زمینه‌سازی برای تصویب قطعنامه‌هاى جديد

ديپلماسى ايرانى: مذاکرات دو روزه ايران و گروه 1+5 روز گذشته بدون نتيجه مشخص در استانبول ترکيه به پايان رسيد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که طرف مقابل از ارائه پاسخ‌هاى روشن به پيشنهادهاى تهران و طرح موضوعات فراتر از دستور کار «گفت‌وگو براى همکارى» ناتوان بود. پس از بی‌نتیجه ماندن مذاکرات باید دید که آیا تحریم‌ها علیه ایران شدیدتر خواهد شد و آیا ایران قراراست بار دیگر برای نه گفتن به پیشنهادهای غربی‌ها به پای میز مذاکره برود یا خیر.

تصور ما از پیش هم این بود که این نشست راه به جایی نمی‌برد. به دلیل اینکه گروه 1+5 به دنبال مواردی بود که آنها مد نظر سیاست‌گذاران خارجی ایران نبود. بنابراین معلوم بود که به نتیجه‌ای که مورد نظر ایران است نخواهد رسید. اما به طور کلی اسم مذاکره خوب است، بدین معنا که دوطرف از موضع هم آگاه شوند.

اما همان‌طور که از پیش می‌دانستیم خواسته‌ها و اهداف ایران مشخص بود و بارها اعلام کرده بودیم، و اعضای گروه نیز از قبل خواسته‌های خود را مطرح کرده بودند. تصور من بر این است که برخی از اعضای گروه 1+5 قطعنامه دیگری برای ایران داشته باشند، ولی برای چنین قطعنامه‌ای باید زمینه‌سازی کنند. به عبارت دیگر به این صورت عمل خواهند کرد که همانند گذشته اعلام کنند ایران نمی‌تواند وارد جامعه جهانی شود و دید تمامی کشورها را نسبت به جمهوری اسلامی خراب‌تر از پیش کنند. براساس چنین زمینه‌سازی جامعه جهانی را به این سمت سوق دهند که قطعنامه دیگری را علیه ایران تصویب کنند.  

در قطعنامه گذشته بسیاری از مواردی که اروپا و امریکا اعمال می‌کنند یا بسیار کمرنگ است یا اصلا وجود ندارد. در حقیقت این کشورها به صورت دوجانبه اعمالی را انجام می‌دهند. ممکن است قصد داشته باشند که این مسائل دوجانبه را وارد قطعنامه جدید کرده و آن را سنگین‌تر وضع کنند. هم اکنون هم باید گفت تبعات تحریم‌ها روی بخش خصوصی تاثیرگذار بوده است با اینکه در قطعنامه‌ها سخنی از بخش خصوصی به میان نیامده است.

باید مذاکره کننده‌ها سعی کنند به هر صورت که هست به این مذاکرات ادامه داده و نوع دیپلماسی خارجی ما نیز باید به نوعی باشد که اگر کشورهای 1+5 قصد داشته باشند که قطعنامه جدیدی را به شورای امنیت ارائه کنند، کشورهای دیگر جلوی تصویب چنین قطعنامه‌هایی را بگیرند.

نکته مهم دیگری نیز که باید در اینجا متذکر شد این است که بعید به نظر می‌رسد این نشست اثرات خیلی تندی بر گروه 1+5 گذاشته باشد که علاقه‌ای داشته باشند تحریم‌ها را افزایش دهند. همان‌طور که می‌بینیم چندی پیش امریکایی‌ها تعداد دیگری از شرکت‌ها را تحریم کردند و بسیار فراتر از آنچه تصویب شده بود عمل کردند. بنابراین به جای اینکه به صورت دوجانبه تحریم‌ها را افزایش دهند، بیشتر به دنبال زمینه‌سازی برای آن هستند.

سوال اصلی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چنین تحریم‌هایی تا چه اندازه بر جمهوری اسلامی تاثیر گذار است؟ باید در پاسخ گفت؛ بله تاثیرگذار بوده است، اما آن‌طور که طرف‌های غربی نشان می‌دهند، مسلما نیست. به عبارت دیگر ایران کشور قدرتمند و ثروتمندی است. آن طور که غربی‌ها می‌گویند ایران به زانو درآمده، قطعا چنين نيست ولی همان‌طور که ذکر شد شاید بیشترین تاثیر برروی همین بخش خصوصی و شرکت‌هایی باشد که در خارج با ایران کار می‌کنند. اما اینکه این تحریم‌ها تاثیر صدرصدی بر روند اقتصادی ایران داشته است را نمى پذيرم.     

ایران از اول انقلاب، در زمان جنگ دایما در تحریم بوده است، و این امر موضوعی جدیدی نیست و ایران نیزراه حل‌هایی هم پیدا کرده است. در پایان باید گفت در روزهای حساسی که امروزه نیز در حال سپری کردن آن هستیم اگر نتوانیم دیپلماسی فعالی را داشته باشیم، شاید در آینده نه چندان دور تحریم‌ها شدیدتر شود و اثرات بیشتری بر ایران داشته باشد.