انقلاب‌های سریع با تغییرات ریشه‌ای

دیپلماسی ایرانی: آن‌چه در جهان عرب شاهدیم حرکتی سریع و تغییرات بنیادین در ساخت تاریخ جدید عربی است. تاریخی که در آن جباریت و استبداد و خودکامگی سقوط می‌کند و ملت اگر چه با دادن قربانی‌های بسیار ولی در نهایت اراده خود را باز یافته و به پیروزی می‌رسد.

آن‌چه در دنیای عرب شاهدیم تغییرات بسیار سریعی است که هیچ کدام سطحی نبست بلکه از چنین عمق و ریشه‌ای برخوردار است که به هیچ وجه پیش از این در اذهان نمی‌گنجید. این تظاهرات بازگو کننده فریاد مظلومیت مردم ستم‌دیده عرب است. آنچه در میدان‌های مختلف کشورهای عربی از میدان التحریر در قاهره گرفته تا در تونس و لیبی و بحرین و اردن شاهدیم و از دهان مردم می‌شنویم که بلند فریاد می‌زنند "هیهات من الذلة" چیزی جز زبان حال مردم فقیر مستضعف نیست که از فساد و استبداد هیئت حاکمه خود به ستوه آمده است.

ما برای نخستین بار شاهد تظاهرات میلیونی جامعه عربی مشابه تظاهرات مردمی در ایران (انقلاب 1979) و عراق بودیم. ما امروز در انعطاف تاریخی بالایی به سر می‌بریم که می‌تواند انسانیت را دگرگون کرده و مسیر حرکت‌ها را به سمت حکومت الله متمایل کند. یعنی همان مسیری که در آیه شریفه قرآن کریم آمده که می‌فرماید: یملا الارض قسطا و عدلا بعدما ملئت ظلما و جورا.

ظلم و جور همان چیزی است که اکنون در لیبی به دست دژخیم معمر قذافی شاهدیم. ستمی که هنوز ابعاد جنایت آن روشن نشده است. ظلم و جور همان چیزی است که در بحرین شاهدیم که برای سرکوب ملتی که از حقوق حقه خود دفاع می‌کند همه گونه ابزاری برای قلع و قمع حتی از نیروی نظامی خارجی استفاده می‌شود. همان حرکتی که در سکوت جامعه جهانی به سرکوب ده‌ها شیعه بحرینی منجر شده و سریعا نیز به آن برچسب واهی طایفه‌ای زده‌اند و جار می‌زنند که این درگیری شیعه و سنی است و لا غیر.

قطعا از حالا به بعد کشورهای عربی انقلابی مسیر تاریخی تازه‌ای را آغاز می‌کنند. مسیری که با گذشته بسیار متفاوت است و با مسیر تاریخی ملت عراق شباهت بسیار دارد. با این تفاوت که مردم عراق برای رسیدن به این آزادی و حقوق شهروندی خود نه تنها کلی قربانی داده‌اند و استبداد آنها را به کشتن داده بلکه توسط تروریسم کور، فتنه‌گران و منافقانی که خواهان جنگ طایفه‌ای بودند نیز بسیار مورد ستم قرار گرفتند.

با همه این احوال آن‌چه در عراق به وجود آمده می‌تواند الگوی مناسبی برای دیگر کشورهای عربی جهان باشد. کشورهایی که می‌روند تا در بسیاری از جهات تجربه عراق را تجربه کنند. تاسی از این تجربه برای آنها امری ناگزیر است. اما امیدواریم که این تجربه دیگر همانند تجربه عراق خونبار نباشد و از حالا به بعد تجربه‌ای سفید به دنبال داشته باشد.

این درست است که ما در عراق امروز نیز شاهد تظاهرات مردم هستیم. تظاهراتی که در بدو امر حق مسلم آنها است و می‌توانند در هر طیفی که هستند آزادانه هر چه می‌خواهند بیان کنند. اما این تظاهرات با تظاهرات دیگر کشورهای عربی تفاوت عمده‌ای دارد. مردم عراق امروز اگر دست به تظاهرات می‌زنند خواستار اصلاحات و تصحیح وضعیت جاری در کشور هستند نه سرنگونی نظام. مردم عراق اکنون از این حق برخوردار هستند که هر چه می‌خواهند را آزادانه بیان کنند. اکنون نیز بر این اعتقادند که به حقوقشان به طور کامل نرسیده‌اند و حق داردند هر چه می‌خواهند مطالبه کنند. البته در این میان عده‌ای نیز بی‌انصافی می‌کنند و تظاهرات مردم عراق را مرتبط با خارج و دستگاه‌های خارجی و القاعده و بعثی‌ها می‌دانند که واقعا کار ناپسندی است.

به هرصورت در حال حاضر مردم عراق تنها خواستار حقوق اقتصادی و اجتماعی هستند. از این که بیکاری در کشور رو به افزایش است، شکایت دارند، از این که فساد مالی تا مغز استخوان حکومت رخنه کرده ناراحت هستند و از این که نبود امکانات رفاهی و بهداشتی و تحصیلی آنها را در بدترین وضعیت ممکن قرار داده، ناخرسندند. مردم عراق خواهان رفع این معضلات هستند. در حالی که در دیگر کشورهای عربی کوچکترین خواسته مردم در تظاهراتشان سرنگونی نظام است.

در حال حاضر انقلاب‌های عربی جوامع عربی را دگرگون کرده است. تجربه‌ای که مردم عراق نزدیک به 8 سال است که تجربه کرده‌اند، جامعه عربی تازه می‌خواهد تجربه کند. تجربه‌ای که می‌تواند الگوی آن عراق و دیگر کشورهای دموکراسی‌خواه اسلامی منطقه باشد. منطقه به زودی تغییر می‌کند. ولی بی‌شک از این تغییر آن کشورهایی که زودتر از رسیدن موج انقلابی تغییر کرده‌اند، مصون خواهند ماند. ما به زودی شاهد خاورمیانه‌ای دموکراتیک که در آن همه دولت‌ها منتخب ملت‌ها هستند را شاهد خواهیم بود.