تزريق پول داغ در اقتصاد جهانى
نویسنده خبر:
محمد شجاعی
گفتاری از فرشاد مومنی، کارشناس مسائل اقتصادی برای دیپلماسی ایرانی.
گفتاری از فرشاد مومنی، کارشناس مسائل اقتصادی، برای دیپلماسی ایرانی:
يکى از موضوعات اصلى مورد بحث در اجلاس اخير گروه بيست، بى اعتنايي کشورهاى عضو نسبت به آثار و پيامدهاى اقدامات اقتصادي شان بود و اينکه آنها غالبا منافع خاص خودشان را دنبال مى کنند. همچنین در باب اینکه کشورهای پیشرفته صنعتی تک‌روی نکنند و مسئله تعامل و درهم‌تنیدگی شدید اقتصادها با اقتصاد جهانی را مورد توجه قرار دهند، توافق کلی صورت گرفت.
مهمترین عنصر در این ماجرا به اعتبار این موضوع بود که در حدود شش ماه پیش، یونان دچار بحران اقتصادى شد و این بحران در مجموع برای کشورهای ديگر حدود هزار میلیارد دلار در کوتاه مدت هزینه برجای گذاشت. اما مسئله بنیادین در نظام اقتصاد جهانی این است که در میان همه کشورها، امریکا دارای موقعیت استثنایی و منحصر به فردی است.
بر اساس «معاهده برتون وودز» دلار امریکا حکم پولی با امتیازات خاص و ویژه را در میان کل کشورهای دنیا دارد. هم به سبب موقعیت خاصی که دلار امریکا دارد و هم به دليل نقش بسیار تعیین کننده‌ای که این کشور در تجارت جهانی ایفا می‌کند، روندهایی که در امریکا طی می‌شود نسبت به سایر کشورها با حساسیت بیشتری مورد توجه قرار می‌گیرد.
ماجرایی که در اجلاس اخیر گروه بیست اتفاق افتاد، در واکنش به اقدامی بود که امریکا انجام داد. در واقع تزریق 600 میلیارد دلار اوراق قرضه به اقتصاد امريکا نرخ بهره را از حد فعلی پایین‌تر برده است و انتقادهاى بسيارى را ازسوى ديگر کشورها به دنبال داشته است. از نگاه ساير کشورهای عضو گروه بیست، روانه کردن این میزان دلار به معنى وارد کردن پول داغ در اقتصاد جهانی است و این امر هم بر ارزش دلار امریکا و هم بالتبع، روی تجارت جهانی و همین طور همه ذخایر دنیا و ارزش‌های آن تاثیرگذار است. به همین دلیل کاملا انتظار می‌رفت که چنین واکنشی نشان داده شود.
از زمان کنفرانس «برتون وودز»، اقتصاددانان بزرگی مثل جان مینارد کینز در مورد زمانی که قرار می‌شود یک پول ملی نقش پول جهانی را بازی کند هشدار داده بودند. علی الاصول وقتی تعارضی بین منافع ملی و جهانی پدید می‌آید، مسلما سیاست‌گذاران این کشور منافع ملی خود را به منافع جهانی ترجیح می‌دهند و از این طریق بهاء اقدامات خود را به گردن دیگران می‌اندازند و هزینه ها را نیز به دیگران تحمیل می‌کنند.
آنچه که امروز اتفاق افتاده است مسئله جدیدی نیست، اما به دلیل حساسیت‌هایی که دارد واکنش‌های شدیدی نشان داده شده که همه کشورهای عضو گروه بیست به وي‍ژه پس از ماجرای بحران یونان و پس از آن هم بحران یورو، و همچنين بحرانى که در بازارهای مالی و پولی به وجود آمد، شدیدا دچار هراس شده‌اند. این امر کاملا همانند آن چیزی است که در فاصله بین جنگ جهانی اول و دوم پیش آمد و باعث شد که کشورهای دنیا را به سمت درون‌گرایی، حمایت‌گرایی و انقباض معنی‌دار در بازرهای جهانی فرا بخواند.
تاثیر روند جهانی اقتصاد بر ایران
از دو طریق می‌توان تاثیر این روندهای جهانی را بر اقتصاد ایران پیگیری کرد. به دلیل اینکه بخش اعظم درآمدهای نفتی ما از طریق دلار به دست آورده مى شود، طبیعتا اقداماتی که اثر آن کاهش نسبی ارزش دلار است، اگرچه ممکن است تراز تجاری امریکا را بهبود ببخشد، اما از طرف دیگر قدرت خرید دلارهای نفتی ما را نیز کاهش خواهد داد؛ و این موضعی است که باید ایران با حساسیت آن را دنبال کند.
اما طریق دیگر، آثار ناشی از واکنش‌های نوزده کشور عضو گروه بیست در این زمینه است. برحسب اینکه آنها به سمت چه واکنش‌هایی بروند و اینکه این واکنش‌ها چه تاثیری روی تولید جهانی و در نتیجه آن چه تاثیری روی قیمت نفت خواهد گذاشت، ایران از این کانال نیز ممکن است در معرض آسیب‌هایی قرار بگیرد. بحث و بررسی آسیب‌ها و تاثیر اقتصاد جهانی بر ایران موضوع مفصلی است که در مجال گسترده‌تری باید به آن پرداخته شود.
نظر شما :