برای گفتوگو نیازی به میانجی نیست
نویسنده خبر:
دکتر سید اسد الله اطهری
گفتاری از اسدالله اطهری، کارشناس مسائل ترکیه در مورد نقش ترکيه در روابط ايران و امريکا
وزير امور خارجه ترکيه يک روز پس از ديدار با همتاى آمريکايى خود گفت که کشورش ميانجى گيرى بين تهران و واشينگتن را مورد بررسی قرار می دهد.
علی باباجان درحالی که آنکارا را به مقصد تهران برای شرکت در اجلاس اکو ترک می کرد به خبرنگاران گفت: ترکيه هر گونه درخواستى از سوى دو کشور براى ايفاى نقش ميانجى را مورد بررسی قرار مى دهد و تلاش هاى جارى در زمينه گشايش باب گفت و گو «يک فرصت مهم» به شمار مى روند.
این درحالی است که رجب طیب اردوغان، وزیر امور خارجه ترکیه شامگاه روز دوشنبه اعلام کرد که ما پیش از این نیز برای میانجیگری اعلام آمادگی کرده بودیم، ایران از ما می خواهد که در این میان نقشی داشته باشیم.
گفتاری از دکتر اسدالله اطهری برای دیپلماسی ایرانی در مورد نقش ترکیه در رابطه ایران و امریکا:
آقای اردوغان در اروپا در مصاحبهای اعلام کرده بود که ایرانیها از ما خواستهاند که ما نقش میانجی را میان ایران و امریکا بازی کنیم و ما هم آماده ایم. به محض اینکه آقای اردوغان این مسئله را عنوان کرد، مقامات ایرانی اعلام کردند که ما از ترکیه چنین درخواستی نکرده ایم.
اما اینکه چرا امریکا، بخواهد ترکیه را به عنوان میانجی وارد این بازی کند به دلیل روابط نزدیکی است که حزب عدالت و توسعه با ایران دارد. حزب عدالت و توسعه حزبی اسلامی است که با ایران احساس نزدیکی می کند. روابط خوبی هم با ایران دارد. ترک ها نباید از این مسئله غفلت کنند. روابط ایران با ترکیه نیز از زمانی که حزب عدالت و توسعه به قدرت رسید، گسترش پیدا کرده است. بنابراین نباید از اینکه ترکیه بخواهد نقش میانجی را داشته باشد، تعجب کرد.
ترک ها همواره فراتر از این نیز می روند و می گویند که نقش میانجی برای ما در سطح منطقه بسیار کم است. یعنی معتقدند که از یک میانجی باید به یک هژمون تبدیل شوند. اکنون جایگاه منطقه ای ترکیه به بسیار ارتقا پیدا کرده است، این کشور پیروزی های اقتصادی بسیاری را در سال های اخیر به امضا رسانده است، به طوری که پیش از این با هرگونه بحران اقتصادی، ترکیه بهم می ریخت و به سمت بانک جهانی و صندوق بین المللی پول روی می گرداند و رکود و تورم بیداد می کرد. اما در سال های اخیر یک سری موفقیت هایی را رقم زده است که نشان می دهد ترکیه این پتانسیل را دارد که بتواند نقش میانجی را در منطقه بازی کند.
به عنوان مثال می توان به نقش میانجی بین سوریه و اسراییل اشاره کرد. هرچند پس از چهار دور مذاکره با توجه به موضع گیری اردوغان و تقاضای اسراییلی ها هنوز به نتیجه ای نرسیده اند. البته علی باباجان در گفت و گو با خانم هیلاری اعلام کرد که خواهان ادامه مذاکرات برای رسیدن به روند صلح بین اسراییل و سوریه است.
از طرف دیگر وزیر امور خارجه امریکا در سفر خود به ترکیه اعلام کرد که باراک اوباما قصد سفر به ترکیه را دارد. احتمالا سفر وی در راستای گفت و گو با جهان اسلام خواهد بود، چرا که پیش از این اعلام کرده بود از پایتختی اسلامی با جهان اسلام گفت و گو خواهد کرد.
البته برای برقراری روابط بین ایران و امریکا نیازی به میانجی نیست. اینجا باید دید که میانجی چه معنایی دارد. اکنون بحث آغاز گفت و گوها میان ایران و امریکا مطرح است. به نظر می رسد که این بازی ها تا زمانی که انتخابات ایران پشت سرگذاشته شود، ادامه خواهد داشت. این صحبت ها همچنان تا زمانی که هر دو گروه مستقیما با یکدیگر مذاکره کنند، ادامه خواهد داشت.
خانم هیلاری در ژنو از ایران دعوت کرد تا با توجه به مشکلاتی که ایران در مرزهای شرقی خود دارد، در کنفرانس بین المللی افغانستان شرکت کند. ایران نیز اعلام کرده است که در حال بررسی این موضوع است. هر دو کشور باید از این جهت شروع کنند تا برسند به آن موضع اصلی. اما به این دلیل که فکر می کنند اگر تا انتخابات بخواهند مستقیم وارد مذاکره شوند ممکن است به ضررشان باشد، نمی خواهند مستقیما گفت و گو کنند و می خواهند که این گفت و گوها با دیگران باشد تا نتایج انتخابات ایران مشخص شود. امریکایی ها علاقه دارند که با کسانی وارد گفت و گو شوند که پایگاه اجتماعی گسترده دارند.
ایران با توجه به جایگاه ویژه ای که در سطح منطقه دارد در حدی است که می تواند در مقابل امریکایی ها بدون میانجی دست به گفت و گو بزند.
نظر شما :