نگرانی شدید امریکا از تحولات بحرین

دیپلماسی ایرانی: تظاهرات اعتراض‌آمیز در خاورمیانه یعنی تونس و مصر نقشی اساسی در تظاهرات اعتراضی مردم بحرین که بزرگترین تظاهرات را در کشور در سال‌های اخیر انجام داده‌اند، داشته است. کشوری که نقشی مهم برای مصالح ایالات متحده امریکا در منطقه ایفا می‌کند به گونه‌ای که یکی از پاسداران مهم منافع آن در منطقه محسوب می‌شود.

شبکه خبری الجزیره در وبسایت خود در تحلیلی به نقل از وال استریت ژورنال به تشییع جنازه دو تن از کشته‌شدگان تظاهرات اخیر بحرین که روز چهارشنبه 16 فوریه در این کشور انجام شد و در نهایت به درگیری و تیراندازی و کشته و زخمی شدن شماری دیگر انجامید اشاره می‌کند و می‌نویسد: این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که ایالات متحده یک به یک شاهد سقوط کشورهایی است که هم‌پیمان او در منطقه محسوب می‌شوند. حال پس از مصر این بحرین است که به آشوب کشیده شده. بحرینی که هنگ پنجم نظامی ایالات متحده را در خود جای داده است.

این در حالی است که یمن دیگر متحد ایالات متحده امریکا در پروژه مبارزه با تروریسم نیز پنجمین روز ناآرامی‌های خود را می‌گذارند و این کشور نیز در آستانه سقوط قرار دارد.

تمامی این ناآرامی‌ها علیه هم‌پیمانان اصلی امریکا در منطقه رخ می‌دهد و این نشان می‌دهد که تا چه اندازه امور برای امریکایی‌ها چالش‌برانگیز و سخت شده است. نگرانی امریکا زمانی افزایش می‌یابد که می‌بیند سرعت تحولات به اندازه‌ای زیاد است که نظام‌های تونس و مصر در زمان‌های بسیار کوتاهی سرنگون شدند و حرکت‌های اعتراضی به سرعت به الجزایر، اردن و دیگری کشورهای منطقه رسیده است.

با این حال ایالات متحده به شدت تلاش می‌کند موازنه‌ای میان آنچه خود می‌خواهد و مصالح استراتژیکش در منطقه محسوب می‌شود با خواسته‌های مردمی منطقه ایجاد کند. همان طور که باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده روز سه‌شنبه 15 فوریه گفت، "باید ارزش‌های تثبیت شده جهانی حفظ شوند."

آنها در حالی نسبت به تحولات ایران واکنش نشان دادند و ایرانی‌ها را به دلیل برخورد با اعتراض‌های مخالفان به باد انتقاد گرفتند که به رغم سئوال‌های خبرنگاران هیچ محلی به آنچه در یمن و بحرین می‌گذرد، ندادند.

موضع امریکا نسبت به بحرین فقط به این اندازه محدود شد که فیلیپ کراولی، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا گفت: «ما نسبت به درگیری‌های جاری در بحرین نگرانیم و از حکومت این کشور می‌خواهیم که در سریع‌ترین زمان ممکن درباره کشته‌شدگان تظاهرات اخیر در این کشور تحقیق کند. کما این که از همه طرف‌های سیاسی می‌خواهیم که از درگیری و خشونت پرهیز کنند.»

نکته حائز اهمیت نسبت به تحولات بحرین این است که تظاهرات شیعیان در بحرین هشداری به دیگر رهبران کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی و قطر است که اقلیت قابل توجهی از شیعیان را در خود جای داده‌اند. به خصوص این که تمامی این کشورها از کشیده شدن ناآرامی‌ها و تظاهرات مردمی به خاک خود به شدت نگرانند چرا که می‌ترسند فرصتی برای ایران برای تاثیرگذاری بر تحولات آتی کشورهایشان ایجاد شود.

برخی تحلیلگران امریکایی بر این اعتقادند که سقوط نظام فعلی یمن باعث ایجاد اختلالاتی گسترده در فعالیت‌های نیروهای امریکایی در این کشور که مشغول آموزش نیروهای نظامی در یمن هستند و از خاک آن برای حملات هوایی علیه جریان‌های تروریستی استفاده می‌کنند، شود. به اعتقاد آنها یمن مکانی برای نیات آینده القاعده در شبه جزیره عربی است و فروپاشی نظام ضعیف آن که علی عبدالله صالح، ریاست آن را بر عهده دارد باعث گسترش حضور عنان‌گسیخته القاعده در این منطقه خواهد شد.

چنین دیدگاهی نسبت به بحرین نیز وجود دارد. اوباما و اطرافیانش از این که ناآرامی‌ها در بحرین، نظام حاکم بر آن را به مرز سقوط بکشاند، به شدت نگرانند. این نگرانی فقط به واسطه وجود منابع غنی نفت در این کشور نیست بلکه یکی از بزرگترین پایگاه‌های امریکا در خاورمیانه نیز در این کشور قرار دارد. کما این که بحرین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مهم نفت جهان است و همین موضوع نیز به اندازه کافی می‌تواند باعث نگرانی کاخ سفید شود.

نگرانی امریکایی‌ها نسبت به بحرین زمانی افزایش می‌یابد که گزارش‌های تحلیلگران امریکایی نشان می‌دهد که در صورتی که نظام حاکم بر این کشور سقوط کند، حکومت آینده از آن کسانی خواهد شد که رابطه بسیار نزدیکی با ایران دارند و بی‌شک آنها نیز برای جلب حمایت ایران زمینه‌های خروج نظامیان امریکایی از بحرین و برچیده شدن پایگاه آنها در این کشور را فراهم خواهند کرد.

شماری از تحلیلگران نیز نسبت به تبدیل شدن بحرین به پایگاهی برای صدور انقلاب‌های منطقه‌ای به کشورهای دیگر عرب حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان یا کویت که بزرگترین بازار نفت جهان را در اختیار دارند نیز هشدار می‌دهند.

کریستوفر بوسیک، تحلیلگر امور خاورمیانه در مرکز صلح بین‌المللی کارنگی در این باره می‌گوید: «هدف در این کشور اصلاح‌ حکومت‌ها است نه سرنگونی آنها کما این که محک جدی‌ای برای امنیت ملی امریکا نیز محسوب می‌شود.»