لبنان در انتظار رای دادگاه

دیپلماسی ایرانی: یکی ازمهم‌ترین تحولات داخلی که در حوزه سیاسی لبنان طی سال گذشته رخ داد، به مناقشات و کشمکش‌های سیاسی بین دو جریان 8 مارس و 14 مارس مربوط می‌شود. شاخص‌ترین این منازعات را باید در دو موضوع پرونده ترور رفیق حریری و تغییر دولت لبنان بدانیم که البته این دو موضوع تا حدود زیادی با همدیگر مرتبط هستند.

پرونده ترورحریری و روند پیگیری آن بی‌تردید مهم‌ترین موضوع سیاسی داخلی لبنان طی دو دهه اخیر بعد از پایان جنگ داخلی یعنی از دهه 1990 به بعد محسوب می‌شود. دلیل آن هم این است که ابعاد و تبعات آن از مرزهای لبنان گذشته و طرف‌های بین المللی وارد این پرونده شده اند؛ به این معنا که عوامل داخلی در حال حاضر نقشی در مدیریت این پرونده ندارند بلکه امروز طرف‌های منطقه ای و بین المللی برآن نظارت داشته و در تعیین مسیر آن تاثیرگذار شده اند. از این رو بررسی این پرونده را نباید از موضوعات و تحولات دیگر منطقه جدا بدانیم. به عبارت دقیق‌تر روند پیگیری این پرونده با سیاست‌های کلان و تحولاتی که در منطقه رخ می‌دهد ارتباط پیدا کرده است.

شاه بیت قصیده این موضوع که توجه و اهتمام بین المللی را برانگیخته و بر حساسیت آن افزوده، نسبت اتهام ترور رفیق حریری به برخی از اعضای حزب الله لبنان است که اولین بار در سال گذشته هفته نامه دیر اشپیگل آلمان این اتهام را به نقل از منابع دادگاه بین المللی رسیدگی به ترور حریری به چاپ رساند.

بلافاصله پس از انتشار این خبر مقامات اسرائیل بر آن دمیدند. ابتدا گابی اشکنازی رئیس ستاد وقت ارتش اسرائیل این اتهام را جدی خواند، پس از آن اویگدور لیبرمن وزیر خارجه و ایهود باراک وزیر دفاع آن رژیم به فاصله کمی‌ روند پیگیری موجود دادگاه را تأیید کردند.

در این چارچوب و در فضایی که متأثر از این اخبار، به تدریج انسجام نسبی دولت وحدت ملی لبنان به ریاست سعد حریری تهدید می‌گردید، سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان، طی چند سخنرانی و کنفرانس مطبوعاتی اتهامات علیه حزب الله را توطئه ای اسرائیلی اعلام داشت که هدف آن خلع سلاح حزب الله و مقاومت است. او به برخی مسائل پشت پرده و روابط پنهان 14 مارس و احتمال دست داشتن اسرائیل در این ترور اشاره کرد.

سید حسن نصرالله در این سلسله سخنرانی‌ها ضمن تأکید بر اهمیت حفظ وحدت ملی تلاش نمود مصلحت رژیم صهیونیستی را در خلق اختلافات داخلی در لبنان تشریح نماید و اذهان عمومی ‌را متوجه احتمال دست داشتن جدی اسرائیل در ترور حریری کند. وی به تفصیل به توانایی‌های امنیتی اسرائیل در لبنان و کشف شبکه‌های جاسوسی متعدد صهیونیست‌ها در این کشور پرداخت و با ارائه مستنداتی در قالب فیلم، عکس و... احتمال جدی دست داشتن اسرائیل در ترور حریری را وارد دانست و از دادگاه خواست به این موارد رسیدگی نماید که در نوع خود جالب توجه بود.

به هر حال این مناقشات راه به جایی نبرد و سمت و سوی رأی دادگاه به طرف اتهام به برخی اعضای حزب الله پیش رفت. از سوی دیگر کشمکش دو گروه اصلی منازعه در لبنان یعنی 8 مارس و 14 مارس که از مدتی قبل افزایش یافته بود به شکافی عمیق مبدل گشت که حتی با میانجیگری سوریه و عربستان نیز به پایان نرسید. البته در این میان آمریکا وغرب با دخالت خودشان و فشار بر سعد حریری راه تفاهم و آرامش را در لبنان بستند.

وزرای جریان مقاومت نیز که در دولت حریری اقلیت داشتند با مشاهده ضعف حریری در ارائه راه حل، نهایتاًً در 12 ژانویه 2011 با استفاده از برگه ثلث معطل استعفا داده و موجب سقوط دولت حریری شدند.

از این به بعد مرحله یارگیری جدید آغازشد. جدا شدن ولید جنبلاط و یاران او از جریان 14 مارس و پیوستن به 8 مارس موازنه قدرت را به سود جریان مقاومت تغییر داد. در خصوص این تغییرموضع جنبلاط باید به نقش مهم سوری‌ها اشاره کنیم. گروه حامیان مقاومت اکثریت یافت و بالاخره در 25 ژانویه نجیبب میقاتی با معرفی 8 مارس به نخست وزیری برگزیده شد که تلاش‌های او برای تشکیل کابینه هنوز ادامه دارد.

در حال حاضر پرونده ترور حریری مسیر خود را طی می‌کند. پیش بینی می‌شود که در خلال روزهای آینده رای نهایی دادگاه اعلام شود. به نظر می‌رسد چنانچه این رای آنگونه که گفته می‌شود علیه حزب الله باشد لبنان در سال آینده چه در صحنه داخلی و چه در مواجهه با فشارهای بین المللی می‌تواند با شرایط سختی مواجه باشد.