بشار نگران نباش، ارتش با توست
دیپلماسی ایرانی: با آغاز موج تظاهرات مردمی در سوریه و کشیده شدن آن تا دمشق یک پرسش بزرگ برای کارشناسان مطرح شده است: آیا ارتش در صف تظاهرکنندگان خواهد ایستاد؟ تجربه انقلاب‌های عربی در مصر، تونس، لیبی و یمن نشان داده که در تمامی آنها ارتش در کنار مردم ایستاده و توانسته تا اندازه‌ای انقلاب‌ها را کنترل کند، اما در سوریه چطور؟
پایگاه خبری میدل‌ایست آن‌لاین، ضمن واکاوی این موضوع این سئوال را با کارشناسان و تحلیلگران مسائل سوریه مطرح کرده است. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، ارتش سوریه تا آخر در کنار بشار اسد خواهد ایستاد و تا بدین لحظه بسیار بعید به نظر می‌رسد که از رئیس جمهوری سوریه بخواهد فاصله بگیرد. دلیل عمده‌ای که اکثر آنها می‌آورند این است که اکثر فرماندهان ارتش سوریه را علویان متمایل به بشار اسد تشکیل می‌دهند و این مسئله باعث می‌شود که بگوییم احتمال بسیار کمی وجود دارد که آنها بخواهند در صورت افزایش تظاهرات و تنش‌های داخلی در سوریه به بشار اسد فشار بیاورند. بر خلاف ارتش‌های تونس و مصر در سوریه بسیاری از فرماندهان ارتش از وابستگان به بشار اسد هستند. با وجود این که سنی‌ها نیز در ارتش سوریه حضور دارند و در دوران ریاست جمهوری بشار اسد توانسته‌اند ترفیع درجه بگیرند ولی تاثیرگذاری آنها بر ارتش بسیار ضعیف است. به خصوص این که نظارت بر ارتش بر عهده ماهر اسد، برادر بشار اسد است که اکثر هنگ‌های آن را علویان تشکیل می‌دهند. ماهر برادر کوچک‌تر بشار اسد است که نظارت بر گارد ریاست جمهوری، گارد جمهوری، ارگانی موسوم به هنگ سپر که یکی از مراکز اصلی مرتبط با سازمان امنیت است و در حقیقت هسته امنیتی کشور را تشکیل می‌دهد را بر عهده دارد. افراد این مراکز را همگی علویان تشکیل می‌دهند.
و. اندرو تریل، متخصص امور امنیت ملی در دانشکده جنگ وابسته به ارتش امریکا و متخصص در امور ارتش سوریه در این باره می‌گوید: «شکست نظامی که امور را تا این اندازه در اختیار دارد و بر همه چیز مسلط است، قدرتی فراتر از قدرت بشر می‌طلبد. اینجا تونس نیست.»
ثکنات کارلیس، استاد دانشگاه پنسیلوانیا در ایالات متحده امریکا نیز می‌گوید: «نظام اصرار دارد که درجه‌داران علوی را در مراکز مهم ارتش منصوب کند تا از هر گونه حرکت شبیه کودتا از ناحیه ارتش جلوگیری شود. برخی از فرماندهان سنی ارتقای بسیار بالایی در ارتش کسب کردند اما از اختیاراتی که یک فرمانده مهم در ارتش در اختیار داشته باشد، برخوردار نیستند.»
بشار اسد و پدرش حافظ اسد، از علویان مناطق کوهستانی مشرف به دریای مدیترانه در سوریه هستند که وابستگی و ارتباطات گسترده‌ای با شیعیان دارند. پدر و پسر نزدیک به 41 سال است که بر سوریه حکومت می‌کنند.
بشار اسد، نزدیک به سه هفته است که شاهد بزرگترین تظاهرات و اعتراض‌های خیابانی دوران ریاست جمهوری‌اش بر سوریه است. وی وعده اصلاحات داده و گفته است که به وضعیت فوق‌العاده‌ای که نزدیک به 48 سال است بر این کشور اعمال شده ظرف چند روز آینده پایان می‌دهد و قانون تک حزبی کشور را نیز تغییر خواهد داد.
تریل در این باره می‌گوید: «برخی معتقدند که ماهر بیش از اندازه خشن است و فورا عصبانی می‌شود و برادرش بشار نیز به او اطمینان کامل دارد.»
بسیاری از کارشناسان رابطه دو برادر را اگر چه بسیار شبیه رابطه پدر و عموی آنها است ولی با آن دو بسیار متفاوت می‌دانند. در دهه هشتاد و در زمان ریاست جمهوری حافظ اسد، جایگاه ماهر را رفعت اسد، برادر حافظ اسد و عموی بشار و ماهر بر عهده داشت. وی در سال 1982 فرماندهی نیروهای ویژه در سرکوب شورشیان اخوان المسلمین که به همراه تعدادی از فرماندهان بعثی علیه حافظ اسد شورش کرده بودند، در شهر حماة را بر عهده داشت که کشتار گسترده‌ای را در آنجا انجام داد به گونه‌ای که گفته می‌شود دستور به قتل عام نزدیک به 10 هزار نفر داد و مناطق بسیاری را نیز با خاک یکسان کرد. رفعت چند سال بعد از نظام جدا شد و اپوزسیونی مخالف او را در تبعید تشکیل داد. ولی هیچ گاه در قامت اپوزسیون موفق نبود و اکنون نیز تقریبا در عرصه سیاسی سوریه ناپدید محسوب می‌شود. اما کارشناسان روابط بشار و ماهر را متفاوت می‌دانند و می‌گویند این دو به یکدیگر اعتماد کامل متقابل دارند. تا کنون نه ارتش از بشار خواسته که از قدرت کنار برود و نه بشار از ارتش خواسته که سرکوب گسترده‌ای انجام دهد. وی حتی از ماهر نخواسته که گارد جمهوری را برای برخورد با تظاهرکنندگان به کار بگیرد.
تریل می‌گوید: «اگر بنا باشد روزی ارتش میان تظاهرکنندگان و بشار اسد یکی را انتخاب کند، قطعا بشار اسد را انتخاب خواهد کرد چرا که می‌دانند اگر بنا باشد روزی بشار اسد از قدرت کنار رود، سنی‌ها بر سر کار خواهند آمد و آنها هم قطعا به نفع علوی‌ها کاری نخواهند کرد.»
وی تاکید می‌کند، می‌توان به ضرس قاطع گفت که همه علوی‌ها در داخل ارتش برای دفاع از نظام مبارزه می‌کنند. اگر فرماندهان سنی نیز بخواهند علیه بشار اسد فعالیتی را آغاز کنند، علویان قطعا آنها را حذف خواهند کرد.
نظر شما :