نقش سازنده صالحى در قامت وزير امور خارجه

ديپلماسى ايرانى: محمود احمدى نژاد، روز يکشنبه طى نامه اى على اکبر صالحى، رئيس پيشين سازمان انرژى اتمى،‌ سفير سابق ايران در آژانس بين المللى انرژى اتمی‌ و معاون پيشين دبيرکل سازمان کنفرانس اسلامی‌ را براى تصدى پست وزارت خارجه به مجلس شوراى اسلامی‌ معرفى کرد و قرار است که هفته آينده مجلس اين مسئله را به شور گذارد. 

گفتارى از على اکبر فرازى، سفير سابق ايران در رومانى براى ديپلماسى ايرانى:

خوشبختانه آقاى صالحى براى ايفاى نقش وزارت خارجه فاکتورهاى مثبت متعددى در اختيار دارد. ايشان شخصيتى خوشنام هستند که صفات و ويژگى‌هاى مثبت فراوانى دارند؛ چه از لحاظ صفات عقلانى، ‌خردمندى و هوشمندى که مطمئنا بروز آن را در مديريت و برنامه ريزى‌هاى آتى ايشان در وزارت خارجه خواهيم ديد،‌ و چه به لحاظ تجربه کار ديپلماسى،‌ ايشان از تجارب ارزشمندى در سفارت ايران در آژانس بين المللى انرژى اتمی‌ در وين و معاونت دبيرکل سازمان کنفرانس اسلامی‌ برخوردار هستند و امور مربوط به سياست خارجى و روابط بين الملل را به طور جدى از نزديک پيگيرى کرده اند. اين مسئوليت‌ها باعث شده است که ايشان نه تنها در بحث سياست خارجى و روابط بين الملل فرد با تجربه و کارآزموده اى باشند،‌ بلکه در زمينه انرژى اتمی‌ نيز که سال‌هاست روابط خارجى ما را تحت تاثير قرار داده است و تبديل به مساله اول ايران در سياست خارجى شده است، هم از لحاظ علم ی‌و هم به جهت عملى مستقيما درگير بحث باشند. بنابراين ايشان در بعد بين المللى چهره شناخته شده اى هستند و کاملا بر مسئله هسته‌اى اشراف دارند.

انتظار می‌رود حضور شخصى مانند آقاى دکتر صالحى در راس وزارت خارجه باعث شود که دستگاه سياست خارجى کشور ديپلماسى فعال و آگاهانه و هوشمندانه اى در زمينه مسئله هسته‌اى پيش گيرد و انشاالله اين مسئله را به سرانجام خوبى برساند.

ويژگى مثبت دیگر آقاى صالحى براى تصدى پست وزارت خارجه، رفتار متين و اخلاقى ايشان است. ايشان در داخل کشور به عنوان چهره متينى شناخته شده اند که با تمايلات جناحى و تفکرات حزبى کار نکرده اند. بلکه صرفا خود را به عنوان عضوى از نظام و به قول خود ايشان سربازى از نظام دانسته اند که در هر سنگرى که لازم بوده است بدون در نظر گرفتن گرايشات حزبى و جناحى کار کرده اند. فراجناحى نگاه کردن آقاى دکتر صالحى به مسائل، مؤلفه ای مثبت براى کسى است که می‌خواهد متصدى پست وزیر امور خارجه شود.

 در عالم ديپلماسى حتى نوع نشست و برخاست فرد،‌ نوع نگاه و برخورد با طرف مقابل از نگاه تيزبين ناظران روابط بين الملل و مسائل سياست خارجى دور نمی‌ماند. رفتار متین و در عین حال جدی آقاى صالحى در داخل کشور و در برخوردهای خارجی کاملا حساب شده است و اميدواريم که جايگاه وزين وزارت خارجه و وزير خارجه به دست ايشان دوباره احيا شود.

از سوى ديگر آشنايى آقاى دکتر صالحى با زبان‌های انگليسى، عربى و اسپانيولى، مناسب بودن ايشان را براى پست وزارت خارجه بيشتر روشن می‌کند. ايشان با استفاده از اين مزيت، می‌توانند بهتر مفاهيم و مواضع طرف مقابل را درک کنند و به راحتى مفاهيم و نيات خود را نیز به طرف مقابل تفهيم کنند که اين مزيت بزرگى است.

مسئوليت آقاى صالحى در معاونت دبيرکل سازمان کنفرانس اسلامی ‌باعث شده است که ايشان شناخت دقيقى ازمسائل دنياى اسلام داشته باشند و آن را به خوبى درک کنند.

از طرفى به دليل اين که نماينده ايران در آژانس بين المللى انرژى اتمی‌ بوده اند، به مسائل بين المللى و مسئله هسته‌اى احاطه داشته و با نوع گفت و گو و ديالوگ با جهان غرب نيز به خوبى آشنايى دارند.

اين موارد فاکتور‌هاى مثبتى است که نشان می‌دهد ايشان می‌تواند گزينه مناسبى به عنوان وزیر خارجه باشد و جايگاه واقعى وزارت خارجه را به اين وزارت خانه برگرداند.

طبيعت مشکلات سياست خارجى اين است که تداخل مسئوليت‌ها و ورود افراد و نهاد‌هاى متعدد بر سر يک موضوع، موجب تجزيه تحليل‌ها و عملکرد‌هاى متفاوت در حوزه سياست خارجى می‌شود. اين امر از يک طرف موجب عدم نتيجه گيرى است و از طرف ديگر از آن جا که مسئوليت‌ها به طور نانوشته اى تقسيم شده است، در صورت بروز هر مشکلى موجب عدم مسئوليت پذيرى از سوى کسانى است که به طور موازى وارد حيطه تصميم گيرى و اجرا شده اند.

بديهى است که تصميم گيرى و تصميم سازى در مسائل سياست خارجى و روابط بين الملل فقط در وزارت خارجه انجام نمی‌شود. اما اجراى آن بايد توسط وزارت خارجه صورت بگيرد و اجراى هر تصميمی‌ در حوزه روابط خارجى بايد از کانال‌هاى کارشناسى وزارت خارجه عبور کند، پالايش شود، نقاط قوت و ضعف تصميم ديده شود و بعد با مديريت وزارت خارجه اجرا شود.

من اميدوارم آقاى صالحى با ويژگى‌هايى که از ايشان گفته شد بتواند اقتدار و اعتبار وزارت خارجه را به اين وزارت خانه برگرداند. البته اين کار ساده اى نيست. نباید از ایشان انتظار تغییر و تحولات سریع و یکباره داشت. باید محدودیت‌هایی که در این راه وجود دارند نیز در نظر گرفته شوند. این کار، زمان بر است. بازگرداندن اعتبار و اقتدار وزارت خارجه نياز به تفهيم اهميت اين وزارت خانه به سايرين دارد. اميدوارم ايشان بتوانند جايگاه وزارت خارجه و جايگاه کار کارشناسى در ديپلماسى کشور را براى ساير افراد و ارگان‌هاى موازى تفهيم کنند تا آن‌ها هم متوجه اين امر شوند که اين به سود آن‌هاست که کارها از کانال وزارت خارجه پيگيرى شود. نيازى به درگيرى و چالش نیست. چرا که اگر ديگران هم از فوايد اين نوع تصميم گيرى مطلع شوند، بعيد است کسى در مقابل آن بايستد. چون همه ما خود را مکلف به اقدام در راستاى منافع ملی می‌دانيم.

‌ متاسفانه در چند سال گذشته وزارت خارجه جايگاه واقعى و اوليه خود را از دست داده و من اميدوارم که اين موازى کارى‌ها متوقف شود و کار از مجراى سازمان مربوطه خود پيش رود. شاهد نتايج مثبتى که از اين عملکرد متوجه کشور خواهد شد، باشيم. انجام هر عملى از سازمان و ارگان مربوطه خود،‌ به سود کل نظام است. اميدوارم آقاى صالحى با خردمندى و هوشمندى خود بتوانند به تدريج قطار وزارت خارجه را به ريل اصلى خود بازگردانند.

شکى نيست که در سال‌هاى اخير درصد بالايى از سياست خارجى ما به طور مستقيم يا غير مستقيم تحت تاثير مسئله هسته‌اى بوده است. بنابراين صرف حضور وزيرى که سابقه کار در مسئله هسته‌اى و وزارت خارجه و روابط بين الملل را دارد امر مثبت و درستى است.

ما از مرحله تفهيم اين که انرژى هسته‌اى از حقوق اوليه و مسلم هر ملتى است گذشته ايم. در حال حاضر جامعه جهانى در اين خصوص با ايران مشکلى ندارد و حق ما را در استفاده صلح آميز از انرژى هسته‌اى به رسميت شناخته است. امروز ما وارد مرحله اى شده ايم که نحوه چگونگى استفاده از انرژى هسته‌اى مورد سوال است و ديپلماسى فعال ما که در راس آن شخص آگاهى به مسائل هسته‌اى و مسائل بين المللى قرار داشته باشد، در اين موقعيت حساس می‌تواند جلوى زيان‌هاى احتمالى را بگيرد. البته شکى در اين نيست که متولى مذاکرات هسته‌اى ارگان ديگرى است و مسئوليت اين کار با شوراى عالى امنيت ملى است، ‌اما همکارى تنگاتنگ شوراى عالى امنيت ملى و وزارت خارجه در اين رابطه و درک متقابل اين دو نهاد از اهداف عاليه نظام می‌تواند در آينده نتايج ثمربخشى داشته باشد.