی شدند که ایران برنامه‌هایی برای مقابله با این اقدام دارد. به نظر می‌رسد که این یکی از دلایلی‌ست که برخی مقامات ایرانی تهدید‌های ایالات متحده را یک "بلوف سیاسی" برداشت کرده و تلاشی برای منحرف کردن افکار عمومی ‌ایالات متحده از بحران مالی تلقی می‌کنند.

ماه گذشته محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی، گفت: "هر دولتی که برای تحریم بانک مرکزی ایران تلاش کند خود را مضحکه جهانیان قرارداده است."

صرف‌نظر از دیدگاه مقامات رسمی، برخی در ایران در رابطه با چشم‌انداز تحریم‌های جدید ابراز نگرانی کرده‌اند. جمشید پژویان، اقتصادان ایرانی، رئیس شورای رقابت و تئوریسین طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، هفته گذشته گفت که ایران باید تهدید تحریم‌ها علیه بانک مرکزی را جدی بگیرد.

قسمت دشوار برای ایالات متحده، در صورتی که تصمیم به تحریم بانک مرکزی ایران بگیرد، همراه کردن کشور‌های دیگر با خود است. کشورهایی نظیر چین که از ایران نفت خریداری می‌کند.

وین وایت، مقام ارشد پیشین اداره اطلاعات و تحقیقات بخش خاورمیانه در وزارت امور خارجه آمریکا، در مصاحبه خود با رادیو اروپای آزاد گفت که ایالات متحده باید کشور‌های دیگر را از صحت اتهام علیه ایران، در مورد توطئه قتل سفیر عربستان، متقاعد سازد ضمن اینکه واشنگتن شواهد محکمی ‌پیرامون این پرونده در اختیار دارد.

گروه‌هایی که به احتمال زیاد در تحریم‌ها شرکت خواهند کرد، نزدیک‌ترین متحدان آمریکا خواهند بود. بدیهی‌ست که بریتانیا و ژاپن و برخی قدرت‌های اروپایی نظیر فرانسه با آمریکا همراه خواهند بود، اما وجود چین و روسیه از این مشارکت جلوگیری خواهد کرد. زیرا چنین امری برخلاف منافع کلان آنها در ایران خواهد بود و ایالات متحده هرگز قادر نخواهد بود دامنه اطلاعات وسیعی که با متحدان رازدار خود در میان می‌گذارد را با آنها نیز در میان بگذارد.

هفته گذشته ایالات متحده اعلام کرد گروهی را به منظور ارائه جزئیات بیشتر در رابطه به این توطئه به کشور‌هایی از جمله روسیه، چین و ترکیه اعزام کرده‌است.

منبع: آسیا تایمز