چرا امریکا در برابر طرح روسیه سکوت کرد؟
ایرنا نوشت:در حالی که دبیر شورای امنیت ملی روسیه برای ارایه جزییات طرح جدید مسکو موسوم به ‘گام به گام’ درباره موضوع هسته ای ایران به تهران سفر کرده است، واشنگتن به عنوان مهم ترین بازیگر مخالف پایان بن بست موجود، همچنان در قبال این پیشنهاد، سکوت اختیار کرده است. ’ نیکلای پاتروشف ‘ در حالی روز گذشته ( دوشنبه ) با سفر به تهران ، مذاکره با ‘ سعید جلیلی ‘ دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران را آغاز کرد که چند هفته قبل ‘ سرگئی لاوروف ‘ وزیر امور خارجه روسیه در کنفرانس مشترک خبری با ‘هیلاری کلینتون’ همتای آمریکایی اش، از طرح جدیدی از سوی مسکو برای برون رفت از وضعیت کنونی و انجام مذاکرات تهران با گروه ۱+۵ خبر داد.
آنچه در این کنفرانس مطبوعاتی و پس از آن بر زبان مقامهای روس جاری شد، حاکی از آن بود که پیشنهاد تازه مسکو ساز و کاری را مطرح می کند که در قبال اقدامات مثبت ایران در حوزه موضوع هسته‌ای، پاسخ غرب در قالب لغو تدریجی تحریم‌ها را عملیاتی کند؛ با این وجود مقامهای روس در باره جزییات این طرح و مکانیزم طراحی شده برای آن سخنی نگفتند و از این رو ، سفر پاتروشف به تهران می‌تواند ابهام ها در این باره را از میان بردارد.از جمله این ابهامات و پرسش های فراروی طرح گام به گام مسکو این است که روس ها تاکنون اعلام نکرده اند که ایران در قالب این طرح باید همان سوالات مطرح شده در مدالیته ۲۰۰۷ را بار دیگر به آژانس بین المللی انرژی اتمی پاسخ گوید یا اینکه مسکو خواهان پاسخ دادن تهران به تمامی یا برخی از پرسش های اعضای گروه ۱+۵ ( متشکل از پنج عضو دایم شواری امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان) است؟ادامه….
ابهام دیگر این است که آیا روسیه به عنوان عضو دائم شورای امنیت می تواند تضمین دهد که به ازای هر گام مثبت از سوی ایران این توانایی را دارد تا تحریم های اعمال شده علیه تهران در قطعنامه های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷و ۱۹۲۹ به همراه تحریم های یکجانبه آمریکا، اتحادیه اروپا و برخی دیگر از متحدان آنها مانند ژاپن، استرالیا و کره جنوبی را لغو کند یا نه؟ و آیا امضای دیگر طرفهای مذاکره با ایران در گروه ۱+۵ نیز ذیل این طرح خواهد نشست یا خیر؟
از این رو، یافتن ضمانت اجرا برای این تعهد جدید غرب در قبال ایران در شرایطی که این گروه از کشورها، سابقه بدقولی و اجرا نکردن تعهدات خود در قبال ایران را در کارنامه دارند، مولفه ای مهم و اساسی در پاسخ جمهوری اسلامی ایران به پیشنهاد روسیه تلقی می‌شود.
دیگر ابهام طرح روس‌ها، در ارتباط با طرح مفهوم شفاف سازی فعالیت های هسته ای ایران است و حال آن که تمامی این فعالیتها تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی است و این نهاد بین المللی نیز بارها در گزارش های خود بر عدم انحراف فعالیت های هسته ای ایران تاکید کرده است.
از منظر کارشناسان، پرسش و ابهام دیگر طرح گام به گام مسکو درباره امتیازی است که روس ها می گویند به ازای هر گام مثبت ایران، به تهران داده خواهد شد.
تاکنون موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران در قبال این طرح از مجاری ذیصلاح و مسوول مذاکرات هسته‌ای در شورای عالی امنیت ملی ایران یا دیگر مقامات رسمی ایرانی اعلام نشده است اما منابع پارلمانی روز گذشته (دوشنبه) به ایرنا گفتند که یکی از محورهای سفر آتی ‘علی اکبر صالحی’ وزیر خارجه ایران به مسکو در این رابطه خواهد بود.
** سکوت آمریکا و اروپا در قبال طرح مسکو
این رایزنی‌ها در شرایطی انجام می‌شود که هنوز آمریکا و تروئیکای اروپایی و همچنین چین به عنوان عضوی دیگر از گروه ۱+۵ موضعی مبنی بر پذیرش این طرح اتخاذ نکرده‌اند.
در این میان، حتی ‘هیلاری کلینتون’ وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانس مشترک خبری با ‘سرگئی لاوروف’ همتای روسی خود در رابطه با موضع کاخ سفید در رابطه با این طرح سکوت اختیار کرد؛ سکوتی که نشان داد سیاست واشنگتن همچنان حل نشدن موضوع فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران به عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن تهران است.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۳ و با اتخاذ راهکارهای ابتکاری تعلیق ۲٫۵ ساله فعالیت های هسته ای، پاسخ به سوالات آژانس بین المللی انرژی اتمی در قالب مدالیته ۲۰۰۷ ، پذیرش طرح مبادله سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران در قالب بیانیه تهران و مذاکرات اخیر در استانبول نشان داده است که تصمیم دارد تمامی بهانه های کشورهای غربی در رابطه با فعالیت های صلح آمیز هسته ای اش را از میان بردارد اما آمریکا و متحدان اروپایی آن نشان داده اند که هیچ گاه بدنبال حل مساله نبوده اند و با پیشبرد سیاست مذاکره برای مذاکره، هیچ گاه نتیجه ای عملی از مذاکرات را جستجو نکرده‌اند.
حال باید دید نتایج سفر ‘علی اکبر صالحی ‘ وزیر خارجه ایران با توجه به ملاحظات خاص تهران درباره حقوق هسته ای ملت ایران چه خواهد بود.
** گمانه زنی ها درباره دیگر محورهای سفر مقام روسی به تهران
رسانه های داخلی و خارجی در گمانه زنی اهداف سفر دو روزه ‘پاتروشف’ به تهران در مذاکرات طرفین درباره مسایل دیگر منطقه‌ای و بین المللی نظیر بیداری اسلامی در منطقه، جنگ ناتو در لیبی و تحولات سوریه اشتراک نظر دارند و دیدگاه‌های تهران و مسکو نیز در برخی از این مسایل مشترک است.
روسیه به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکنون با صدور هر قطعنامه ای علیه سوریه مخالفت کرده است و تهران نیز به عنوان کشور دوست و برادر سوریه اعتقاد دارد ریشه تحولات در این کشور ناشی از مداخلات خارجی است و باید از اصلاحات آغاز شده توسط ‘بشار اسد’ رییس جمهوری سوریه حمایت کرد.
از سوی دیگر، روس ها نیز مانند جمهوری اسلامی ایران با شیوه در پیش گرفته شده در برابر لیبی مخالف هستند. وزیر امور خارجه ایران نیز اعلام کرده است که تهران طرحی برای حل معضل لیبی دارد تا مانع از کشته شدن بیشتر افراد بی گناه در این کشور ساحلی دریای مدیترانه شود و آن را با ‘کشورهای دوست’ مطرح خواهد کرد.
اما ایران و روسیه علاوه بر همسایگی و داشتن روابط تاریخی، پروژه های متعددی نیز در دستور کار دارند که شاید بتوان آغاز به کار اولین نیروگاه اتمی ایران در بوشهر را مهم ترین آنها در شرایط فعلی دانست. نظر به این که پیش از این، دعوت از مقامهای ارشد روس نظیر دیمیتری مدودوف و ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری و نخست وزیر روسیه برای حضور در مراسم راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر مطرح بود، این پرسش نیز مطرح است که آیا در مذاکرات پاتروشف – جلیلی در تهران این موضوع نیز بررسی خواهد شد یا خیر؟
موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی ایران و روسیه و همسایگی دو کشور از طریق آبهای دریای خزر، تحکیم روابط دوجانبه را ضروری کرده است و به نظر می رسد، تعیین رژیم حقوقی دریای خزر، همکاری های امنیتی تهران – مسکو ، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و مسایل دیگر منطقه ای و بین المللی مورد علاقه از دیگر محورهای مذاکرات پاتروشف در تهران باشد.
ترسیم افق همکاری‌های اقتصادی نیز در پرتو مذاکرات امروز و دیروز تهران و مسکو قابل تصور است؛ همچنانکه روسیه تا سال ۲۰۲۰ به یکی از بزرگترین اقتصادهای دنیا تبدیل خواهد شد، می تواند به ایران به عنوان یکی از شرکای بزرگ خود با توجه به بازار ۷۴ میلیونی آن بنگرد.
بدین ترتیب، با تحکیم مناسبات جمهوری اسلامی ایران و روسیه به عنوان دو کشور مهم و تاثیرگذار بر معادلات سیاسی جهان امروز، منافع ناشی از همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی تهران و مسکو می تواند از فراسوی مرزهای دو کشور عبور کند و تامین ثبات و امنیت منطقه را نیز همراه داشته باشد.
نظر شما :