مسئول پرونده هسته ای ایران کیست؟
ایران هسته ای نوشت: در دو روز گذشته مطالبی روی برخی پایگاه های اینترنتی منتشر شده است که مضمون آنها کنار گذاشته شدن سعید جلیلی از روند مدیریت پرونده هسته ای ایران و انتصاب علی اکبر صالحی به جای اوست.این مطالب به نقل از یکی دو سایت اینترنتی و بدون ارائه هیچ خبر موثق یا تحلیل جدی و معتبری صرفا با استناد به اینکه وزیر خارجه اخیرا در بحث هسته ای فعال تر شده نتیجه گرفته اند که دبیر شورای عالی امنیت ملی در حال حذف از چرخه مذاکرات هسته ای است!
اگرچه شائبه سیاسی کاری و تلاش برای تشدید اختلاف های داخلی در شرایط حساس فعلی نزد منابع اصلی منتشر کننده این تحلیل بوضوح دیده می شود، اما بسیاری از پایگاه های اینترنتی درج کننده این مطالب بی شک هدفی جز ابراز نگرانی نسبت به کمرنگ شدن نقش جلیلی که بی شک موفق ترین مذاکره کننده در تاریخ پرونده هسته ای ایران است، نداشته اند.
درباره این تحلیل چند نکته مهم هست که تذکر آنها ضروری است:
۱- نخست اینکه این تحلیل از اساس اشتباه است و هیچ تغییری در روند مدیریت پرونده هسته ای ایران رخ نداده است. همچنان و بنابه دستور صریح رهبر معظم انقلاب اسلامی، شورای عالی امنیت ملی تنها مرجع تصمیم گیرنده درباره این پرونده و دبیر آن مسول پرونده هسته ای کشور است. این روندی است که در دوران حسن روحانی و علی لاریجانی هم عینا برقراربوده است. بنابراین در واقع سوال این نیست که آیا جلیلی از روند مدیریت پرونده هسته یا ایران حذف شده است یا نه بلکه سوال این است که هدف از این دورغ سازی ها آن هم در موقعیتی که برنامه هسته ای ایران یکی از حساس ترین دوران های خود را می گذراند، چیست؟
۲- دومین نکته این است که همه آنها که آشنایی حداقلی با روند مذاکرات هسته ای دارند می دانند که در طول تاریخ حدود یک دهه ای پرونده هسته ای ایران، وزارت خارجه، سازمان انرژی اتمی و برخی نهادهای دیگر همواره به عنوان بازوی کارشناسی شورای امنیت ملی عمل می کرده و در موارد متعدد عهده دار انجام پروژه هایی می شدند که در واقع در مرجع اصلی رسیدگی کننده به پرونده درباره آن تصمیم گیری شده بود. بنابراین اینکه فی المثل وزیر خارجه به سفری برود که در آن مذاکرات هسته ای انجام می شود امری کاملا عادی و تکراری است و مهم این است که سیاست های کلی و در مواردی جزئی چنین مذاکراتی، همواره در شورای عالی امنیت ملی تدوین می شود و نه هیچ جای دیگر. در سال های گذشته موارد متعدد و تقریبا غیر قابل شمارشی وجود داشته است که فی المقل فرآیند دریافت نامه ها از مسئول مذاکره کننده در گروه ۱+۵ و ارسال پاسخ آن از طریق کانال های وزارت خارجه انجام شده است و این موارد همچنان هم تداوم خواهد داشت اما مطلقا به این معنا نیست که دبیر شورای امنیت ملی از فرایند مذاکرات هسته ای کنار گذاشته شده و مثلا وزیر خارجه جای وی را گرفته است. همچنان که فی لمثل کانال بسیاری از تعاملات فنی و حقوقی با آژانس سازمان انرژی اتمی است اما آنجا هم این شائبه هرگز بوجود نیامده است که کسی در حال موازی کاری با شورای عالی امنیت ملی است.
۳- نکته سوم که احتمالا کمتر مورد توجه قرار می گیرد این است که همه مذاکرات هسته ای همواره در حدی نیست که لازم باشد دبیر شورای عالی امنیت ملی خود در ان مشارکت کند بنابراین کاملا طبیعی است که در مواردی این مذاکرات بر عهده نهادهای مرتبط با موضوع گذاشته شود. اما مهم این است که توجه شد در این موارد نهاد مذاکره کننده –مثلا وزارت خارجه- نه سیاستگذار است و نه تصمیم گیرنده و صرفا به عنوان بازوی شورای عالی امنیت ملی عمل می کند.
۴- درباره طرح گام به گام روسیه درباره برنامه هسته ای ایران هم عینا همین موضوع صادق است. درست است که صالحی این طرح را دریافت کرده اما تنها مرجع بررسی و پاسخگویی به این طرح دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی است که مانند همه موارد دیگر، در تصمیم گیری های کلان مربوط به برنامه هسته ای حرف آخر را می زند. در واقع اساسا امکان واگذاری مسئولیت پرونده ای مانند هسته ای که یک پرونده بین سازمانی و بین بخشی است به نهادی چون وزارتخارجه وجود ندارد و این وزارتخانه تنها می تواند عضوی از فرایند –البته عضو موثر- باشد نه اداره کننده آن.
۵- کاملا طبیعی است که کسانی که از اینکه فردی مانند سعید جلیلی عهده دار مسئولیت پرونده هسته ای ایران است ناخشنود باشند. در راس این جماعت ناخشنود غربی ها هستند که همواره جلیلی را مذاکره کننده ای دقیق، باهوش و شکست ناپذیر یافته اند. در داخل کشور هم، هم زخم خوردگان فتنه که (که اتفاقا مدیریت پرونده آن هم با شورای عالی امنیت ملی بوده است) و هم منحرفانی که همواره فردی مانند جلیلی را مانعی بزرگ بر سر راه تحقق مطامع خویش می دیده اند از این وضع راضی نیستند. شخصیت جلیلی او را به عنصری تبدیل کرده که در قلب کلیدی ترین مسائل و بحران های داخلی و خارجی کشور قرار دارد و این جایگاه از جانب همه طرف های درگیر با این مسائل به عالی ترین شکل ممکن به رسمیت شناخته شده است. بنابراین، این نارضایتی طبعا بی اهمیت تر از آن است که توجه به آن ضرورتی داشته باشد خصوصا اکنون که بازی دشمن به راه انداختن مباحثی از این قبیل و القاء وجود اختلاف در سطوح عالی نظام است.
نظر شما :