متن و حواشی مذاکرات ژنو
نویسنده خبر:
جاوید قربان اوغلى
یادداشتی از جاوید قربان اوغلی، سفیر سابق ایران در آفریقای جنوبی و تحلیل‌گر مسائل سیاسی برای دیپلماسی ایرانی.
یادداشتی از جاوید قربان اوغلی، سفیر سابق ایران در آفریقای جنوبی و تحلیل‌گر مسائل سیاسی برای دیپلماسی ایرانی:
در جریان مذاکرات پرحاشیه ژنو و محدوده زمانی آن سه رویداد مهم رخ داد که هریک بنحوی با مساله هستهای در ارتباط بود.هرچند ناقوس پیروزی بزرگ مذاکرات ژنو آنچنان پر سروصدا نواخته شد تا شاید آن سه رخداد را در حاشیه نگاه دارد ولی چنانکه مشخص خواهد شد محور اصلی هر سه رخداد مورد اشاره به نحوی با مساله هستهای مرتبط بود. همان موضوعی که از دید آقایان تمام شده بود و قرارهم ظاهرا اين بود که در مذاکرات ژنو تنها بسته پيشنهادى ايران مورد مذاکره قرار گيرد وتیم مذاکره کننده نیز برای آن به ژنو اعزام شده بود.
اما این سه رخداد چه بود؟
1. آقای سعید جلیلی مذاکره کننده ارشد هستهای کشورمان در حاشیه نشست ژنو با آقای ویلیام برنز معاون وزیرخارجه آمریکا و نماینده این کشور در مذاکرات موسوم به 1+5 ملاقات کرد. این اولین ملاقات رسمی مقامات دو کشور در این سطح طی 30 سال گذشته در چارچوب دوجانبه بود. قبلاً نمایندگانی از دو کشور در حاشیه اجلاسهای منطقه ای و بین المللی مربوط به افغانستان و یا عراق دور یک میز جمع شده بودند ولی از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 هرگز شاهد ملاقات دو مقام ارشد به صورت جداگانه (آشکار یا محرمانه) نبودهایم.
تاکنون اطلاعاتی که پاسخگویی سؤالات و ابهامات متعددی که در افکار عمومی و حتی طرفداران پروپاقرص دولت- در باره دلایل این دیدار ایجاد شده، در اختیار مردم قرار نگرفته است. برخلاف طرف ایران که ظاهراً سکوت در این خصوص را به عنوان سیاست خبری خود برگزیده است، طرف مقابل اطلاعاتی ولو جسته و گریخته در مورد محتوی مذاکرات در اختیار افکار عمومی خود قرار داده است. ظاهراً آقای اوباما به شعار انتخاباتی خود "تغییر" بیشتر وفادار مانده است تا دولت ایران که مردم را فقط برای سردادن شعارهای "انرژی هستهای حق مسلم ماست" می خواهد.
ظاهرا پس از سال ها مذاکره و سيل اتهاماتى که تيم مذاکره کننده قبلى نثار شد،در همان مسيرى افتاده ايم که 4 سال قبل پيشنهاد شده بود با اين تفاوت که آن زمان فرمان دست اروپايى ها بود و اين بار آمريکا رهبرى آن طرف را در ميز مذاکره در دست دارد.
2. آقای منوچهر متکی وزیر امورخارجه دولت در اقدامی کم سابقه پس از شرکت در شصت و چهارمین نشست سازمان ملل متحد برای "بازدید از دفتر حفاظت منافع ایران" به واشنگتن دی سی پایتخت ایالات متحده آمریکا سفر کرد. براساس قوانین جاری آمریکا، اتباع ایرانی شرکت کننده در مجمع عمومی سازمان ملل حق ندارند از محدوده 40 مایلی نیویورک خارج شوند مگر اینکه مجوز دولت را دریافت نمایند.
دولت آمریکا در همین رابطه اعلام کرد به آقای متکی اجازه داده شد که به واشنگتن سفر کند. برخلاف ادعای طرف ایرانی آمریکایی ها به مصداق"جز راست نباید گفت – هر راست نشاید گفت" از متوسل شدن به دروغ پرهیز کرده و اعلام نکردند این مجوز فقط برای بازدید متکی از دفتر حفاظت منافع ایران در واشنگتن صادر شده است. آنان ترجیح دادند در مورد اهداف این سفر و مجوز صادره سکوت کنند. اخبار صادره از این سفر پرحاشیه مشخص کرد آقای متکی در سفر بازدید از دفتر حفاظت منافع با یکی از مسولین شورای روابط خارجی آمریکا ملاقات کرده است. خبری که وزارت خارجه کشورمان نیز آن را تکذیب نکرد. شاید هم این علت اصلی سفر همین ملاقات بود و بازدید از سفارت پاکستان که دفتر حفاظت منافع ایران زیر پرچم این کشور فعالیت شبه دیپلماتیک (کنسولی)میکند حاشیه تفننی سفر.
در دیپلماسی اخم و لبخند نیر به میل و اختیار دیپلمات ها صادر میشود. می گویند دیپلمات ها مریض نمیشوند مگر اینکه خودشان بخواهند. اینکه آقای وزیرخارجه به بهانه بازدید از دفتر حفاظت منافع تقاضای مجوز به واشنگتن را بکند نه با شان ایران همخوانی دارد و نه با شعارهای عزت مدارانه دهان پرکن دولت نهم ودهم. بازدید از دفتر حفاظت منافع در حوزه مسولیت بخش کنسولی و نهایتاً مالی – اداری وزارتخارجه است نه وزیرامورخارجه. اگر هم قرار است مردم خود را نامحرم دانسته و چیزی را از آنان پنهان داریم بهتر است از تمسک به دلایل مضحک پرهیز نماییم.
3. اما مسأله سوم و به یک اعتبار مهمتر از دو رویداد قبلی پیشنهاد آقای احمدی نژاد برای ارتقاء سطح مذاکرات موسوم به 1+5 از سطح فعلی (خاویر سولانا مسول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و چند مقام در حد معاون وزیر یا مدیرکل از کشورهای 1+5 ) به سطح سران این کشورهست. این پیشنهاد بدین معنی است که ایران خواستار مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکاست. البته آقای احمدی نژاد در کنار شعارهای جنجالی علیه غرب که گوش فلک را کر کرده و ضربات جبران ناپذیری به منافع ملی کشورمان وارد کرده، چندین بار سیگنال های بسیار پر رنگی برای نزدیکی به غرب به خصوص آمریکا فرستاده که جملگی با بی اعتنایی، عدم پاسخ و یا پاسخ مشروط واشنگتن روبرو شده است. نوشتن نامه تبریک پیروزی به اوباما و عدم دریافت پاسخ، اعلام آمادگی برای مناظره (بخوانید مذاکره) در چندین نوبت و عدم دریافت پاسخ و... قس علیهذا. افراط (و لابد اشتیاق ایشان) در اتخاذ این گونه مواضع سخاوتمندانه بگونه بود که انتقادات جدی یاران همفکرش را در نهاد های مختلف در پی داشت. پیشنهاد اخیر آقای احمدی نژاد که بهتر است آن را "درخواست ایران" بنامیم همچون پیشنهادات و یا ابتکارات ایشان با پاسخ سردی از سوی گیرندگان پیام روبرو شد.
اگرچه باور اینکه همه این اتفاقات بدون برنامه ریزی قبلی صورت گرفته باشد بسیار سخت است ولی از باب حسن ظن منتظر می مانیم تا پاسخ طرف مقابل به این سه رویداد که هر تاکنون در سیاست خارجی کشورمان از محرمات بود و اکنون مباح و یا حلال شده است، داده شود.
از همه اینها که بگذریم در عجبم از کسی که در مقام تعامل با منتقدان و مخالفان داخلی در هیبت شیر ظاهر می شود و هیچ محدودهای را برای از میان برداشتن حریف برخود حرام و یا حتی مکروه نمیداند ولی عزت یک ملت بزرگ را در طبق اخلاص گذاشته و در مقام تعامل با کسانی که خود "دشمن" میداند و بر آن پای میفشارد حتی در قامت روباه نیز ظاهر نمى شود تا چه رسد به اینکه جامه شیر
و پلنگ بر تن کند.
مخلص کلام اینکه 13 آبان روز مبارزه با استکبار جهانی پیش رو داریم .نمى دانم رييس دولتى که با اين شتاب براى رابطه با آمريکا- بخوانيد جهانخوار سابق- گام برمى دارد، چگونه مردم را به سر دادن شعارهایی که ظاهرا خود نیز بدان ها اعتقادی ندارد دعوت خواهد کرد. شاید این روز بتواند پاسخ ابهامات ما و ملت را بدهد.
نظر شما :