کدام زن آقای عبدالله؟

خبرآنلاین- ملک عبدالله به زنان در عربستان حق رای داد. با اینهمه هیچ کس چندان در رسانه های غربی و عربی در خصوص این اصلاحات ننوشت. حقیقت هم این است که چیز چندانی در این خصوص برای نوشتن وجود ندارد. زنان سعودی از حقوق چندانی برخوردار نیستند. منظور ما هم از حقوق استانداردهایی است که غربی ها از این عنوان در ذهن دارند:حق رای، حق رانندگی و یا حق سفر بدون محافظی از جنس مذکر.

با اینهمه خاندان سلطنتی بیست و پنجمین روز از ماه سپتامبر را به تاریخی فراموش ناشدنی برای زنان سعودی بدل کردند. روزی که ملک عبدالله در اصلاحاتی غیرقابل پیش بینی به زنان حق رای داد. اکنون هرجا هرکس از این اصلاحات سخن می گوید آن را در متن انقلاب های عربی تعبیر می کند.

دستور ملک عبدالله بی شک تغییری شگرف است. حتی می توان آن را پیشرفتی شایان هم خواند. نخستین انتخاباتی که زنان می توانند در آن شرکت کنند سال 2015 میلادی خواهد بود. در همان انتخابات آنها حق شرکت در رقابت ها به عنوان کاندید را هم خواهند داشت. البته انتخابات شوراهای مشورتی نزدیک تر است و زنان می توانند در انتخابات سال 2012 شرکت کنند.

اصلی ترین سوال این است که چرا خاندان سعود تا این اندازه دیر به فکر اصلاحات افتاد؟ملک عبدالله 88 سال سن داشته و البته مجموعه ای از بیماری ها را هم در خود جای داده است. شاید سال دیگر در همین بازه زمانی دیگر او زنده نباشد. جانشین احتمالی وی هم شاهزاده سلطان 87 ساله است. البته بسیاری پیش بینی می کنند که وی که در حال حاضر هم در بیمارستانی در نیویورک بستری است تا یک سال دیگر زنده نماند و زودتر از ملک عبدالله فوت کند. دومین نفر هم شاهزاده محافظه کار سعودی نایف است. مردی که نسبت به مسائل زنان دیدگاه های بسیار متفاوت تری از ملک عبدالله دارد. وی در چند ماه گذشته با داغ شدن بحث اصلاحات در شبه جزیره بارها و بارها مخالفت صریح خود را با رانندگی زنان هم اعلام کرد.

در سالهای نخست به قدرت رسیدن ملک عبدالله همگان وی را مردی اصلاح طلب می دانستند. البته اعتبار وی به عنوان مردی اصلاح طلب اندک اندک در سالهای اخیر سیر نزولی خود را طی کرده است.به نظر می رسد که وی از قدرت کافی برای پیشبرد اصلاحات مدنظر در خاندان سلطنتی برخوردار نیست. وی از جانب شاخه سنی محافظه کار حاضر در قدرت تحت فشار است. البته خاندان سلطنتی تمام تلاش خود را به کار گرفته تا این تغییرات را با اسلام سنتی همخوانی بدهد و یا حداقل اینگونه وانمود کند. ملک عبدالله هم در سخنان خود بارها تاکید کرد که همگان از جایگاه زن در اسلام آگاه هستند و این جایگاهی نیست که بتوان آن را بازتعریف کرد.

با اینهمه به نظر می رسد که ملک عبدالله اخیرا هیچ تصمیم واحد و خاصی را به تنهایی اتخاذ نکرده است. یک منبع نزدیک به خاندان سعود اخیرا افشا کرد که وی در طول روز تنها چند ساعت از هوشیاری کافی برای تصمیم گیری و کار برخوردار است.
هفته گذشته بود که ملک عبدالله حیاتی ترین تصمیم این اواخر را اتخاذ کرد: رئیس جمهوری یمن علی عبدالله صالح سرانجام پس از چهار ماه با چراغ سبز خاندان سعود و واشنگتن موفق شد به صنعا بازگردد. این بازگشت محصول مشترک تصمیم واشنگتن و ریاض بود اما بسیاری آن را اتفاقی می دانستند که برای آینده یمن به صلاح نبود.

هیچ کس نمی داند که چه کسی پشت پرده چراغ سبز عربستان به صالح برای بازگشت بود اما همگان می دانند که پشت سر اصلاحات وی در حوزه زنان یکی از دختران او عدیله بود که در چند سال اخیر تلاش های فراوانی را به نام خود برای پیشبرد حقوق زنان ثبت کرده است. وی سالهاست که عزم خود را جزم کرده تا بتواند به زنان حق رانندگی ببخشد. بسیاری وی را قدرت پشت پرده انتصاب یک زن در سال 2009 برای نخستین بار به عنوان معاون وزیر اموزش و پرورش می دانند. نورا الفیض نخستین زنی بود که در دولت چنین پستی را به خود اختصاص داد. اگر داستان دختر ملک عبدالله را از روایت وی جدا بدانیم باید او را به عنوان مردی به تاریخ سیاسی عربستان معرفی کنیم که چندان میلی به اعطای حقوق اساسی به زنان نداشت.

در سال 1994 زمانی که در خصوص جانشین های ملک فهد می نوشتم به این نکته اشاره کرد که ملک عبدالله سنت اسلامی را رعایت کرده و چهار همسر برگزیده است. رعایت این سنت از سوی ملک عبدالله تاثیر بسیاری بر روی شجره نامه خاندان سعود و داستان انتصاب جانشین وی داشته است. بدر جوان ترین پسر وی زمانی به دنیا آمد که او واپسین سالهای نود سالگی را پشت سر می گذاشت. سهاب دختر وی نیز که با پسر پادشاه بحرین وصلت کرده است در سال 1993 به دنیا آمد و زمانی که او هفتاد سال سن داشت. بر اساس افشاگری های ویکی لیکس ملک عبدالله همچنان روزی چند پاکت سیگار می کشد و البته برای بیشتر زنده ماندن از انواع داروهای جوانی و داروهای محرک جنسی استفاده می کند. اکنون سوال اینجاست که آیا عربستان با این ساختار سنتی همان چیزی است که زنان سعودی به دنبال شرکت در انتخابات آن هستند؟