حالا نوبت الجزیره است

دیپلماسی ایرانی: الجزیره در کاری شبیه به ویکی‌لیکس اقدام به افشای اسنادی کرده است که می‌گوید تنها خود در اختیار دارد و می‌تواند شوکی بر بسیاری از حکومت‌های منطقه وارد کند. نخستین سری از این اسناد علیه حکومت خودگردان فلسطینی بود که نشان می‌داد، محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان و دیگر مقامات فلسطینی از جمله صائب عریقات و احمد قریع در مذاکره با اسرائیلی‌‌ها تا چه اندازه نسبت به حقوق مردم فلسطین کوتاه آمده و از خیلی خواسته‌هایشان گذشته‌اند.

از جمله در یکی از مذاکرات با ایهود اولمرت، نخست‌وزیر سابق اسرائیل عباس پذیرفته بوده که از حق بازگشت پناهندگان فلسطینی بگذرد یا بیت‌المقدس را به اسرائیلی‌ها واگذار کند. یا در جایی دیگری آمده است که محمود عباس از حمله اسرائیل به غزه آگاه بوده و کاری برای جلوگیری از آن انجام نداده است. یا در جای دیگری اشاره کرده است که سازمان امنیت و دولت خودگردان همکاری‌های بسیاری نزدیکی با سازمان امنیت اسرائیل دارد و توانسته رضایت خاطر اسرائیلی‌ها را در مباحث امنیتی جلب کند. به گونه‌ای که صائب عریقات به طرف اسرائیلی می‌گوید ما مجبور شدیم به خاطر شما خون ملت فلسطین را بریزیم. یا در ترور یکی از رهبران حماس سازمان امنیتی حکومت خودگردان با سازمان امنیت اسرائیل همکاری کرده است.

پس از افشای این اسناد، الجزیره صائب عریقات را به برنامه ویژه خود موسوم به "بلا حدود" (بی حد و مرز) دعوت کرد و از وی خواست درباره این اسناد توضیح دهد. برنامه‌ای که احمد منصور، مجری اخوانی و مصری الجزیره مجری آن بود و در برابر مذاکره کننده ارشد فلسطینی کوهی از اسناد را بر روی میز چید و تقریبا عریقات را به محاکمه کشاند. این نشست تلویزیونی بیش از آن که یک برنامه ساده باشد، یک برنامه جنجالی شد و شدت مشاجرات به اندازه‌ای بود که در نهایت برنامه با مشاجره شدید دو طرف بدون نتیجه پایان یافت.

اظهارات عریقات در نوع خود قابل تامل است. عریقات در پاسخ به امتیازهایی که محمود عباس به طرف اسرائیلی داده و مورد انتقاد شدید گوینده الجزیره واقع شده گفت: «ما به هیچ کس خیانت نکردیم. مذاکره است و در مذاکره هر چیزی گفته می‌شود. مهم آن است که چه موضعی به صورت رسمی از طرف دولت فلسطینی اتخاذ شود.»

وی در پاسخ به این پرسش گوینده الجزیره که شما حقوق ملت فلسطین را معامله کردید و از خیر بازگشت پناهندگان فلسطینی گذشتید و حاضر شدید بیت‌المقدس را واگذار کنید، گفت: «آن چه در مذاکرات گفته می‌شود اصلا مهم نیست، مهم این است که موضع رسمی حکومت خودگردان چیست؟ در موضع رسمی‌مان ما تاکید کرده‌ایم، پناهندگان باید به هر ترتیبی شده به فلسطین باز گردند و پایتخت فلسطین نیز بیت المقدس شرقی است.»

وی در پاسخ با اظهارات احمد منصور که او را به دروغ‌گویی متهم کرد، پرخاشگرانه گفت: «عیب است، زشت است، احمد چطور مرا به دروغ‌گویی متهم می‌کنی؟ تو مصری هستی، مرز جغرافیایی داری و کشورت بر روی نقشه مشخص است. اردن کشور است و مرز جغرافیایی دارد. من فلسطینی جغرافیا ندارم. من کشور می‌خواهم، مرز جغرافیایی می‌خواهم و برای این که به این کشور برسم همه کار می‌کنم. تو نمی‌توانی جلوی مرا بگیری.»

عریقات همچنین در اظهارات منصور که می‌گفت من فقط کار خبرنگاری می‌کنم، گفت: «من خودم خبرنگار بودم. در دهه هشتاد کار مطبوعاتی انجام دادم و بعد وارد سیاست شدم. خودم خوب می‌دانم مسئولیت یک روزنامه‌نگار چیست.»

وی سپس الجزیره را به دسیسه‌چینی و تشویش اذهان عمومی فلسطینیان برای تحریک افکار عمومی علیه حکومت خودگردان متهم کرد و گفت: «این اسناد چگونه به دست شما رسیده؟ چه کسی می‌گوید اسرائیل به شما نداده باشد تا پافشاری عباس را در مذاکره با نتانیاهو بشکند؟ همان طور که اسرائیل عرفات را کشت حالا هم می‌خواهد عباس را نابود کنند.»

هدف الجزیره

این که اسناد چگونه به دست الجزیره رسیده خود جای سئوال دارد. همه می‌دانند که قطر با رژیم صهیونیستی تماس مخفی دارد و اسرائیل در خاک قطر دفتر تجاری داشته است. اگر چه پس از حمله اسرائیل به غزه این دفتر بسته شد ولی هیچ منبع خبری‌ای تایید نمی‌کند که در این دو سال این دفتر مجددا فعالیت خود را از سر نگرفته باشد. ولی این که شبکه الجزیره از افشای این اسناد چه به دست می‌آورد، می‌توان گفت خیلی چیزها. اول این که الجزیره بدین ترتیب می‌تواند مخاطبانی را که چند سالی است از دست داده دوباره به دست بیاورد. در حال حاضر العربیه که حامی اصلی آن عربستان سعودی و امارات متحده عربی است، گوی سبقت را از الجزیره ربوده و چند سالی است که در راس شبکه‌های خبری پرمخاطب عربی قرار گرفته است. الجزیره امیدوار است بدین ترتیب دوباره جایگاه خود را در عالم عربی به دست بیاورد.

دوم، الجزیره نمی‌خواهد مواضع سابق خود را نیز به صرف به دست آوردن مخاطب از دست بدهد. افشای اسناد آن هم علیه حکومت خودگردان و اسرائیل که حساسیت ویژه‌ای نزد افکار عمومی جهان عرب دارد، می‌تواند ضمن حفظ مواضع الجزیره مخاطبان لازم را برای آن فراهم کند.

سوم، الجزیره مدت‌هاست که از سوی غربی‌ها دیگر متهم به تاثیر‌گذاری در افکار عمومی ضد غربی عربی نمی‌شود. الجزیره می‌خواهد این اتهام که برایش بسیار خوشایند بود و از آن نهایت استفاده را می‌برد، دوباره احیا کند. افشای این اسناد می‌تواند مجددا این هدف را برایش به ارمغان بیاورد.

چهارم، الجزیره خوب می‌داند که در حال حاضر نه تنها معرف جامعه روشنفکری متمایل به غرب محسوب نمی‌شود بلکه بیشتر نماد ضد غربی و بلندگوی جریان مقاومت و مردم عوام کمتر نخبه‌گرا است. حتی در بسیاری موارد متهم به همکاری با گروه‌های تروریستی به خصوص القاعده شده و حتی دو نفر از خبرنگارانش به همین اتهام بازداشت شدند و یکی از آنها در گوانتانامو زندانی بود. در حال حاضر این شبکه فقط این اتهام را یدک می‌کشد ولی اثری که می‌خواهد را نگذاشته است، از این رو به دنبال ابزاری است که این تاثیرگذاری را هم داشته باشد. افشای اسناد از این دست بهترین وسیله می‌تواند باشد.

پنجم، پر واضح است که با افشای این اسناد اقبال به الجزیره روی می‌آورد و کشورها و جریان‌های ضد غربی و طرفدار مقاومت به آن گرایش پیدا کرده و از آن حمایت خواهند کرد.

ششم، الجزیره نماینده دولت قطر است. کشور قطر از این رسانه حمایت کامل می‌کند و بسیاری از سیاست‌هایی که نمی‌تواند در صفحه شطرنج سیاسی علنا پیاده کند به کمک الجزیره پیاده می‌کند. قطعا الجزیره که دولت امریکا تلاش می‌کند آن را از بازی‌های سیاسی منطقه کنار بگذارد، می‌تواند در این زمینه بیشترین خدمت را به دولت قطر کند. دولتی که از حماس حمایت می‌کند، با حزب الله رابطه خوبی دارد و با ایران نیز معاهده امنیتی امضا کرده است.

هفتم، الجزیره با این کار قصد دارد برای خود مکتب جدیدی در بحث رسانه‌ای پایه‌ریزی کند. تا به حال شبکه‌ خبری‌ای که به سبک ویکی‌لیکس اقدام به افشاگری کرده باشد، وجود نداشته است. الجزیره با این کار تلاش می‌کند مشروعیت و مقبولیت رسانه‌ای تازه‌ای به رسالت خبررسانی‌اش بدهد و به نوعی طرحی نو در اندازد.

فلسطین

آقای عریقات در پاسخ به اسناد منتشر شده الجزیره به بی‌بی‌سی گفته است: «من این اسناد را به سه بخش تقسیم می‌کنم. بخشی دروغ محض است. بخشی نیمی دروغ و نیمی راست است و بخش سوم نیز کاملا راست است.»

از آن جا که غالب اسنادی که منتشر شده علیه حکومت خودگردان و علیه شخص عریقات است، این گونه می‌توان گفت که ایشان حداقل آن دسته از اسنادی که علیه دولت دولت خودگردان است را تایید می‌کند. وی نمی‌گوید کدام بخش از اسناد راست است، ولی برای کسی قابل درک نیست که حکومتی که اسرائیل را دشمن اصلی خود می‌داند و تلاویو را عامل اصلی در ترور رهبران اصلی‌اش از جمله یاسر عرفات قلمداد می‌کند چگونه می‌تواند با آن همکاری امنیتی و نظامی داشته باشد؟ آن هم به گونه‌ای که شهروندان فلسطینی را برای رضایت خاطر طرف اسرائیلی ترور کند یا علنا بکشد؟

همکاری با دشمن برای حذف رقیب داخلی که حداقل هم‌وطن، هم‌زبان، هم‌کیش و هم‌مذهب است چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ آیا تفسیری غیر از خیانت به میهن و ملت فلسطین و بیگانه‌پرستی حکومت خودگردان دارد؟ آیا تفسیری غیر از این می‌توان کرد که حکومت خودگردان که خود را نماینده مردم فلسطین می‌داند و ادعا می‌کند که به اصول دموکراسی کاملا پایبند است برای حذف رقیت دست به هر کاری می‌زند؟

آقای عریقات می‌گوید که او به عنوان یک فلسطینی به دنبال یک مرز جغرافیایی است که 60 سال از ملت فلسطین صلب شده و برای رسیدن به آن دست به هر کاری می‌زند. این حرف بسیار پسندیده‌ای است ولی آیا می‌توان برای رسیدن به این هدف خود هدف را نیز قربانی کرد؟ از حقوق مسلم گذشتن و از مرزهای جغرافیایی چشم‌پوشی کردن رسیدن به کدام هدف از مرزهای جغرافیایی را توجیه می‌کند؟