تمایز میان دو دیدگاه اقتصادی و سیاسی در پروژه ناباکو

توافق نامه خط لوله گازی ناباکو امضا شد. قرار است این خط لوله، گاز را از دریای خزر و خاورمیانه به ترکیه و از آن جا به کشورهای اتحادیه اروپا منتقل کند. طبق برنامه قرار است این خط لوله گاز تا سال ۲۰۱۴ به بهره برداری برسد.

گفتاری از دکتر مهدی تقوی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر اقتصاد بین الملل:

گروهی که بر این باورند عدم حضور ایران در پروژه ناباکو نشانه قدرت ایران است به جنبه سیاسی این پروژه توجه دارند، اما جنبه اقتصادی این گونه پروژه‌ها حکایتی دیگر است. در بعد اقتصادی حضور فعال هر کشور در پروژه‌هایی که سودآوری قابل توجه دارد نشانه قدرت محسوب می‌شود.

از دید اقتصادی اگر ایران به خط لوله ناباکو می‌پیوست می‌توانست همگام با دیگر کشورهای منطقه گاز خود را به اروپا صادر کند. در نقشه خط لوله ناباکو کشورهایی که در مسیر خزر تا اروپا قرار دارند با یک رنگ مشخص شده‌اند و این خط با رنگی دیگر به ایران متصل می‌شد، در واقع کشورهای امضا کننده قرارداد ناباکو در برنامه خود این پیش‌بینی را کرده‌اند که ایران یا پیش از امضای قرارداد و یا پس از آن به این پروژه خواهد پیوست.

از دیدگاه کشورهای اروپایی به طور بالقوه به نفع غرب است که ایران به پروژه خط لوله انتقال گاز خزر به اروپا بپیوند اما این نفع تنها برای اروپا نیست چراکه ایران نیز از این میان سود خواهد داشت، در این‌جا منافع متقابل مطرح است.

برای ایران این امکان وجود دارد که با بهبود وضعیت پروژه پارس جنوبی مازاد گاز خود را از یک سو به‌ وسیله خط لوله صلح به پاکستان و هند برساند و از سوی دیگر از طریق خط لوله ناباکو به اروپا صادر کند. با این صادرات گاز علاوه بر افزوده شدن بر درآمد نفتی کشور -که به نوبه خود توجیه منطقی اقتصادی است-می‌توان درآمد حاصل از صادرات گاز به اروپا را در تسریع روند پروژه‌های پارس جنوبی، تهیه تکنولوژی مورد نیاز برای استخراج گاز در مناطق جنوبی کشور و استفاده از گاز استخراج شده برای تزریق به چاه‌های نفتی که در حال نابودی است، به کاربرد و اقداماتی که بر تولید و صادرات نفت کشور نیز می‌افزاید.

اکنون قطر در حال استخراج گاز از میدان مشترک گازی خود با ایران است، اگر ایران بتواند -با تکنولوژی روزی که در قبال صادرات گاز خود به اروپا بدست می‌آورد- به استخراج گاز از میدان‌های پارس جنوبی اقدام کند، منافع اقتصادی سرشاری برای کشور حاصل خواهد شد که در نگاه اقتصادی دارای اهمیت است.