نگاهی به موضع ایران در قبال لیبی و انقلابیون

تاکنون بیش از 30 کشور شورای ملی انتقالی لیبی را به رسمیت شناخته اند. به گزارش رویترز، آخرین کشورهایی که روز سه شنبه این شورا را رسمی و مشروع خواندند، عبارت بودند از عراق، مغرب، بحرین، یونان و نیجریه. پیش از همه امریکا و اعضای اصلی اتحادیه اروپا این شورا را به رسمیت شناخته بودند.

البته در میان قدرت های بزرگ، روسیه همچنان گفته است که شورای ملی انتقالی را تنها نماینده برحق مردم لیبی نمی داند ولی آن را به عنوان یک طرف مذاکرات به رسمیت می شناسد. روسیه می گوید که قذافی باید برود اما در عین حال همچنان با حضور ناتو سر ناسازگاری دارد و این سازمان را متهم کرده که با بمباران های خود از ماموریت سازمان ملل مبنی بر حفاظت از غیرنظامیان فراتر رفته است.

چین نیز دیگر عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل اسیت که چون روسیه عملیات هوایی ناتو علیه لیبی را محکوم کرده است. یقینا از همین روست که اعضای شورای انتقالی هم از همین امروز اعلام کرده اند در دولت آتی خود با چین و روسیه مشکل خواهند داشت و درخصوص اعطای امتیازهای اقتصادی و نفتی به این دو کشور تجدیدنظر خواهند کرد. چین و روسیه از زمان شروع مبارزات مردم لیبی علیه قذافی، موضعی احتیاط آمیز و دوگانه را اختیار کردند و همچون همیشه ساز مخالف با غرب نواختند و اعلام کردند که ترجیح می دهند، اصلاحات سیاسی به جای براندازی در لیبی مدنظر قرار گیرد. همین رویکرد را در قبال سوریه نیز دارند و انتظار وتوی تصمیمات تحریمی غرب علیه دمشق در شورای امنیت از سوی آنها انتظار غریبی نیست.

اما محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز گفت شورای ملی انتقالی را به رسمیت می شناسد. اتحادیه عرب هم کمی پس از حمله نیروهای قذافی به تظاهرات ضددولتی، لیبی را از عضویت در این اتحادیه معلق کرد و متعاقب آن شورای انتقالی را به رسمیت شناخت. ترکیه نیز نخست در خرداد ماه شورای ملی انتقالی را به عنوان نماینده مشروع مردم لیبی به رسمیت شناخت و روابط دیپلماتیک خود را با دولت قذافی قطع کرد.

روز گذشته درحالی که اخبار لحظه به لحظه مبنی بر سقوط قریب الوقوع طرابلس مخابره می شد، سرانجام وزارت امور خارجه ایران نیز درباره تحولات لیبی بیانیه ای صادر کرد. در بیانیه وزارت خارجه آمده بود: "جمهوری اسلامی ایران تحولات لیبی را که در پی ایستادگی مردم مسلمان این کشور طی ماه های اخیر نماد دیگری از حرکت مردمی در منطقه را به نمایش گذاشت، به مردم مسلمان این کشور تبریک می گوید. خیزش مردمی در لیبی بار دیگر نشان داد که تمکین به خواسته ها و مطالبات بحق مردم و احترام به آرا و نظرات آنان یک ضرورت انکارناپذیر است."

با این حال در این بیانیه این موضوع به چشم نخورد که آیا دولت ایران، شورای انتقالی لیبی را به رسمیت می شناسد یا خیر. در این بیانیه ضمن تجلیل از حرکت مردمی اخیر در لیبی آمده بود: "جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست های اصولی خود از ابتدا با حمایت از حرکت مردمی در لیبی و مخالفت با هر نوع دخالت خارجی و کشتار مردم بیگناه بر ضرورت تحقق مطالبات بحق مردم بویژه حق تعیین سرنوشت تأکید کرده است."

در بیانیه وزارت خارجه، ابراز امیدواری شده که مردم مسلمان لیبی که با مجاهدت خود استعمارگران را از سرزمین اسلامی خویش بیرون راندند با استمرار حضور خود در صحنه و با حفظ هوشمندی لازم از قیام خود صیانت کرده و آن را در مسیر حفظ استقلال، وحدت ملی، عزت، سرافرازی، سازندگی و آبادانی کشورشان هدایت کنند.

درواقع روح بیانیه تهران در مورد انقلاب لیبی، بیش از هر چیز نشان دهنده همسویی تهران با مردم لیبی و مخالفت با حضور غرب در این کشور است. نزدیکی موضع تهران به موضع روسیه کاملا مشهود است و نقطه مشترک این مواضع، انتقاد از حضور غرب در لیبی است. شاید همین دخالت ناتو در لیبی است که سبب شده تا تهران نسبت به استقلال انقلاب و انقلابیون لیبی تردید و تشکیک داشته باشد و تا استقرار کامل نظام جدید در این کشور، حمایت صددرصدی از شورای انتقالی نداشته باشد. اگرچه ممکن است این روند به بدبینی نظام جدید لیبی به تهران نظیر آنچه در قبال چین و روسیه اتخاذ شده، منجر شود و دیپلماسی ایران را با این کشور دچار دست انداز کند.